تشكل های صنعتی چه باید بكنند؟

محسن خلیلی عراقی
1 - غیر سیاسی باشند

2 - غیر انتفاعی باشند

.3 - غیردولتی باشند

4 - داوطلبانه باشند

5 - در مقابل اهداف مندرج در اساسنامه پاسخگو باشند

آنها می توانند واسطه بین بخش خصوصی غیردولتی و دولت باشند و دولت را در اجرای برنامه های توسعه یاری دهند. توسعه پایدار با همراهی و دخالت تمامی ذینفعان در حوزه خصوصی ( بازار ) حوزه عمومی (دولت ) و جامعه حاصل می شود.

تشکل های اقتصادی صنعتی جامعه مدنی که مدافعان ریشه دار ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه هستند، در مورد مسائل مربوط به سیاستگذاری، چه در سطح جهانی و چه در سطح ملی، رهیافتی پویا، مثبت و سرشار از تعامل با دولت را پذیرفته و در پی آن هستند تا از طریق ارائه خدمات تخصصی گسترده خود در زمینه هایی چون کیفیت، بهره وری، انرژی، محیط زیست، تکنولوژی، آموزش و...، کارآیی و قدرت رقابت صنعتی کشور را افزایش دهند. آن ها همچنین تلاش خواهند کرد تا به عنوان یک شهروند سازمانی، ابتکارات عمده ای در زمینه شهروندی سازمانی ارائه کنند و نقش اجتماعی یک شرکت یا سازمان تجاری را به عنوان یک شهروند مورد بررسی قرار دهند. با چنین نگرشی است که تشکل ها دارای اهداف، وظایف و رسالت هایی خواهند بود که برخی از آن ها به شرحی است که در زیر می آید:

- فراهم آوردن زمینه های لازم برای ارتقای سطح فرهنگی صنعتی کشور و کمک به تدوین استراتژی ها و تعیین سیاست های صنعتی کشور

- حرکت در جهت جهانی کردن صنعت ایران و ادغام ر اقتصاد جهانی

- کمک به توسعه صنعتی ایران و افزایش نقش و سهم صنعت در تولید، اشتغال، درآمد ملی و رفاه مردم جامعه

- کوشش برای فراهم آوردن زمینه های لازم برای مشارکت ر پیشبرد اهداف صنعت و همکاری و تعامل صمیمانه و نزدیک به دولت

- کمک به گسترش ارتباطات خارج از کشور برای انتقال ایران به تعالی در سطح جهانی

- ارتقای سطح همکاری های علمی و مفاهمه آمیز با سازمان های همتای بین المللی

- گسترش ارتباط با صنایع و رهبران اتحادیه های کارگری، دولت، سازمان های غیر دولتی و سازمان های بین المللی

- کمک به ارتقای درک جامعه از نقش صنعت در تقویت بنیه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، علمی، فناوری و دفاعی کشور

- تلاش در راستای افزایش صادرات صنعتی و خدمات فنی و مهندسی و بهره گیری از روابط بین المللی برای تقویت توان صنعتی، علمی و فناوری کشور

- تلاش در جهت تفویض اختیار و مسئولیت سازمان های دولتی در خصوص برنامه ریزی و امور اجرایی به تشکل های صنعتی، علمی، حرفه ای و صنعتی

- کمک به توسعه بخش خصوصی و تقویت نقش آن در اقتصاد ملی

- تلاش در جهت استفاده بهینه از منابع موجود با توجه به نیازهای نسل های آینده کشور

- تلاش در جهت دست یابی به بازارهای جدید

- کمک به توسعه مدیریت کارآفرینی و افزایش بهره وری

- کمک به ایجاد نهادهای مالی و شرکت فعال ر بازار سرمایه

- کمک به بالا بردن کیفیت تحصیلات فنی و توسعه مهارت ها و آموزش ها

- مشارکت و همکاری با سازمان های مصرف کنندگان

- تلاش در جهت انتقال تجارب مربوط به بهترین روش ها، منابع و اطلاعات در میان شرکت های عضو

