همه چیز درباره كمیته تراختنبرگ (Trajtenberg Committee)

در ادامه اعتراضات مردمی به بحران اقتصادی در نقاط مختلف جهان، در اواسط جولای ۲۰۱۱، اعتراضات مسکن در فلسطین اشغالی نیز شکل گرفت. پس از آنکه اعتراض به بحران مسکن گسترش یافت و صد‌ها هزار معترض از طیف‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و مذهبی، تجمعاتی را در شهرهای مختلف اراضی اشغالی ۱۹۴۸ رقم زدند که در تاریخ این رژیم از آغاز شکل گیری تاکنون بی‌سابقه بوده است، کابینه نتانیاهو تصمیم گرفت برای برون رفت از این شرایط بحرانی، اقداماتی را انجام دهد. از جمله این اقدامات کوتاه مدت و بلند مدت کابینه نتانیاهو، تشکیل کمیته‌ای به نام «کمیته تراختنبرگ» است.

در این گزارش ضمن آشنایی با این کمیته به سوالات زیر پاسخ می‌دهیم:
- دلایل تشکیل کمیته تراختنبرگ چیست؟
- پیشینه تشکیل کمیته‌ها در رژیم صهیونیستی چگونه است؟
- نتایج و توصیه‌های کمیته تراختنبرگ چه بوده است؟
- گزارش این کمیته با چه واکنش‌هایی روبرو شده است؟
- سرانجام این گزارش چیست؟

الف- چرایی تشکیل کمیته تراختنبرگ

دلیل اصلی شکل‌گیری کمیته تراختنبرگ، اعتراضات گسترده و کم نظیری بود که در شهرهای مختلف فلسطین اشغالی به راه افتاد. در اوایل سال ۲۰۱۰، یأس جهانی از کارآمدی نظام سرمایه داری در سطح بین‌المللی باعث شکل‌گیری موج اعتراضات در گوشه و کنار جهان- حتی کشورهای بزرگی مثل انگلستان، اسپانیا، ایتالیا و فرانسه- گردید که شاید اعتراضات اخیر در رژیم اسراییل را بتوان، انعکاسی از اعتراضات جهانی دانست. در ژوئن ۲۰۱۱، یعنی یک ماه پیش از شروع اعتراضات مسکن، اعتراضات گستردة ۹۰ هزار نفری توسط شبکه اجتماعی اینترنتی – فیس بوک – در اسراییل شکل گرفت. از این اعتراضات در رسانه‌ها با عنوان «تحریم پنیر کوتج» (Cottage Cheese Boycott) یاد شد که در اعتراض به قیمت‌های بالای بسیاری از محصولات (مواد غذایی) و به طور خاص «پنیر کوتج» در اسراییل به وقوع پیوست. اعتراضات مذکور به ثمر نشست و باعث کاهش قیمت این محصول گردید. این نخستین باری بود که یک اعتراض عمومی سازماندهی شده، چنین تأثیر گسترده‌ای در اسراییل بر جای می‌گذاشت. (۱) در جولای ۲۰۱۱، یک دختر ۲۵ ساله به نام دافنی لیف (Daphne leef) مجبور شد تا آپارتمان خود در مرکز تل‌آویو را به دلیل برخی تعمیرات ساختمانی تخلیه کند. پس از آن وی متوجه شد که قیمت اجاره آپارتمان در منطقه پایتخت نشین تل آویو بسیار افزایش است. در نتیجه، او اقدام به برپایی چادر به نشانه اعتراض نمود. لیف سپس با گشایش صفحه اعتراض در فیس بوک، از دیگران خواست تا به وی ملحق شوند و اقدام به برپایی چادری در حوالی «بلوار روچیلد» در تل آویو کنند و پس از آن در میدان «زیون» در بیت‌المقدس تجمع اعتراض آمیز ترتیب دادند. (۲)

نقطه آغازین اعتراضات در فلسطین اشغالی را می‌توان همین اعتراضات گروهی دانست که موجب برپایی صد‌ها چادر در بلوار روچیلد گردید. اقدامی که در فاصله کوتاهی، سیر صعودی به خود گرفت و با تمرکز رسانه‌ها بر آن و سخنرانی‌های عمومی پیرامون هزینه‌های گزاف مسکن و مخارج زندگی ادامه پیدا کرد. (۳)

