اثرات مخرب خورشید در تابستان

به گزارش نما به نقل از کیهان : همه ساله با آغاز فصل تابستان و افزایش دمای هوا و البته به آفتاب تکرار می شود. پوست هایی که برخی خواسته و برخی ناخواسته زیر این شدت آفتاب می سوزند.

عده ای نامش را گذاشته اند "زیبایی” اما پزشکان می گویند دست و پنجه نرم کردن با سلامت است.

بازار آفتاب گرفتن ها و برنزه کردن ها همه ساله در این فصل از سال، داغ می شود و خیلی ها را پای ثابت حمام آفتاب می کند.از طرف دیگر در این ایام قیمت انواع محصولات مانند کرم های ضد آفتاب و مناسب برای پوست و وسیله های محافظت در برابر آفتاب گاهی تا چند برابر افزایش می یابد.

اما در کنار این موارد، پزشکان و کارشناسان زیادی درباره خطرات اشعه های مختلف آفتاب در این فصل هشدار می دهند.

در گزارش این گزارش نگاهی داریم به آسیب هایی که اشعه خورشید بر روی پوست به جا می‌گذارد و همچنین خطرات آفتاب گرفتن و مشکلاتی که به دنبال زیبایی آفتابی پوست ایجاد می شود.

اشعه ای از معمولی تا خطرناک

تحقیقات و بررسی های کارشناسان نشان داده است نوری که از خورشید به زمین می رسد از سه جزء اساسی تشکیل می شود.

برخی از این امواج مرئی هستند و در واقع آنها همان امواجی هستند که باعث قابل روئیت شدن اجسام می شوند و حدود ۵۰ درصد از نور خورشید را تشکیل داده اند.

امواج « زیر قرمز » که حدود ۴۰ درصد از نور خورشید را تشکیل داده و باعث انتقال حرارت خورشید به زمین می گردد و مهم تر از همه اشعه « فرا بنفش » که بیشترین اثر را بر روی پوست انسان دارد. این اشعه از سه جزء اصلی A ، B ، C تشکیل شده است که هر کدام از این اجزا دارای اثرات مخصوصی می باشند.

اشعه فرابنفش نوع A مهمترین عامل ایجاد واکنش های حساسیتی نسبت به نور خورشید است. اشعه فرابنفش نوع B عامل اصلی ایجاد قرمزی پوست، آفتاب سوختگی، افزایش رنگ پوست، پیری زودرس و سرطان های پوستی می باشد. همچنین این اشعه می تواند سبب تولید ویتامین D در پوست شود و اشعه فرابنفش نوع C معمولا” به سطح زمین نرسیده و توسط جو کره زمین جذب می گردد.

دکترمحمد جواد نجفی متخصص بیماری های پوستی درباره تاثیرات اشعه آفتاب بر روی پوست به گزارشگر روزنامه کیهان می گوید :” هر چند اشعه و زاویه تابش آفتاب بر شدت آسیب های ایجاد شده تاثیر گذار است اما عوامل موثر دیگری نیز برای تاثیر اشعه فرا بنفش وجود دارد.مثلا زمان یکی از مهم ترین این عوامل است.یعنی طی زمان های خاصی از روز میزان زاویه و اشعه تابشی چند برابر می شود. بیشترین شدت این اشعه در ساعت های حوالی ظهر است که ناشی از عمودی تر تابیدن نور خورشید در این زمان می باشد،به طوری که ۶۵ درصد اشعه فرابنفش در ساعتهای بین ۱۰ صبح تا ۲ بعد از ظهر به زمین تابیده می شود.ضمن اینکه فصل هم در نحوه زاویه تابش نور خورشید تاثیر گذار است.بیشترین شدت تابش اشعه فرابنفش در فصل تابستان مشاهده می شود که به علت عمودی‌تر تابیدن نور خورشید در این فصل است و در نتیجه درجه و عمق نفوذ به سلول های پوستی را تا چند برابر افزایش می دهد.”

این پزشک متخصص پوست درادامه با اشاره به آسیب ها و عوارض ناشی از اشعه آفتاب روی پوست می‌گوید:” قبل از آنکه به آسیب های پوستی ناشی از اشعه مستیقم آفتاب اشاره کنم باید این نکته را یادآورشوم که عده زیادی تصور می کنند آفتاب سوختگی ها و آسیب های مختلفی که ناشی از اشعه آفتاب است یک پدیده عادی است و بعد از مدتی یا نهایتا بعد از تغییر فصل و خنک شدن هوا از بین می‌رود در حالی که هر کدام از این عارضه ها یک آسیب جدی پوستی محسوب می شود و چنانچه درمان نشود مشکلات زیادی را به دنبال خواهد داشت.”