- برگزاری جلسات کارآموزی، ایجاد آگاهی و تشکیل کارگاه های آموزشی

- تلاش در جهت تسهیل سرمایه گذاری خارجی

- پذیرش برخی وظایف اجرایی دولت که منجر به کوچک شن آن و کاهش هزینه های عمومی می شود

- تلاش در جهت وابستگی بنگاه های اقتصادی به دولت و امکانات دولتی

- کمک به ایجاد روحیه متکی به اعتماد به نفس و کارآفرینی در مدیران بنگاه های اقتصادی

- آگاهی دادن به اعضا در خصوص آخرین پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی

- ایجاد بانک های اطلاعاتی گوناگون

- تلاش در جهت ارتقای کیفیت کالاها و خدمات به منظور رقابت پذیرتر کردن تولیدات و توانا ساختن بنگاه های اقتصادی درعرصه جهانی

- آشنا کردن اعضا با هدف های توسعه اقتصادی ملی و تشریح سیاست ها و استراتژی های توسعه برای آن ها

- ارشاد و هدایت سرمایه گذاران در انتخاب رشته فعالیت ها برای سرمایه گذاری و جلوگیری از هدر رفتن منابع اقتصاد ملی

- ترویج فرهنگ ملی در زمینه های احترام به کار، قناعت و صرفه جویی، خدمت به مردم از راه افزایش عرضه کالاها و خدمات مطلوب و نیز ایجاد روحیه صداقت و صمیمیت در کار

در بررسی جایگاه و نقش تشکل ها به موارد مختلفی بر می خوریم که مهم ترین آن ها شامل: اهمیت تشکل ها در فرآیند صنعتی شدن، توسعه منایع انسانی، انباشت سرمایه مولد، مشارکت فعال و موثر در تصمیم سازی های کلان اقتصادی و اجتماعی و... است.

اهمیت تشکل ها در فرآیند صنعتی شدن

- ارایه مشاوره تخصصی در زمینه تکنولوژی، انجام مطالعات بازار، تحقیقات صنعتی و برنامه های آموزش

- تلاش در راه بهبود کسب و کار و کوشش برای دستیابی صنایع به استانداردهای محیطی و جهانی در صنعت و تجارت

- حذف موانع گسترش فعالیت بخش خصوصی ، حمایت از کسب و کار ، حمایت از ایجاد و توسعه صنایع کوچک و متوسط

- رسیدگی به شکایات مصرف کننده

- شرکت در گفتگوهای سالانه وزارتخانه ها و کمیته های دولتی بر سرمسائل سیاستگذاریهای صنعتی

- تلاش برای بازسازی بخش دولتی با هدف ارتقاء محیط رقابت آزاد

- داشتن نماینده در جلسات مجلس، برگزاری گردشهای مطالعاتی و سمینارها ، دیدار صنعتگران با اعضای پارلمان.

- کنترل و نظارت بر قاعده مند کردن خط مشی مالیاتی و عوارض گمرکی

- تدوین قوانین و لوایح در مورد صنعت و بازرگانی ، اصلاح قوانین مرتبط با صنعت، توسعه تعامل با جهان خارج و پذیرش نقش در تقسیم کارجهانی ، نقش تشکلها در تحقق استراتژی توسعه صنعتی کشور در قالب تبیین ارتباط ها با صنایع - احزاب و سیاستمداران - نظام سیاستگذاری - نهادها و سازمانهای بین المللی و مصرف کنندگان

از نظر تکامل اقتصادی اجتماعی هر جامعه ، تشکل گرایی و کار در تشکل ها خود نوعی کارآموزی برای افراد جامعه در جهت مشارکت بهتر در اداره جامعه و کمک به پیشرفت آن شناخته شده است. تشکل ها به علت احاطه ای که رشته فعالیت های متعدد در جامعه دارند می توانند نقش ارشادی و هدایتی سرمایه گذاران را در انباشت سرمایه مولد و ایجاد فرصت های اشتغال و در نهایت کمک به رشد و پیشرفت اقتصادی برعهده گیرند

تشکل ها به علت احاطه ای که به رشته فعالیت های متعدد در جامعه دارند، می توانند نقش ارشادی و هدایتی سرمایه گذاران را در انباشت سرمایه مولد و ایجاد فرصت های اشتغال و در نهایت کمک به رشد و پیشرفت اقتصادی بر عهده گیرند و از اتلاف منابع محدود ولی قابل استفاده کشور جلوگیری کنند. همچنین تشکل ها می توانند با ایجاد هسته های اطلاعاتی ر بازار بورس اوراق بهادر ر جذب سرمایه ها به بخش تولید کمک کنند.

