به گزارش نما، سایت بی بی سی فارسی(BBC)، رسانه دولتی انگلیس، طی مقاله ای به بررسی نفوذ ایران در عراق، به خصوص در بصره پرداخت. این سایت نوشت:
ماه گذشته استان بصره عراق خرید و فروش کالاهای ترکیه‌ای و عربستانی را تحریم کرد. این تحریم یک ماه پس از تصرف موصل، مهم‌ترین شهر در شمال عراق از سوی گروه دولت اسلامی (داعش سابق) انجام شد. تحریمی که فرصتی بی‌نظیر برای تجار و بازرگانان ایرانی فراهم کرد تا نفوذ خود را در استان بصره توسعه دهند.
در ژوئیه ۲۰۱۴ بلافاصله جلسه‌ای با حضور مقامات استانی بصره و همتایان خوزستانی آنها در مرز شلمچه برگزار شد و طرف عراقی خواستار همکاری بیشتر ایرانی‌ها در تامین کالاهای مورد نیاز استان بصره شد.
البته دوره جدید نفوذ ایران در بازار بصره به سال ۲۰۰۳ و پس از سرنگونی حکومت صدام حسین برمی‌گردد. در آن زمان، در حالی که عراق یک دوره تحریم ۱۲ ساله را پس از اشغال کویت در سال ۱۹۹۱ پشت سر گذاشته بود، به یکباره بازرگانان ایرانی فرصت یافتند تا از همسایگی جغرافیایی با بصره بیشترین سود را ببرند.
در حالی که شرکت‌های غربی هنوز به برقراری امنیت در عراق و بصره تردید داشتند و کشورهای سنی‌مذهب حاشیه خلیج‌فارس هم روی خوشی به حکومت تازه عراق -با برتری شیعیان و کردها- نشان نمی‌دادند، این ایران بود که حکومت جدید عراق را سریع به رسمیت شناخت و در پی آن، سیل کالاهای ایرانی به‌ویژه کالاهای مصرفی، به بازارهای عراق سرازیر شد.
در این میان، بصره وضعیت بهتری داشت. در حالی که درگیری‌های طایفه‌اى، قومی و مذهبی بیشتر در مرکز و غرب عراق و مناطقی همچون بغداد و فلوجه متمرکز بود، استان‌های جنوبی که عمدتا شیعه‌نشین بودند تا حدی از این ناامنی‌ها در امان ماندند.
همزمان، ایران که گفته می‌شد از طریق گروه‌های مختلف شیعه توانسته است نفوذ سیاسی خود را در عراق گسترش دهد، در بصره نیز به این راهبرد تکیه کرد. حزب الدعوه به رهبری ابراهیم جعفری و سپس نوری مالکی ، مجلس اعلای اسلامی، به رهبری خانواده حکیم، جریان مقتدی صدر و جیش‌المهدی، شاخه نظامی‌اش و حزب فضیلت به رهبری محمد یعقوبی، از روحانی‌های صاحب‌نفوذ جنوب عراق در عمل، قدرت‌های اصلی بصره بودند و در مجموع، به نظر می‌رسید که روابط نزدیکی با ایران دارند.
روند امور از سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ که اندک اندک قدرت از آمریکا و بریتانیا به خود عراقی‌ها واگذار می‌شد، در عمل، به گونه‌ای پیش رفت که شرایط را برای گسترش نفوذ ایران در بصره فراهم کرد و این کشور برای گسترش روابط اقتصادی خود در بصره وارد عمل شد که نوعی بستر این نفوذ همه‌جانبه بود.
در یکی از اولین گام‌ها، ایران تلاش کرد تا احتیاج و نیاز شدید بصره به برق را تامین کند. یک خط ۱۵۰ مگاواتی از خوزستان به بصره کشیده شد که امسال از افزایش ظرفیت آن به ۲۰۰ مگاوات خبر رسیده است. مقامات ایرانی و عراقی می‌گویند که در سال گذشته ایران ۴۰۰ مگاوات برق در اختیار بصره قرار داده است؛ برقی که هم ساعات روشنایی بیشتری برای بصره به همراه داشته و هم زمینه رشد و توسعه اقتصادی منطقه را فراهم ساخته است.
مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران نیز گفته است که ایران در حال نهایی کردن قرارداد صادرات روزانه ۲۵ میلیون مترمکعب گاز برای تامین سوخت موردنیاز نیروگاه‌های بصره است.