طولی نکشید که دامنه اعتراضات به دیگر شهرهای اصلی فلسطین اشغالی کشانده شد و هزاران معترض اسراییلی به عنوان اعتراض، اقدام به برپایی چادر در خیابان‌های اصلی شهر‌هایشان نمودند. بدین ترتیب، تظاهرات گسترده‌ای در سراسر فلسطین اشغالی در حمایت از این اعتراضات به راه افتاد و هزاران تن از مردم آن از اقشار مختلف، خود را به این تظاهرات‌ها رساندند. (۴)

در پی این اعتراضات، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در نخستین واکنش، اعلام نمود که وی به بحران‌های مورد اعتراض مردم، آگاه است و دولت در حال بررسی و رفع این مشکلات است. (۵) وی در این خصوص اظهار داشت: «ما کشور کوچکی هستیم، تقاضا‌ها زیاد و آپارتمان کم است. به من کمک کنید تا اصلاح ادارة زمین‌های اسراییل را به تصویب برسانم». وی همچنین تصریح کرد که حدود یک سال به طول می‌انجامد تا ما نتیجه کارمان را مشاهده کنیم. (۶)

نتانیاهو در ۸ آگوست ۲۰۱۱، کمیته‌ای را برای تعیین و ارائه راه حلی برای مشکلات اجتماعی- اقتصادی اسراییلی‌ها به ریاست «مانوئل تراختنبرگ» تشکیل داد. وظیفه این کمیته، مذاکره با گروهای مختلف و تهیه فهرستی از خواسته‌های قابل اجرای آن‌ها برای ارائه به تیمی متشکل از وزرا و مقامات ارشد دفتر نخست‌وزیری به ریاست «یووال اشتاینیتز» وزیر دارایی اسراییل بود. (۷)

ب- سوابق تشکیل کمیته‌ها در رژیم صهیونیستی

یکی از راه‌های پیش روی دولت‌ها برای برون رفت و مدیریت بحران‌هایی که بقای آن‌ها را تهدید می‌کند، تشکیل یک تیم یا به عبارتی کمیته‌ای برای بررسی بهتر آن بحران و در ‌‌نهایت تصمیم گیری منطقی و ارائه راهکار در آن خصوص است.

با نگاهی گذرا به تاریخ رژیم صهیونیستی می‌بینیم که این برای اولین بار نیست که دولت کنونی این رژیم، تصمیم به تشکیل کمیته‌ای برای برون رفت از بحران پیش روی خود می‌گیرد. کمیته‌های وینوگراد، هاگانا، تیرکل و اور از جمله این کمیته‌ها هستند که در ذیل به طور مختصر، دو نمونه از این کمیته‌ها را مورد نقد و بررسی اجمالی قرار می‌دهیم.

۱- کمیته وینوگراد

در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۶ «کمیته تحقیق اطلاعاتی و قضایی» رژیم اسراییل به ریاست «ایلیاهو وینوگراد» (قاضی بازنشسته) آغاز به کار کرد تا گزارشی از جنگ ۳۳ روزه با حزب الله لبنان که حدود یک ماه قبل از آن انجام شده بود، تهیه کند. این کمیته پس از ۸ ماه فعالیت و بازجویی ۷۰ نفر از مقامات سیاسی و نظامی از جمله ایهود اولمرت، نخست وزیر وقت این رژیم، گزارش مقدماتی ۱۵ صفحه‌ای خود را در ۱۳ مارس ۲۰۰۷ منتشر کرد و ۶ ماه بعد با وجود سربسته نگاه داشتن موارد کاملاً سری، گزارش مفصل تری را ارائه نمود. در واقع، یک سال طول کشید تا رژیم صهیونیستی به صورت کاملا سربسته اعلام کند در جنگ ۳۳ روزه شکست خورده و علت اصلی آن، بحران رهبری سیاسی است. (۸)

وینوگراد در گزارش نهایی خود، ایهود اولمرت نخست وزیر وقت، عمیر پرتز وزیر وقت دفاع و‌دان حالوتس، رئیس وقت ستاد مشترک کل نیروهای دفاعی اسراییل را مسئول ناکامی اسراییل در جنگ علیه حزب الله لبنان معرفی کرد.

