تهران و مشكلات جمعیتی

به گزارش نما به نقل از آرمان: مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرهای مختلف به پایتخت کشورها ازجمله معضلاتی است که جوامع کمتر توسعه یافته با آن مواجه هستند. مهاجرت بی‌رویه به پایتخت در هر کشوری مشکلات زیادی به همراه می‌آورد، به همین دلیل برخی کشورها مانند مالزی اقدام به تفکیک پایتخت اداری و تجاری کرده‌اند تا از تمرکز جمعیت در یک شهر جلوگیری کنند.

شهر تهران که حدود 220 سال پیش به عنوان پایتخت انتخاب شده است، اکنون با چالش‌هایی روبه روست که زندگی نامساعدی را برای شهروندان این شهر رقم زده است. آلودگی هوا، حاشیه نشینی، ترافیک و نابودی زیبایی بصری پایتخت با گسترش برج‌ها ازجمله معضلاتی است که یا درباره آن چاره اندیشی نشده است یا با وجود برنامه‌ریزی‌های مختلف برای حل آن مانند آلودگی هوا همچنان رفع نشده است. زمزمه‌های طرح انتقال پایتخت از تهران نخستین‌بار سال 1364 شنیده شد، سال 89 برای اولین‌بار، احمدی‌نژاد از کاهش جمعیت تهران از انتقال سازمان‌ها و کارمندان به شهرستان‌ها در ازای اعطای وام، یارانه و زمین به مهاجران خبر داد اما، این طرح نیز با شکست روبه‌رو شد و در نهایت شهروندانی که با این وعده تهران را ترک کرده بودند دوباره به این شهر بازگشتند.

درحالی احمدی‌نژاد از برنامه برای کاهش جمعیت تهران سخن گفته بود که به‌تازگی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران از تغییراتی که دولت دهم در طرح تفصیلی پایتخت ایجاد کرد، پرده برداشته و گفته است: رئیس‌جمهور سابق به ناگاه در یکی از جلسات شورای‌عالی شهرسازی و معماری حاضر شد و اعلام کرد چرا سقف جمعیتی تهران را روی 8- 7 میلیون متوقف کرده‌اید؟ تهران تا 5/10 میلیون نفر جا دارد و حاصل این سخن، یک مصوبه سریع است که کل طرح تفصیلی تهران را تغییر داده است. محمد سالاری درباره چالشی که محتوای مصوبه دولت قبل برای تهران به وجود آورده، اظهار کرده است: این تغییر در طرح تفصیلی بارگذاری جمعیتی تهران را 5/1 تا دو میلیون نفر افزایش می‌دهد و چون سقف جمعیت پایتخت نباید به این حد برسد، دستور اصلاح آن صادر شده است. در فاصله دو سالی که از ابلاغ این مصوبه می‌گذرد، ساخت‌‌وسازهای مشمول بندهای هشت‌گانه، به اندازه یک میلیون نفر جمعیت مازاد به شهر تحمیل کرده است. در آخرین رخداد پیرامون طرح انتقال پایتخت نمایندگان مجلس اردیبهشت سال‌جاری با ارجاع مجدد این طرح به کمیسیون امور شوراها موافقت کردند و بدین ‌ترتیب طرح مذکور از دستور کار صحن علنی خارج شد.

افرادی که به شهرستان‌ها رفته‌اند، گرفتار شده‌اند

در آخرین خبر پیرامون موضوع کاهش جمعیت تهران، استاندار تهران گفت: در کمیسیون خاص رسیدگی به مشکلات تهران و کلانشهرها موضوع جمعیت شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است و در این کمیسیون در حال بررسی راهکارهای جلوگیری از ازدیاد جمعیت در شهر هستیم. سیدحسین‌هاشمی ادامه داد: نمی‌شود با یک برنامه کوتاه‌مدت به موضوع جمعیت شهر تهران و ثبات آن رسید بلکه باید در آن کمیسیون راهکارهای کاهش ازدیاد جمعیت در تهران نهایی و به دولت ارائه شود. استاندار تهران در پاسخ به پرسشی مبنی بر علت خروج کارمندان از تهران اظهار کرد: خروج کارمندان از تهران متوقف شده است و باید دولت امکانات و راهکارهای جدیدی برای خروج کارمندان از تهران اعلام کند.