در بخش حمل‌ونقل هم که شاهرگ هر نوع مراوده تجاری و اقتصادی به شمار می‌رود، ایران تلاش کرده است تا ارتباطاتش را با بصره، از زمین، هوا و دریا گسترش دهد. مقامات ایرانی ماه گذشته اعلام کردند که با عراقی‌ها برای ارائه خدمات ۲۴ ساعته مرزی بین خوزستان و بصره در مرز شلمچه به توافق رسیده‌اند. مرز شلمچه که مهم‌ترین معبر مرزی خوزستان با بصره است در شمال‌غربی خرمشهر و در ۳۷ کیلومتری بصره قرار دارد که به معنای بیست دقیقه تا نیم ساعت رانندگی است.
در حوزه حمل‌ونقل دریایی نیز علاوه بر مراودات تجاری، دو کشور در ابتدای امسال خط مسافربری بصره-خرمشهر را افتتاح کردند. خطی که ۱۶ مایل دریایی است و پیمودن آن، حدود سه ساعت به طول می‌انجامد. این خط هم‌اکنون دوبار در هفته فعال است و دو طرف امیدوارند که مسیر زیارتی و تجاری را از آبادان و خرمشهر تا بصره و سپس از طریق زمینی تا نجف و کربلا گسترش دهند. اولین کشتی مسافربری ایران نیز بعد از ۳۳ سال، برای نخستین‌بار در اردیبهشت ۱۳۹۳ از آبادان راهی بصره شد.
علاوه بر این، مقامات ایرانی می‌گویند که در زمینه پروازهای مسافری نیز خط هوایی شرکت کیش‌ایر برای پروازهای تهران-بصره با مقامات عراقی به توافق رسیده و قرار است پروازهای مشهد-بصره نیز راه‌اندازی شود. این در حالی است که پیش از این، پروازهایی از آبادان به بصره انجام شده است.
ایران برای بهره‌گیری بیشتر از رونقی که پیش روی بصره است، درصدد ایجاد خط حمل‌ونقل ریلی بین خوزستان و بصره و از طریق آن، با سایر نقاط عراق بوده است. خط آهن ایران هم از مسیر خرمشهر به مرز شلمچه رسیده و ایران پیشنهاد کرده است تا برای احداث مسیر ۳۷ کیلومتری خط شلمچه به بصره، به طرف عراقی کمک کند.
شرکت‌های ایرانی هم در حوزه ساختمان‌سازی هر روز فعال‌تر می‌شوند و ایران نیز اخیرا در حال مذاکره برای نهایی کردن احداث مرکز تجاری خود در بصره عراق بوده است. اولین مرکز تجاری ایران پیش از این در سلیمانیه در کردستان عراق ایجاد شده بود.
در واقع، در حالى که دولت‌هاى مختلف ایران در دوره ١١ساله پس از سقوط صدام حسین اختلاف‌نظرهاى بسیارى در حوزه سیاست داخلى و خارجى با یکدیگر داشته‌اند، توسعه نفوذ در عراق و بصره، ویژگی مشترک تمامی آنها بوده است و رستم قاسمى، آخرین وزیر نفت محمود احمدى‌نژاد، هم‌اکنون دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق است.
آنچه ایرانی‌ها را به توسعه نفوذ اقتصادی خود در بصره امیدوارتر می‌کند، دستیابی عراق به درآمدهای نفتی بیشتر و امکان سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه‌های عمرانی، تجاری و اقتصادی، از جمله زیرساخت‌هاست.
عراق هم‌اکنون با تولید روزانه بیش از سه میلیون بشکه نفت، نزدیک به سه میلیون بشکه از این میزان را صادر می‌کند. ۹۳ درصد این نفت از بصره صادر می‌شود و استان بصره مهم‌ترین حوزه تولیدکننده نفت عراق نیز هست.
چنین تحولاتی نشان می‌دهد که بصره به همان اندازه که پایتخت اقتصادی عراق جدید به شمار می‌رود، برای ایرانی‌ها مهم است و آنها امیدوارند که نفوذ خود را در بصره گسترش دهند.
این نیازمندی متقابل در کنار بافت جمعیتی و مذهبی یکسان در دو طرف مرز که متشکل از عرب‌های شیعه در مناطق مرزی خوزستان و بصره است، این امکان را ایجاد کرده که بصره کنونی، شهری رو به رونق در عراقی باشد که این روزها چندان آرام نیست؛ شهری که بارزگانان ایرانی به اندازه ساکنان آن، امیدوارند که ثبات، امنیت و رونق آن ادامه یابد.
گزارش بی بی سی از نفوذ ایران در بصره
"بصره به همان اندازه كه پایتخت اقتصادی عراق جدید به شمار می‌رود، برای ایرانی‌ها مهم است و آنها امیدوارند كه نفوذ خود را در بصره گسترش دهند."
۱۳۹۳/۶/۱۵