به دنبال انتشار گزارش وینوگراد و انتقاد شدید از اولمرت و پرتز، قانونگذاران رژیم صهیونیستی و نهادهای عمومی از طیف‌های سیاسی مختلف در این رژیم، خواستار استعفای اولمرت و پرتز شدند. «مجمع قانونی اسراییل» نیز از اولمرت خواست تا پرتز را برکنار کرده و خودش نیز استعفا دهد. (۹)

سرانجام عمیر پرتز وزیر وقت دفاع رژیم صهیونیستی، در روز ۶ مه ۲۰۰۷ اعلام کرد که از مقام خود کنار خواهد رفت. (۱۰) ایتان کابل وزیر مشاور کابینه اولمرت، درپی انتشار گزارش وینوگراد استعفایش را تقدیم کرد. وی اولین عضو از دولت اولمرت بود که پس از انتشار گزارش کمیته وینوگراد استعفا می‌کرد. (۱۱)

بعد از آنکه کمیسیون وینوگراد، ایهود اولمرت را مقصر ناکامی در فرماندهی جنگ با حزب‌الله لبنان معرفی کرد، ۱۰۰ هزار نفر از مردم اسراییل با تجمع در تل‌آویو، خواستار استعفای او شدند. (۱۲)

حزب الله لبنان در واکنش به گزارش کمیته وینوگراد اعلام کرد که این گزارش نشان داد که ما در جنگ پیروز شدیم. سید عمار موسوی، رئیس روابط بین الملل حزب الله لبنان افزود که این گزارش ثابت کرد مقامات ارشد اسراییل در برآورد قدرت حزب الله ناتوان بودند و هیچ کس نمی‌تواند حتی ذره‌ای ما را در این مسیر متوقف کند. این گزارش، مرحله جدیدی از روند منحنی سقوط اسراییل و مرحله بحرانهای این رژیم و شکست بزرگی برای همه طرف‌های شرکت کننده در تجاوز اخیر اسراییل به لبنان بود. (۱۳)

البته شایان ذکر است که برخی از رسانه‌های بین‌المللی و اسراییلی در واکنش به انتشار گزارش کمیته وینوگراد، تشکیل این کمیته و نبود هیچ محدودیتی برای انجام تحقیقات و احضار تمامی مقامات بلندپایه و تبعیت مقامات ارشد سیاسی و نظامی اسراییل به حکم آن را، نشانه وجود دمکراسی و شفافیت در جامعه اسراییل و پایبندی دولت آن به ارزش‌های دمکراتیک خواندند.

۲- کمیته تیرکل

در ۳۱ مه ۲۰۱۰ ناوگانی ازکشتی‌ها که برای رساندن کمک‌های بشردوستانه به ساکنان نوار غزه و نیز شکستن محاصره دریایی این منطقه در حال حرکت بودند، در آبهای ساحلی غزه مورد تهاجم و یورش کماندوهای نیروی دریایی اسراییل قرارگرفتند. (۱۴) نظامیان صهیونیستی درجریان این یورش، ۹ تبعه ترک را درکشتی ماوی مرمره کشتند و این درحالی بود که هیچ یک ازسرنشینان این کاروان مسلح نبودند. یورش نظامیان رژیم صهیونیستی به کشتی مرمره با محکومیت گسترده این رژیم از سوی جامعه جهانی روبه رو شد و روابط آن را با دیگرکشور‌ها به شدت تحت تأثیر قرار گرفت.

دولت ترکیه نیز بعد از تحقیقاتی که در خصوص این حمله انجام داد اعلام نمود که این اتفاق در آبهای بین‌المللی در۱۳۰ کیلومتری سواحل اسراییل رخ داده است و آن را ناقض قوانین بین‌الملل و معادل راهزنی و دزدی دریایی خواند و کشتار خدمه کشتی مرمره را تروریسم دولتی توصیف نمود و خواستار عذرخواهی رسمی مقامات اسراییل به خاطر این اقدام شد. (۱۵) دولت نتانیاهو هم برای پایان دادن به فشارهای بین‌المللی و بهبود روابطش با دیگر کشور‌ها، «کمیته حقیقت یابی» را تشکیل داد.

وظیفه اصلی این کمیته ۵ نفره- ۳ اسراییلی و۲ ناظر بین المللی- که ریاست آن را «یاکوف تیرکل» قاضی بازنشسته دادگاه عالی اسراییل برعهده داشت این بود که بررسی نماید آیا تعقیب کشتی‌های امدادرسانی و یورش به آن‌ها با قوانین بین الملی انطباق دارد یا خیر؟ (۱۶)

نکته قابل ذکر آنکه در جریان تحقیقات این کمیته، مقام‌های عالی‌رتبه اسراییلی از جمله بنیامین نتانیاهو نخست وزیر، ایهود باراک وزیر دفاع وگابی اشکنازی رئیس ستاد مشترک ارتش مورد سوال و بازجویی قرار گرفتند اما هیچ یک از نظامیان و افسران حاضر در آن یورش، اجازه نیافتند در جلسات کمیته تحقیق حاضر شده و شهادت دهند و کمیته باید فقط به اطلاعاتی اکتفا می‌کرد که در اسناد موجود نزد کادر تحقیقات نظامی بود. (۱۷)