وی می گوید: "یکی ازحادترین و آشکارترین نوع تماس با اشعه فرابنفش،قرمزی و آفتاب سوختگی پوست است که در عرض 3-4 ساعت پس از تماس با نور خورشید ایجاد می شود و طی 12تا 24 ساعت به بالاترین شدت خود می رسد. اشعه فرابنفش باعث تخریب DNA موجود در هسته سلولهای پوستی شده و به این ترتیب به سلولها صدمه می زند.علت ایجاد قرمزی پوست نیز آزادشدن واسطه های شیمیایی مختلف است که از مهم ترین آنها می توان به هیستامین اشاره نمود.”

پیری زودرس پوست

یکی دیگر از تاثیرات مسلم و غیر قابل انکار اشعه خورشید پیری زودرس پوست است.

تحقیقات و بررسی های پزشکی نشان داده است که قرار گرفتن پوست برای زمان های طولانی در برابر نور آفتاب در بلند مدت به پیری زودرس منجر می شود.

به گفته دکتر نجفی ارتباط بین پیری زودرس با تماس مداوم نور خورشید، کاملا” به اثبات رسیده است.

او دراین باره می گوید :”مشخص شده است که اشعه فرابنفش به تنهایی و یا در همراهی با اشعه زیر قرمز می توانند سبب تخریب الیاف کلاژن و الاستین موجود در پوست شود. این الیاف عامل اصلی استحکام و کشش طبیعی پوست بوده و صدمه به آنها می تواند منجر به پیری زودرس پوست شود. به همین دلیل افرادی که دارای مشاغلی هستند که به مدت طولانی با نور خورشید تماس دارند مثل رانندگان ،نگهبانان کشاورزان و ... بسیار زودتر از سایر افراد دچار پیری پوست می شوند.”

وی می گوید: " شاید اشاره به این نکته قابل توجه باشد که در زندگی های امروزی بسیاری از عادت های غلط زندگی نهادینه شده است و برنامه های غذایی یا مشاغل مختلف فرصتی برای نگهداری مناسب از پوست باقی نگذاشته اند به همین دلیل این روزها بیشتر از هر زمان دیگری شاهد آسیب ها و بدخیمی های پوستی هستیم. گذشته از آن عوامل متعددی در ایجاد بدخیمی‌های پوستی موثر هستند. امروزه مشخص شده است که شایع ترین عامل مؤثر بر روی این بدخیمی ها تابش نور خورشید است. اشعه فرابنفش معمولا” با دو مکانیسم می تواند باعث ایجاد بدخیمی های پوستی شود. یکی ازاین حالت ها تماس حاد و شدید با نور خورشید است،که معمولا برای افرادی که در سواحل زیر تابش مستقیم نور خورشید قرار می‌گیرند ایجاد می‌شود.این آفتاب سوختگی های حاد و شدید معمولا” باعث نوعی بدخیمی بنام «ملانوم بدخیم» می شود.”

شیوع گرمازدگی

اما مشکلات آفتاب و تابش نور خورشید در این ایام تنها به آفتاب سوختگی های پوستی و سطحی خلاصه نمی شود.

شاید گرمازدگی یکی از مشکلات اصلی و نام آشنای این فصل باشد که احتمالا به گوش اکثر ما رسیده است.

خانم دکتر فریبا رضایی زاده متخصص بیماری‌های پوست می گوید: "در واقع گرمازدگی یکی از مشکلات عمده این فصل است و عارضه‌ای است ناشی از اختلال در سیستم تنظیم‌کننده‌ی دمای بدن که می‌تواند به دلیل قرار گرفتن طولانی‌مدت در هوای گرم یا تولید بیش از حد گرما در بدن ایجاد شود و آثار مختلفی به جا بگذارد.هر چند برای خیلی از ما این مشکل یکی از اتفاقات رایج در این فصل محسوب می شود اما واقعیت این است در صورتی که به این اتفاق به طور جدی رسیدگی نشود ممکن است تا مرحله خطرناکی پیش رود.”

این متخصص بیماریهای پوستی در ادامه می گوید: "گرمازدگی از درجه‌ی خفیف تا شدید متغیر است و در موارد شدید می‌تواند حتی به مرگ هم منجر شود. این عارضه معمولا با علائم خاصی همراه است. علائمی مثل احساس ضعف و خستگی، علائم عصبی از جمله سردرد و سرگیجه، بی‌قراری و پرخاشگری و علائم گوارشی مانند تهوع و استفراغ. همین طور تنفس کوتاه و سریع، ضربان قلب و نبض ضعیف و سریع، افزایش دمای بدن به بالای 40 درجه، تیره شدن ادرار، علائم پوستی(قرمزی، رنگ‌پریدگی و کبودی) گرفتگی عضلات و درد عضلانی به خصوص در ناحیه‌ی شکم، ران و پاها و ... اما در هر صورت و با وجود اینکه گرمازدگی ممکن است به آرامی یا ناگهانی ایجاد شود اما یک بیماری اورژانسی قابل پیشگیری است.”

