دو رفتار در جامعه ما كه حضرت علی (ع) به شدت آن را نهی كردند

به گزارش تراز اگرچه تواضع و فروتنی, اخلاقی پسندیده است، اما باید دانست که در همه جا و در برابر همه کس نباید برخوردی متواضعانه داشت. بنابراین باید با استفاده از فرهنگ قرآن و اهل بیت علیهم السلام تابلوهای ورود ممنوع را بیابیم و مراقب باشیم تا ندانسته خود را به بدبختی نکشانیم! چون برخی تواضع های بیجا باعث هلاکت انسان هستند!
امام على علیه السلام در همین رابطه می فرمانید:
«مَن أَتى غَنيّا فَتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دينِهِ.»
«هر كس در مقابل ثروتمند به خاطر ثروتش تواضع كند دو سوم دينش از بين برود.»
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص ۵۰۸ ، ح ۲۲۸

سه نکته کوتاه:
* دو رفتار در جامعه ما و شاید در اغلب جوامع وجود داشته باشد که از نظر مولا علی (ع) بسیار ناپسند است؛ یکی تکبر ثروتمند در برابر فقیر و دیگری تواضع فقیر در برابر ثروتمند.
لذا حضرت می فرماید که چه زيباست فروتنى توانگران در برابر مستمندان، بخاطر رضاى خدا؛ و چه زيباتر است سرفرازى و بى اعتنائى تهيدستان، در برابر ثروتمندان بخاطر اعتماد و توكل بر خدا.

** در کتاب ارزشمند جامع السعادات دو گروه دیگر را در کنار ثروتمندان نام برده است که نباید در برابر آنها سر فرود آورد. یکی تواضع در برابر اهل گناه است لذا امیرالمؤمنین (ع) می فرماید که پیامبر ما را فرمان داد تا با اهل گناه با چهره‏اى گرفته برخورد كنیم. (نهج الفصاحه، ۱۶)
و دیگری کرنش در برابر متکبران است. پیامبر اکرم (ص) هم سفارش می کنند که در برابر متواضعان امتم تواضع و در برابر متکبران تکبر کنید.


*** شاید همه ما خود را مبرّا از این صفات بدانیم اما اگر کمی ریزبینانه تر دقت کنیم مشاهده می شود که برخی از این صفات در وجود ما کم یا زیاد هست هرچند به صورت پنهان باشد.
مثلاً در یک میهمانی عروسی یا ختم وقتی فامیل ثروتمند با ماشین مدل بالا از راه می رسد ناخودآگاه بسیاری از افراد به او احترام ویژه ای می گذارند و همانها وقتی میهمان ساده پوش یا فقیری از راه برسد توجه نمی کنند و چه بسا اصلاً یادشان برود از او پذیرایی بکنند!
کلاهتان قاضی، انصافاً این رفتارها همان نیست که حضرت از آن به شدت نهی کرده!؟