در ‌‌نهایت، کمیته تیرکل درگزارش۳۰۰ صفحه‌ای – که نتایج آن قابل پیش بینی بود- ضمن ابراز تاسف به خاطر مرگ ۹ تبعه ترک اعلام کرد که سربازان اسراییلی در دفاع از خود آتش گشوده‌اند و در جریان این حمله، قوانین بین الملی نادیده گرفته نشده است. نیروهای دریایی اسراییل درست عمل کرده‌اند و فعالان بین‌المللی اجازه نقض محاصره غزه را نداشته‌اند. (۱۸) در بخشی از این گزارش آمده است: «با این حال، بررسی‌ها نشان داد که اقدامات انجام شده با قوانین بین‌المللی همخوان بوده است.» در این گزارش، نیروهای نظامی اسراییل تنها مورد انتقاد قرار گرفتند و هیچ بازخواستی درآن دیده نشد. طبق این گزارش «سربازان در موقعیتی قرار داده شدند که کاملاً آماده‌اش نبودند و آن را پیش‌بینی نمی‌کردند.» (۱۹)

پس از انتشار گزارش این کمیته، ترکیه نتایج تحقیقات کمیته تیرکل را یکجانبه ارزیابی وآن را محکوم کرد. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه با زیر سوال بردن این گزارش گفت: گزارش تیرکل به دستور مستقیم مقام‌های بالا تنظیم شده است. چنین گزارشی که در اسراییل تنظیم گردیده، چه ارزش و اعتباری خواهد داشت. (۲۰) نتایج این گزارش مورد انتقاد فعالان حقوق بشری حتی در اسراییل نیز قرار گرفت. فعالان حقوق بشری، تشکیل این کمیته را نوعی تلاش دولت اسراییل برای تبرئه خود از اتهامات مرتبط با این حمله دانسته‌اند. (۲۱)

سرانجام مقامات رژیم صهیونیستی با استناد به این گزارش و «گزارش پالمر» -که پس از آن انجام شد- هیچ‌گاه قبول نکردند که مرتکب اقدامی برخلاف قوانین بین‌المللی شده‌اند و زیر بار عذرخواهی از دولت ترکیه نیز نرفتند.

ج – کمیته تراختنبرگ؛ از تحقیق تا گزارش

بعد از آنکه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در ۸ آگوست۲۰۱۱ تصمیم به تشکیل کمیته‌ای برای بررسی بهتر اعتراضات و رسیدگی به خواسته‌های معترضان گرفت، اعضای این کمیته ۱۴ نفره که متشکل از ۹ عضو از مقامات دولتی و ۵ عضو از دانشگاهیان و بخش خصوصی بودند در تاریخ ۱۶ آگوست ۲۰۱۱ به شرح زیر معرفی شدند: (۲۲)

۱- پروفسور مانوئل تراختنبرگ (Prof. Manuel Trajtenberg) رئیس کمیته طرح و برنامه‌ریزی شورای تحصیلات عالی، رئیس سابق شورای اقتصاد ملی و مشاور ارشد اقتصادی نخست وزیر
۲- ایال گابای (Eyal Gabai) مدیر کل دفتر نخست وزیری
۳- اوگن کاندل (Eugene Kandel) رئیس شورای اقتصاد ملی دفتر نخست وزیری
۴- گال هرشکووتیز (Gal Hershkovitz) رئیس بخش بودجه وزارت دارایی
۵- دکتر آوی سیمهون (Dr. Avi Simhon) مشاور ارشد اقتصادی وزیر دارایی
۶- میشل آبادی بویانگیو (Michal Abadi-Boiangiu) رئیس حسابداری وزارت دارایی
۷- شاهر کوهن (Shahar Cohen) کار آفرین اجتماعی و مدیر بخش دانشگاهی NOVA
۸- استر دومینیسینی (Esther Dominisini) مدیر کل موسسه ملی بیمه
۹- دکتر کارنیت فلوگ (Dr. Karnit Flug) معاون بانک مرکزی اسراییل
۱۰- دکتر شلومی فریزت (Dr. Shlomi Frizet) کار‌شناس ارشد اقتصاد
۱۱- دکتر یورام گابای (Dr. Yoram Gabbay) رئیس فعالان بازار سرمایه و معاون موسسه تحقیقات اقتصادی دانشگاه عبری فالک (FALK)
۱۲- پروفسور پنینا کلین (Prof. Pnina Klein) برنده جایزه اقتصاد دانشگاه آموزش و پرورش اسراییل
۱۳- تالی رگو (Tali Regev) اقتصاددان مرکز مطالعات سیاست اجتماعی اسراییل
۱۴- رافی ملنیک (Rafi Melnick) نماینده رئیس جمهور در مرکز هرتصلیا