لحظه به لحظه در نبرد با آفتاب

همان طور که اشاره شد، فصل تابستان با دمای بالای هوا و از همه مهمتر زاویه تند تابش خورشید می‌تواند مشکلات زیادی را برای بسیاری از شهروندان ایجاد کند. خصوصا کودکان و سالمندان که جزو گروه‌های در خطر محسوب می شوند. بنابراین همه ساله توصیه‌های پزشکی و تجویز انواع کرم های محافظت پوستی و راهکارهای دیگر در این ایام از سال داغ می شود.

اما به گفته دکتر حنانه رامین فرد متخصص پوست و زیبایی، با راهکارهایی بسیار ساده و در عین حال نه‌چندان هزینه بر می توان در این فصل هم از مشکلات پوستی جلوگیری کرد و هم از بیماری های گرمازدگی.

او در این خصوص به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید:”شاید یکی از ساده ترین راهکارهای مقابله با مشکلات ناشی از زاویه تابش خورشید،انتخاب ساعت مناسب برای تردد و انجام کارهای خارج از منزل باشد.یعنی بهترین کار ممکن این است که تا‌ آنجا که ممکن است در ساعات اوج شدت تابش خورشید یعنی از 12 تا 4 حدالامکان برای کارهای غیر ضروری به محیط بیرون نروید. اگر هم ناچار به تردد در این زمان ها شدید از راه رفتن در آفتاب شدید پرهیز کنید و تا آنجا که ممکن است در سایه‌ راه بروید و یا از سایه‌بان های مختلف که انواع و اقسام آن در بازار موجود است مانند چتر یا کلاه لبه‌دار استفاده کنید. همین طور استفاده از لباس نخی، نازک، گشاد و با رنگ روشن را فراموش نکنید و کارهای خود را در ساعات خنک روز انجام دهید.”

او در ادامه به مصرف مایعات برای جلوگیری از گرمازدگی تاکید می کند و می افزاید:”همان طور که تقریبا همه می دانند یکی از راهکارهای ساده اما رایج برای جلوگیری از گرمازدگی های شدید مصرف مایعات در طول روز است.مصرف روزانه سه لیتر آب برای افراد معمولی و چهار تا پنج لیتر برای افراد با فعالیت بیشتر بسیارلازم و ضروری است.همین طور باید با توجه به سابقه افراد در برابر آفتاب و گرما زدگی توجه داشته باشیم که افراد مستعد را سریع تر از مکان های گرم و آفتابی شدید خارج کنیم و در صورتی که فردی دچار گرمازدگی شد او را سریع تر به منزل یا سایه بان مناسب برسانیم و لباس بیمار را خارج کرده و دمای بدن او را پایین بیاوریم . در این موارد،دوش آب سرد یا دراز کشیدن در وان آب سرد بسیار موثر است و یا اینکه مثلا با پارچه و اسفنج خیس بدن فرد را خیس کنید که رفته رفته احساس گرمازدگی او برطرف شود وفراموش نکنید که باید ابتدا از خنک کردن سر و گردن بیمار این کار را آغاز کنیم. ماساژ ملایم دست و پاها، نوشیدن مایعات و آب نیز بسیارموثر است.”

کدامیک از کرم های پوستی مناسب است؟

مصرف کرم های پوستی و ضد آفتاب و اینکه چه نوعی از این کرم ها بهتر و موثرتر در برابر آفتاب هستند،سوالی است که همیشه یکی از دغدغه های اصلی مصرف کنندگان این کرم ها است.
در حالی که به اعتقاد بسیاری از پزشکان برندهای تجاری و داخلی یا خارجی بودن کرم های ضد آفتاب تاثیر چندانی در عملکرد و کارایی این نوع از کرم ها ندارد بلکه کیفیت و درصد تاثیرگذاری آن در مقابله با اشعه خورشید مهم است.

خانم دکتر رامین فرد متخصص پوست و زیبایی درباره مصرف کرم های محافظتی در برابر آفتاب می‌گوید:” بر خلاف تصور عموم مردم ، تولید خارج یا داخل بودن این کرم ها و یا قیمت بالا داشتن آنها یا مثلا اینکه شرکت تولید کننده آنها معروف تر باشد هیچ تاثیری در کارایی و محافظت بهتر از پوست ندارد.چه بسا حتی کرم های تولید داخلی هم وجود داشته باشد که نسبت به کرم های خارجی کارایی بهتری دارند.تنها نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که کرمی انتخاب شود که SPF یا درجه جذب اشعه آن با توجه به جنس پوست مناسب باشد و مهم تر از آن اینکه تمام این کرم های پوستی باید هر شش ساعت یک بار تمدید شوند .ضمن اینکه مصرف این کرم ها فقط به محیط بیرون خلاصه نمی شود و باید داخل خانه هم از آنها استفاده کرد، چرا که نورهای مهتابی خود یکی از عوامل آسیب پوستی محسوب می شوند.”