اومانیسم یا كرامت انسانی؟!

به گزارش نما به نقل از فارس ، بحث حقوق بشر در سطح جهانی پس از جنبش‌های آزادی‌خواهانه و انقلاب فرانسه تبدیل به گفتمان جهانی شد، براساس این مبحث دولت‌ها متعهد به مسئولیت‌پذیری در قبال کشورها، مردم و اتباع خود شدند. مفاهیم حقوق بشر این روزها در دنیا بسیار مطرح می‌شود، دنیایی که شاید خیلی هم به این مفاهیم، مفاد و اسناد پایبند نباشد اما اسلام در ذات خود حقوق بشر را رعایت کرده و در تمام جزئیات تا کلیات زندگی انسانی، فردی و اجتماعی مدنظر قرار داده است.

اعلامیه اسلامی حقوق بشر یا اعلامیه حقوق بشر اسلامی یا اعلامیه قاهره درباره حقوق بشر در اسلام اعلامیه‌ای است که توسط سازمان کنفرانس اسلامی در 14 مرداد 1369 (5 اوت 1990) در شهر قاهره تصویب شد. این اعلامیه، خلاصه‌ای از نگاه اسلامی به حقوق بشر فراهم می‌کند. این اعلامیه معمولاً به عنوان واکنش اسلامی به اعلامیه جهانی حقوق بشر پس از جنگ جهانی دوم در سال 1948 تلقی می‌شود، به همین مناسبت تقویم جمهوری اسلامی ایران روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی را در تاریخ 14 مرداد ماه درج کرده است.

در این گزارش مروری بر نظر 3 استاد حقوق درباره ویژگی‌های حقوق بشر اسلامی و آسیب‌های حقوق بشر غربی داریم:




*حقوق بشر اسلامی، کرامت انسان را مدنظر قرار دارد/ تفاوت حقوق بشر اسلامی و غربی

بهزاد رضوی‌فرد، استاد حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی می‌گوید: در ابتدا باید گفت که مبانی حقوق بشر اسلامی پیش از این حقوق بشر‌های امروزی تدوین و از سوی اسلام مشخص شده است اسلام بر دین و مذهب در حقوق تأکید دارد و حقوق بشر غربی دقیقاً مغایر چنین چیزی قرار دارد و تأکیدش بر اندیشه‌های اومانیستی است. بنابراین دینمنداران براساس تأکیدات و اصول و فروع دینشان مسائل اجتماع را نیز تعیین می‌کنند و اینطور نیست که مبنای همه چیز صرف عقل باشد، مسیر زندگی را متولیان دینی در اسلام مشخص می‌کنند.

رضوی‌فرد نکته مورد توجه در حقوق بشر اسلامی را کرامت انسانی می‌داند و دراین باره توضیح می‌دهد: کرامت انسانی در غرب مورد توجه قرار نگرفته است با وجود اینکه این همه دم از حقوق بشر و توجه به انسان می‌زنند، انسان و حرمت انسان در این حقوق بشر مدنظر نیست علی رغم تأکید غرب بر حقوق انسانی.

این استاد حقوق دانشگاه تأکید می‌کند: در نظام اسلامی باید بین کرامت فرد و حقوق او در جامعه تعادل ایجاد شود چرا که این تعادل باعث می‌شود همیشه به دنبال حقوق شخصی خو نباشیم و گاهی از حق خود به خاطر اجتماع کنار بیاییم.




*حقوق بشر اسلامی همان سبک زندگی ائمه (ع) است

سید علی کاظمی قاضی دادگستری و استاد حقوق دانشگاه درباره تحقق حقوق بشر اسلامی در جامعه می‌گوید: یک مشکلاتی در این راستا به دلیل نقاط ضعفی که در بحث از علوم انسانی داریم، مواجه هستیم چرا که به خوبی این حقوق بشر و مبانی آن در جامعه تحقق نیافته است باید بیشتر در این حوزه‌ها ورود کنیم.

وی با اشاره به اینکه انسان‌ها به صرف انسان بودن کرامت انسانی دارا هستند، توضیح می‌دهد: در حوزه حقوق بشر علمای بزرگ گذشته ما از جمله علامه جعفری، علامه جوادی آملی، استاد فیض در ایران و مباحث کرامت ابن عربی کار کرده‌اند. حقوق بشر اسلامی باید در دانشگاه‌ها مورد توجه قرار بگیرد.

کاظمی یکی از مهمترین نکات حقوق بشر اسلامی را همان الگوی مشخص پیامبر (ص) در ارتباط با کودکان، زنان و سالخوردگان داشتند، می‌داند و دراین باره توضیح می‌دهد: ایشان در زمانی که جهل و تاریکی در عربستان حاکم بود با بانوان و کودکان برخورد با کرامت داشتند اینها همه برای ما باید الگو باشد.






*حقوق بشر اسلامی نقطه تمرکز اسلام است

حجت‌الاسلام مسعود راعی، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: حقوق بشر اسلامی نقطه تمرکز دین است تمام آموزه‌های دین اسلام سرشار از کرامت انسانی و حقوق بشر است باید بتوانیم اینها را در حوزه بین‌الملل مطرح کنیم تا کشورهایی که این همه ادعای حقوق بشر دارند متوجه نقصان خود شوند.

وی می‌افزاید: حقوق بشر قرائت‌های مختلفی دارد باید بین حقوق بشر اسلامی و غربی تفاوت قائل شد در زمینه شناساندن حقوق بشر اسلامی می‌توانیم از نشریات معتبر دنیا استفاده و این حقوق بشر را به دنیا بشناسانیم. بنابراین جای بحث اینجا زیاد است هرچند کمتر در این حوزه ها کار شده است.