همچنین میخائیل ایتان (Michael Eitan) وزیر خدمات دولتی و لیمور لیونات (Limor Livnat) وزیر فرهنگ و ورزش به عنوان ناظر در این کمیته منصوب گردیدند.

پس از آنکه کمیته تراختنبرگ اعضای خود را شناخت، جلساتش را برای شنیدن نظرات معترضان آغاز نمود. (۲۳) این کمیته طی جلسات متعددی که با نمایندگان طیف‌های مختلف معترضان از جمله رؤسای سازمان‌های غیر دولتی و دانشگاهیان و رهبران گروه‌های معترض مردمی داشت با بیش از ۲۰۰۰ نفر به تبادل نظر پرداخت و در اواخر ماه سپتامبر ۲۰۱۱ گزارش نهایی خود را به کابینه نتانیاهو ارائه نمود. (۲۴) کابینه نتانیاهو که در ابتدا به خاطر بروز اختلافات میان اعضای موافق و مخالف نتوانست توصیه‌های این کمیته را تصویب کند، سرانجام با رایزنی‌ها و گفتگوهای متعدد نتانیاهو با مخالفان، رأی به تصویب این گزارش داد. در بیانیه‌ای که این کابینه پس از تصویب گزارش اعلام کرد، این توصیه‌ها طبق برنامه از ژولای ۲۰۱۲ قابل اجرا خواهد بود.

د- توصیه‌های تراختنبرگ

نتایج و یا به تعبیری، توصیه‌های کمیته تراختنبرگ که در ۲۶۷ صفحه تنظیم شده بود هیچ‌گاه به صورت کامل در جراید و رسانه‌های اسراییلی منتشر نشد. اما کلیاتی از توصیه‌های این کمیته در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت که به اختصار در۴ بخش به آن‌ها اشاره می‌شود: (۲۵)

۱- مسکن

- گسترش پروژه واحدهای مسکونی با اجاره بلند مدت در مناطق مرکزی رژیم صهیونیستی
- ساخت یک میلیون واحد مسکونی توسط پیمانکاران ظرف مدت ۵ سال و ارائه آن به همراه تسهیلات به خانواده‌های فاقد مسکن
- افزایش دو برابری مالیات برای املاک و مستغلات بلا استفاده و آپارتمان‌های خالی
- اعمال جریمه برای صاحبان املاک و مستغلاتی که به بهانه ساخت و ساز از تسهیلات دولتی استفاده نموده‌اند
- راه حل‌های موقت برای تامین مسکن مناسب برای خانواده‌ها از جمله کمک و مساعدت بیشتر برای واجدان شرایط مسکن دولتی

۲- خدمات رفاهی اجتماعی

- کاهش ۳ میلیارد شیکلی بودجه دفاعی و واریز ۵ الی ۶ میلیارد شیکل به صندوق رفاه اجتماعی
- کاهش قابل توجه هزینه‌های نگهداری نوزاد تا سه سالگی به همراه ارائه تسهیلات و اعتبارات مالیاتی به خانواده‌های آنها
- تحصیلات عمومی رایگان از سن ۳ الی ۹ سالگی برای دانش آموزان
- افزایش سیستم‌های حمل و نقل عمومی به همراه تسهیلات دولتی

۳- مالیات و تدابیر اقتصادی

- در نظر گرفتن ۴۸ درصد مالیات برای افرادی که درآمدی بیش از ۴۰۰۰۰ شیکل در ماه دارند
- وصول ۲ درصد مالیات اضافی برای درآمدهای سرمایه‌ای و درآمدهای بیش از یک میلیون شیکل در هر سال
- افزایش مالیات سودهای سرمایه‌ای به ۲۰ درصد (۳۰ درصد برای سهامداران عمده)
- افزایش مالیات شرکت‌ها به ۲۵ درصد در سال ۲۰۱۲، با داشتن اختیار افزایش آن به ۲۶ درصد در آینده
- کاهش مالیات برای اقشار آسیب پذیر جامعه
- لغو طرح افزایش ۵ درصدی مالیات بنزین
- جلوگیری از تمرکز گرایی در زمینه‌های مختلف اقتصادی از جمله بانکداری، سیمان، حمل و نقل و انرژی
- کاهش وظایف وارداتی دولت و ارتقاء مکانیزم‌های تنظیم کننده واردات
- لغو برخی از قوانین مالیات برای واردات و خرید کالا
- ارائه تسهیلات مالیاتی ویژه از قبیل بخشودگی مالیاتی به ارزش ۵۰۰۰ شیکل برای پدرانی که کودکان ۳ و زیر سه سال دارند
- تقویت درآمدهای آزاد
- جریمه سنگین کسانی که از پرداخت مالیات فرار می‌کنند