هاشمی یادآور شد: ‌درحال حاضر افرادی که به شهرستان‌ها رفته‌اند گرفتار شده‌اند و امکانات لازم را دریافت نکرده‌اند. استاندار تهران درباره طرح دورکاری در استان تهران اظهار داشت: طرح دورکاری در ادارات استان تهران منع نشده است و ادارات می‌توانند از بخشی از کارمندان خود به‌صورت دورکار استفاده کنند.در همین رابطه عضو هیات رئیسه فراکسیون مدیریت شهری و روستایی در گفت‌وگو با آرمان می‌گوید: نسخه‌های زیادی برای کاهش جمعیت تهران پیچیده شد. برای مثال دوره آقای احمدی‌نژاد گفتند به شهرستان بروید و در آنجا زمین و امکانات به شما می‌دهیم اما عملی نشد. مهرداد بائوج‌لاهوتی واگذاری تصدی‌های دولت به استان‌ها را یکی از اقدامات موثر می‌داند و بیان می‌کند: استانداران، رئیس‌جمهور هر استان و در واقع قائم مقام رئیس جمهور در آن مناطق هستند.

او با بیان اینکه درحال حاضر حداکثر 10 درصد اختیارات بر عهده استانداران است، می‌افزاید: 90 درصد اختیارات وابسته به تهران است، با واگذاری این مسئولیت می‌توان به تهران آرامش داد. لاهوتی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیشتر کارخانجات و صنایع در تهران متمرکز شده است، اظهار می‌کند: بیکاری در سایر استان‌ها بالاست و این افراد مجبور به مهاجرت به تهران می‌شوند. این نماینده مجلس ادامه می‌دهد: با وجود همه این مشکلات صنایع همچنان در تهران در حال شکل‌گیری است، این صنایع به تناسب باید توزیع شوند. او بحث دانشگاه‌ها را موضوع دیگری می‌داند که در افزایش جمعیت تهران دخیل است و اضافه می‌کند: آموزش‌عالی در تهران باید در سطح کارشناسی ارشد به بالا متمرکز شود، در حال حاضر برای آموزش در سطح کاردانی نیز باید به تهران آمد.

لاهوتی درباره شهرک‌های اقماری اطراف تهران می‌گوید:شهرک‌هایی مانند پرند و پردیس قرار بود جمعیت استان‌های دیگر را به خود بکشانند. این نماینده مجلس با اشاره به شهرهایی مانند‌هامبورگ و فرانکفورت در آلمان عنوان می‌کند: این شهرها تنها چند صد هزار نفر جمعیت دارند چرا که سیستم حمل و نقل عمومی آنقدر پیشرفته است که مردم در شهرک‌های اقماری زندگی می‌کنند. لاهوتی معتقد است که درحال حاضر همه چیز؛ بهترین بیمارستان، بهترین بازار و بهترین مراکز تفریحی در تهران است. به گفته او، جذابیت‌های تهران باید به دیگر استان‌ها منتقل شود، مردم تهران در وضعیت وحشتناکی همراه با ترافیک و آلودگی هوا زندگی می‌کنند. این نماینده مجلس اظهار می‌کند: مردم تهران از وضعیت خود آگاهند اما، تنگناها شرایط موجود را فراهم کرده است و اگر عزم جدی در زمینه کاهش جمعیت تهران وجود نداشته باشد وضعیت بدتر خواهد شد.

روند افزایش جمعیت تعدیل شده است

همچنین یک جامعه‌شناس شهری در گفت‌وگو با آرمان می‌گوید: آمارهای سال 85 نشان می‌دهد روند افزایش جمعیت تهران تعدیل پیدا کرده است. قمر فلاح دو علت تعدیل روند افزایش جمعیت تهران را خارج شدن گروه کهنسالان از این شهر و انتقال بخشی از تسهیلات به خارج از تهران مانند انتقال پزشکان به شهرهای دیگر می‌داند. او با اشاره به اینکه تهران از نظر فضایی گنجایش جمعیت بیشتر را ندارد می‌افزاید: بخشی از مشکل به سیاستگذاری سازمان‌های متولی برمی‌گردد که برای دریافت بودجه و اعتبارات جمعیت را زیاد می‌کنند. به گفته این جامعه‌شناس، در طرح جام سال 70 جمعیت هفت میلیونی پیشنهاد شده بود که درنهایت با 10 میلیون تصویب شد و درنهایت به تناسب این اعتبار امکانات ایجاد شد و جمعیت جذب کردند. او زیادبودن جمعیت تهران را با مسائل مربوط به این شهر بی‌ربط می‌داند و می‌افزاید: این مساله با منتقل کردن پایتخت و انتقال مشکلات حل نمی‌شود. فلاح راهکارهای جایگزین را در برنامه ریزی و تدوین سیاست‌های درست می‌داند و اظهار می‌کند: تراکم‌فروشی‌ها، ساختن برج‌های بلند که راه‌های تنفس و زیبایی بصری تهران را نابود کرده است از مشکلات شهر تهران است. به گفته او، تهران دشت وسیعی است که در حال خفگی است، پیش از این با وزش بادهای البرز به این دشت و وزش باد از دشت به کوه هوای مساعدی وجود داشت.