به گفته نما در آیه ۲۲۴ سوره مبارکه بقره به مسلمانان دستور داده می شود تا سوگندهای بی مورد نخورید (حتی سوگند راست) و خدا را در معرض قسم های راست و دروغ خود قرار ندهید زیرا این عمل بی احترامی محسوب می شود.
و گفته شد که عرضه کردن که در آن آیه آمده است به جنسى می گویند که آن را به بازار براى فروش مى برند و در معرض معامله قرار مى دهند، در آیه می فرماید که در اینگونه مواقع حتی قسم راست هم نخورید چه رسد به دروغ! چرا که راستش هم بی ادبی و کوچک شمردن جایگاه ربوبی است.
در ادامه همان موضوع در آیه ۲۲۵ سوره بقره می خوانیم:
«لاَّ یُؤَاخِذُکُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ فِیَ أَیْمَانِکُمْ وَلَکِن یُؤَاخِذُکُم بِمَا کَسَبَتْ قُلُوبُکُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ حَلِیمٌ.»
«خداوند شما را به خاطر سوگندهاى بیهوده و لغوتان مؤاخذه نمى کند و لکن شما را به خاطر آنچه دلهایتان کسب کرده (قصد سوگند حقیقى داشته) مؤاخذه مى کند و خداوند بسیار آمرزنده و بردبار است.»
سه نکته کوتاه:
* سوگندهایى که از روى بى توجهى یا در حال عصبانیت و بدون فکر و اراده یا بر اثر پر حرفى و عجله و سبق لسان از انسان سر مى زند، ارزش حقوقى ندارد. (هر چند انسان باید خود را چنان تربیت کند که این گونه سوگندها را نیز کنار بگذارد) مسئولیت، تنها در برابر سوگندهایى است که با توجه و در حال عادى، به نام مقدس خداوند براى انجام کار مفید یاد شود. این قبیل سوگندها شرعاً واجب الاجرا و شکستن آن حرام است و کفّاره دارد. (اطعام ده فقیر یا اعطاى لباس به آنها یا آزاد کردن یک برده و در صورت عدم امکان هیچ یک از اینها، سه روز روزه گرفتن)
** یکى از جلوه هاى حِلم و مغفرت الهى، گذشت از خطاهاى غیر عمدى انسان است.
ما انسان ها اعمال خوب یک فرد تنها به واسطه یه خطا فراموش می کنیم ولی خداوند اعمال بد فراوان را با یک عمل خوب می بخشد!
*** قسم یاد کردن از نظر اسلام کار خوبى نیست ، ولى در عین حال حرام نمى باشد، و اگر به خاطر هدفهاى مهم تربیتى و اجتماعى و اصلاحى انجام گیرد ممکن است واجب یا مستحب گردد، ولى با این حال یک سلسله از سوگندهاست که از نظر اسلام به کلى بى اعتبار است، از جمله:
۱ - سوگندهائى که به غیر نام خدا باشد، حتى قسم خوردن به نام پیامبر (ص) و ائمه هدى (علیهمالسلام) واجب العمل نیست ، یعنى اگر کسى به غیر نام خدا قسم یاد کند ملزم به انجام آن نمى باشد و مخالفت آن کفاره ندارد.
۲ - سوگندهائى که براى انجام کار حرام یا مکروه یا ترک واجب و مستحب باشد آن هم اعتبارى ندارد، مثل اینکه کسى سوگند یاد کند که دِین خود را نپردازد یا با بستگان خویش ترک رابطه کند!
در کل باید تمرین کنیم، تلاش نماییم و بخواهیم که سوگند خوردن را از زبانمان بیندازیم.
زشت است که امروز با وجود چنین دستورات و توصیه های قرآنی شاهد باشیم که در بازار مسلمانان فروشنده و خریدار برای چند تومان بالا و پایین تر شدن قیمت، انواع و اقسام سوگندها را بر زبان جاری می سازند. آیا این مصداق سوگند بیهوده خوردن و بی احترامی به نام خداوند باری تعالی نیست!؟
منبع: شبکه خبر
سوگندهای مرسوم اما بی‌اعتبار
دستورات و توصیه های قرآنی در به كار نبردن سوگند در معاملات و مسائل روزمره زندگی كه از روی عصبانیت و بدون فكر طرح می شود، تاكید بسیاری دارد.
۱۳۹۳/۵/۲۳