۴- درخواست از دولت

- اقدامات سرسختانه درجهت یکپارچه سازی همه بخش‌های جمعیت نیروی کار (به طور خاص مردان حریدی افراطی و زنان عرب)
- اطمینان بخشیدن به اقتصاد بازار توسط وضع قوانین عادلانه بخصوص در زمینه واردات کالا
- تلاش در جهت توزیع عادلانه ثروت‌های عمومی
- اتخاذ کانال‌های گفتگو با مردم

همانطور که انتظار می‌رفت بسته پیشنهادی کمیته تراختنبرگ به تمامی مسائل معترضان اجتماعی نپرداخته است. اما مانوئل تراختنبرگ، رئیس این کمیته در بخشی از گزارشی که در این خصوص در وبلاگ شخصی خود منتشر ساخت ضمن اشاره به اصول مهم سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی اظهـار می‌دارد که وظیفه اصلی این کمیته، ترجمه زبان اعتراضـات به زبانی است کـه می‌توان راه حلی را از دل آن بیرون آورد. وی در بخش دیگری از گزارش خود در تفسیر عدالت اجتماعی خاطر نشان می‌سازد، عدالت اجتماعی به این معنی است که بین مشارکت و میزان تلاش فرد و چگونگی جبران موقعیت‌های از دست رفته تناسب وجود داشته باشد. عدالت اجتماعی به معنای فرصت‌های برابر در آغاز، استخدام عادلانه، شیوه‌های رقابتی برای همه اقشار و یک بازنشستگی امن و محترم است. عدالت اجتماعی یعنی اگر فردی در جامعه با شکستی روبرو شد و به هر دلیلی ضربه‌ای خورد، جامعه برای رسیدن به موقعیت اولیه فرد به او محترمانه کمک خواهد کرد. (۲۶)
شایان ذکر است بخش عمده‌ای از توصیه‌های کمیته تراختنبرگ نیازمند وضع قوانین و مقررات جدیدی در رژیم صهیونیستی می‌باشد.

هـ – واکنش ها

همانطور که انتظار می‌ رفت نتایج و توصیه‌های کمیته تراختنبرگ با واکنش‌های مختلفی از سوی مقامات، احزاب و گروه‌های اسراییلی مواجه شد که اغلب با انتقاد از نتایج این کمیته، توصیه‌های آن را راهگشا ندانسته‌اند. واکنش احزاب، گروه‌ها و مقامات اسراییلی به نتایج این کمیته به شرح زیر می‌باشد.

۱- کابینه نتانیاهو

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی، این گزارش را برای شهروندان اسراییلی بسیار خوب توصیف کرد و وعده داد دولت او به آن عمل کند. (۲۷) شالوم سیمحون، وزیر کشاورزی این رژیم نیز توصیه‌های آموزشی این کمیته را مورد انتقاد شدید خود قرار داد. (۲۸) دانیل هرشکوویتز، وزیر علوم و فناوری و رئیس حزب خانه یهود، گزارش کمیته را پایه و اساس خوبی برای اصلاح اجتماعی برشمرد و از آن حمایت کرد. (۲۹) الی یاشای، وزیر امور داخلی و رهبر حزب شاس ضمن مخالفت با گزارش تراختنبرگ گفت این توصیه‌ها به اقشار ضعیف جامعه کمکی نخواهد کرد و در حقیقت نمی‌تواند بودجه مناسبی برای عدالت اجتماعی تنظیم کند. (۳۰) موشه کهلون، وزیر ارتباطات ضمن تأکید بر افزایش بودجه رفاهی اجتماعی از این گزارش حمایت کرد. (۳۱) ایهود باراک وزیر دفاع به دلیل کاهش چشمگیر بودجه نظامی، نتایج این گزارش را مورد انتقاد شدید قرار داد و آن را عملی ندانست. (۳۲)