حضور نمایندگان تشکل ها در مراحل مختلف برنامه ریزی و مشارکت در شوراها و کمیته های برنامه ریزی و نیز حضور در شوراهای تصمیم گیری مربوط به مسائل اقتصادی و اجتماعی مانند شورای اقتصاد، شورای عالی صادرات، محیط زیست، آموزش، اشتغال و... این فرصت را به وجود می آورد که سیاست گذاران در اتخاذ تصمیمات و سیاست های کلان اقتصادی و اجتماعی از نظرات و انتظارات مردم دست اندرکار از طریق این نهادهای مدنی که در حد فاصل توده های مردم و دولت به وجود می آیند، آگاهی حاصل کرده و سپس به سیاست گذاری و اتخاذ تصمیم منطبق با نیازها که در ضمن از جنبه اجرایی قوی نیز برخوردار است، مبادرت می ورزند.

در حال حاضر ارتباط تعریف شده و روشنی بینی نظام سیاستگذاری شامل قوای مجریه و مقننه و تشکل های بخش خصوصی وجود ندارد. ضرورت دارد که تشکل ها ارتباطی نظام مند را با کمیسیون های مجلس شورای اسلامی برقرار کنند و به صورت ادواری اطلاعات و تحلیل های مختلف را ارایه کنند. به طور معمول تشکل ها با حضور در مراجع تصمیم گیری علاوه بر آنکه با انتقال اطلاعات و تجربیات به غنای تصمیم گیری کمک خواهند کرد، از منافع خود نیز درنظام سیاستگذاری دفاع خواهند کرد.

بستر سازی برای توسعه فعالیت تشکل ها

در بستر سازی برای توسعه فعالیت تشکل ها، چند اقدام باید توامان صورت گیرد :

- قوانین حاکم بر تاسیس و رسمی شدن تشکلها - بویژه تشکل های صنعتی - که تشکل های غیرسیاسی و غیرانتفاعی نیز هستند از حالت چند گانگی و چند پاره گی و گاه متضاد خارج شوند و به قانونی جامع ، فراگیر و آسان تبدیل شوند.

- بخشی از اختیارات و تصمیم گیری های دولت به تدریج به تشکل ها واگذار شود.

- نقش تشکل در تصمیم سازی های کلان اقتصادی و اجتماعی به صورت مشخص و روشن در قوانین منعکس شود.

- در همه کشورها و همچنین در ایران تشکل های کلان یا مادر، صرفا" به اتاق های بازرگانی و صنایع محدود نمی شود وامروزه تشکل های دیگری تاسیس شده اند که شمول وظایف آن ها فراگیر و هدف هایشان نیز کلی وغیر صنفی است. ( کانون عالی هم آهنگی کارفرمایان ، کنفدراسیون صنعت ایران ، انجمن مدیران صنایع و ... )

- توانمندسازی تشکل های صنعتی

- بسترسازی قانونی و اجرایی جهت بهره مندی کارشناسی و اعتبار تشکل های صنفنی از نهادهای همتای بین المللی و نیز سازمان های بین المللی مرتبط و غیرسیاسی توسط دولت که در مسیر توسعه کشور باشد .

- ترویج روحیه همکاری در نهادهای دولتی با تشکل های صنعتی به عنوان بخش داوطلب که دغدغه ای جز توسعه کشور ندارند.

- بزرگترین مشکل تشکل های صنعتی تامین محل مناسب فعالیت آنان است. سازمان های واگذاری زمین موظف به واگذاری زمین با نرخ منطقه ای به تشکل های صنعتی شوند و شهرداری ها در کل کشور چون دفاتر جراید و دارالوکاله ها محل استقرار این تشکل ها را اداری بشناسند و از اخذ هرگونه وجهی از این تشکل ها خودداری کنند.