وزرای کابینه از حزب «اسراییل بیتنیو» مانند آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه در ابتدا از مخالفان این گزارش بودند اما پس از جلسات متعدد با نتانیاهو، نظر خود را تغییر داده و از آن حمایت کردند. گفتنی است کابینه نتانیاهو در اولین جلسه بحث و گفتگو درخصوص گزارش تراختنبرگ، آن را تصویب نکرد. این امر باعث گردید نتانیاهو تلاش خود را برای متقاعد ساختن وزرای مخالف، دوچندان نماید. سرانجام در جلسه دوم کابینه، این گزارش با ۲۱ رای موافق و ۸ رای مخالف به تصویب رسید. نکته قابل ذکر آنکه وزرای حزب شاس در جریان این دو جلسه از مخالفان سرسخت گزارش تراختنبرگ بودند. (۳۳)

۲- ارتش و احزاب

بنی گانتس، رئیس ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی ضمن مخالفت با گزارش تراختنبرگ نسبت به هرگونه کاهش بودجه ارتش اسراییل هشدار داد. (۳۴) حزب «اتحاد ملی» در بیانیه‌ای اعلام کرد که توصیه‌های کمیته تراختنبرگ برای کمک به طبقه متوسط و فقیر جامعه در جهت بهبود وضعیت اقتصادیشان کافی نیست. (۳۵) شلی یاخیموویچ، رهبر حزب کار، تصویب این گزارش توسط کابینه نتانیاهو را بسیار وحشتناک ارزیابی کرد. وی این گزارش را تلاشی در جهت خصوصی‌سازی دانست و افزود کابینه نتانیاهو صرفاً به یک سری از تغییرات رای داده است که برخی از آن‌ها برای اسراییل مضر و برخی دیگر دست نیافتنی است. (۳۶) حزب کادیما با انتقاد شدید از تصویب این گزارش، تغییرات برنامه‌ریزی شده را کافی ندانست و اعلام کرد که در برنامه‌های ارائه شده، خواسته‌های مردم منعکس نگردیده است و این برنامه‌ها بسیار ناقص است. این حزب در بیانیه‌ای تصریح داشت، رأی وزرایی که این گزارش را تصویب کرده‌اند در حقیقت برای تایید این گزارش نبوده است، بلکه این وزرا برای بقای سیاسی خود، رأی موافق داده‌اند. (۳۷)

۳- رهبران معترضان و سایر گروه ها

ایتزیک اشمولی، رئیس انجمن ملی دانشجویان اسراییل، تایید گزارش تراختنبرگ توسط کابینه را اشتباهی بزرگ ارزیابی نمود. وی تأکید کرد که مشکلات مردم با کلمات زیبا و جملات شیرین حل نخواهد شد. (۳۸) دافنی لیف، یکی از رهبران معترضان با فریبکارانه خواندن توصیه‌های این کمیته، ابراز داشت که کمیته مذکور هیچگونه راهکاری برای حل بحران موجود ارائه نکرده است. وی پس از این اظهارات بار دیگر معترضان را دعوت به تظاهرات کرد. (۳۹) استیو سفیر، از رهبران معترضان، توصیه‌های کمیته تراختنبرگ را باعث نا‌امیدی در میان معترضان دانست و از آن‌ها خواست که فریب اعداد و ارقام دورغین را نخورند. (۴۰)

و- سرانجام چه خواهد شد؟

با نگاهی گذرا به توصیه‌های گزارش تراختنبرگ، دو محور اصلی این گزارش را می‌توان «کاهش بودجه نظامی» و «افزایش مالیات سرمایه داران» دانست و دیگر توصیه‌ها که اغلب مربوط به مسائل رفاه اجتماعی است، برمبنای بودجه حاصل از این دو اصل تامین خواهد شد. حال می‌توان بهتر قضاوت نمود که آیا این گزارش، عملی خواهد شد یا خیر؟

بسیار روشن است که کاهش بودجه نظامی رژیم صهیونیستی آن هم به مبلغ ۳ میلیارد شیکل تنها روی کاغذ تحقق خواهد یافت. با مروری بر جریان‌های اتفاق افتاده در منطقه به ویژه وقوع بیداری اسلامی حتی افزایش بودجه نظامی این رژیم برای سال ۲۰۱۲ دور از انتظار نیست.

افزایش مالیات سرمایه‌داران در فلسطین اشغالی نیز به نفوذ این گروه کم تعداد ولی بسیار پر قدرت در سیاست‌های کلان این رژیم بستگی دارد. محقق شدن این مورد نیز با توجه به رویکرد اقتصادی کنونی آنکه مبتنی بر نظام سرمایه‌داری است، بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد، چرا که در گام اول باید رویکرد اقتصادی دولت تغییر کند تا بتوان نظام‌های مالیاتی را تغییر داد.

در ‌‌نهایت می‌توان گفت کمیته تراختنبرگ تنها موفق به کم کردن شعله اعتراضات در رژیم صهیونیستی شده است و محقق شدن توصیه‌های این کمیته به طور کامل، منوط به تغییرات بنیادی در رویکردهای اقتصادی و نظامی امنیتی این رژیم خواهد بود و در خوشبینانه‌ترین حالت، موارد جزئی آن عملی خواهد شد.

پی نوشت‌ها:

۱- www. dailymail. co. uk/news/article-۲۰۲۳۶۸۸/Complaints-cottage-cheese-prices-spark-protests-Israel. html
۲- www. ynet. co. il/articles/۰، ۷۳۴۰، L-۴۰۹۶۱۸۵، ۰۰. html
۳- www. haaretz. com (۲۰۱۱/۷/۳۱).
۴- Ibid (۲۰۱۱/۸/۷).
۵- رادیو اسراییل (۲۶/۷/۲۰۱۱).
۶- www. globes. co. il (۲۰۱۱/۸/۱).
۷- www. jpost. com/DiplomacyAndPolitics/Article. aspx؟ id=۲۳۳۰۸۵
۸- روزنامه کیهان (۳۰/۱۰/۱۳۸۷).

۹-‌‌ همان (۱۲/۲/۱۳۸۶).

۱۰- www. haaretz. com/hasen/spages/۸۵۴۶۳۳. html
۱۱- روزنامه کیهان (۱۲/۲/۱۳۸۶).
۱۲- www. haaretz. com/hasen/spages/۸۵۵۱۱۶. html
۱۳- روزنامه کیهان (۱۲/۲/۱۳۸۶).

۱۴- www. bbc. co. uk (۲۰۱۱/۱/۲۳).
۱۵- Ibid
۱۶- خبرگزاری فارس (۲۴/۳/۱۳۸۹).

۱۷- همان

۱۸- www. radiofarda. com/archive/news/۲۰۱۱۰۱۲۴/۱۴۳/۱۴۳. html؟ Id=۲۲۸۴۹۴۱
۱۹- www. bbc. co. uk (۲۰۱۱/۱/۲۳).
۲۰- www. radiofarda. com/archive/news/۲۰۱۱۰۱۲۴/۱۴۳/۱۴۳. html؟ Id=۲۲۸۴۹۴۱
۲۱- www. bbc. co. uk (۲۰۱۱/۱/۲۳).
۲۲- www. globes. co. il/serveen/globes/docview. asp؟ did=۱۰۰۰۶۷۱۶۸۱&fid=۱۷۲۵
۲۳- www. israelnationalnews. com (۲۰۱۱/۸/۲۳).
۲۴- www. globes. co. il (۲۰۱۱/۸/۲۸).
۲۵- www. jpost. com/NationalNews/Article. aspx؟ ID=۲۳۹۵۹۴&R=R۱ and www. haaretz. com/misc/article-print-page/israeli-panel-to-propose-bolstering-welfare-budget-by-nis-۶-billion-۱. ۳۸۶۶۸۰؟ trailingPath=۲. ۱۶۹%۲C۲. ۲۲۵%۲C۲. ۲۲۶%۲C
۲۶- Ibid
۲۷- www. israelnationalnews. com (۲۰۱۱/۱۰/۹).
۲۸- Ibid (۲۰۱۱/۹/۱۸).
۲۹- Ibid (۲۰۱۱/۱۰/۹).
۳۰- Ibid (۲۰۱۱/۱۰/۱۰).
۳۱- Ibid (۲۰۱۱/۱۰/۹).
۳۲- Ibid (۲۰۱۱/۱۱/۱).
۳۳- Ibid (۲۰۱۱/۱۰/۹).
۳۴- www. haaretz. com (۲۰۱۱/۷/۳۱).
۳۵- www. israelnationalnews. com (۲۰۱۱/۱۰/۴).
۳۶- Ibid (۲۰۱۱/۱۰/۱۰).
۳۷- Ibid
۳۸- Ibid
۳۹- www. globes. co. il (۲۰۱۱/۹/۲۷).

منبع: خبرگزاری قدس