توفان مگس‌ ها در راه تهران؟!

به گزارش نما به نقل از روزنامه اعتماد: هنوز يك هفته از تذكر و هشدار در صحن شوراي شهر درمورد افزايش نگران‌كننده تعداد موش‌ها در تهران و اعلام رقم 50 ميليوني خانواده اين جانوران موذي و انتقاد نسبت به نحوه مبارزه با اين موجودات نمي‌گذرد كه خبري ديگر از جانوران موذي، موش‌ها راحداقل براي مدتي به حاشيه برد.

خبر به افزايش غيرعادي نوعي مگس دربرخي مناطق تهران از جمله خيابان و ميدان فاطمي اشاره دارد كه باعث شده مردم اين مناطق و حتي رهگذران را كلافه كند.

پيگيري‌هاي خبرنگار ما منجر به روشن شدن ابعاد وسيع‌تري از تبعات حضور اين مگس‌ها كه به خاطر رنگ‌شان به مگس‌هاي سفيد معروفند، شد. تبعاتي در حد تهديد پايتخت 12 ميليوني و احتمال مختل شدن زندگي تهراني‌ها. اينها فقط هشدارها و احتمالات نيستند بلكه تحقيقات حكايت از آن دارد كه هجوم اين مگس‌ها به باغ‌ها و مزارع صيفي‌جات «قزوين» از چندي قبل آغاز شده و علاوه براينكه مردم اين خطه را كلافه كرده، باعث شده تا بسياري از محصولات كشاورزي و به خصوص صيفي‌جات اين استان كه از مهم‌ترين منابع تامين صيفي‌جات پايتخت است، نابود شده يا درشرف نابودي قرارگيرد و قزوين را درآستانه بحراني جدي قراردهند.

در مورد اصالت و محل اصلي زندگي اين حشرات موذي اختلاف‌نظرها بسيار است. گروهي آنها را نروژي و گروهي ديگر آن را متعلق به صحراهاي مغولستان مي‌دانند. گفته مي‌شود كه اين حشرات گرچه درنگاه اول ممكن است براي انسان بي‌خطر باشند و بيشترين تهديدشان در مورد محصولات كشاورزي باشد ولي در عين حال شيوه‌هاي غلط مبارزه با اين حشرات باعث شده تا اين حشرات به شكل غيرمستقيم و از طريق افزايش بيماري‌هاي خطرناكي چون سرطان و MS، به تهديدي جدي براي انسان بدل شوند.

قوت گرفتن احتمال هجوم مگس‌ها به تهران

دكتر مهدي ضرابي، حشره‌شناس و عضو گروه مهندسي علوم زيستي دانشكده علوم و فنون نوين دانشگاه تهران با تاييد افزايش بي‌سابقه آمار مگس‌هاي سفيد با نام علمي «عسلك گلخانه» - Bemisia tabaci – در برخي از مناطق تهران گفت: ما 25 سال است كه روي اين حشرات مطالعه و تحقيق مي‌كنيم چرا كه اگر راه‌هاي مقابله با آن را ندانيم واقعا به موجودات خطرناكي تبديل مي‌شوند و مي‌توانند تهديدي جدي براي كشاورزي و حتي انسان – به شكل غيرمستقيم – تلقي شوند.

وي دليل افزايش اين حشرات را در شيوه غلط مبارزه با اين موجودات عنوان مي‌كند و مي‌گويد: استفاده از سموم شيميايي و آفتكش‌هاي چيني يا نامرغوب توسط كشاورزان باعث مقاوم شدن اين حشرات نسبت به سموم شيميايي و درنهايت افزايش تصاعدي آنها به ويژه درمزارع كشاورزي شده است.

وي با ذكر اينكه اين حشرات آفت كشاورزي محسوب مي‌شوند و تنها به شكل غيرمستقيم زندگي انسان را تحت تاثيرقرارمي دهند، گفت: اين حشرات باعث ايجاد بيماري‌هاي مشترك بين حيوان و انسان نيستند ولي اولا باعث خشك شدن مزارع و به خصوص صيفي‌جات و بحران تامين محصولات كشاورزي به شكلي جدي مي‌شود و ثانيا از طريق مسموم شدن محصولات كشاورزي آن هم به دليل استفاده از سموم خطرناك شيميايي نامرغوب و افزايش پنهان و البته نگران‌كننده برخي بيماري‌هاي خطرناك، زندگي انسان‌ها را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد.

دكتر ضرابي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به تحقيقات صورت گرفته در مورد افزايش انواع بيماري‌هاي انساني ناشي از اين حشرات در ايران گفت: بر اساس تحقيقات علمي ما استفاده از انواع سموم نامرغوب شيميايي يا روش‌هاي غيراصولي باعث آلوده شدن محصولات كشاورزي و صيفي و در نهايت افزايش انواع بيماري‌هاي رنگارنگ درايران شده است. اين قضيه به قدري جدي است كه امروز اكثر پايان‌نامه‌هاي دانشگاهي ما به همين مساله اختصاص پيدا كرده و نتايج آن حاكي از افزايش بي‌سابقه انواع بيماري‌هايي مانند سرطان و MS در بين ايرانيان دارد.

اين كارشناس اكولوژي حشرات همچنين درمورد احتمال هجوم اين حشرات به تهران و تهديد كردن زندگي شهروندان گفت: اين مساله دور از ذهن نيست چرا كه اين حشرات موجودات عجيبي هستند. وي ادامه داد: در اين مورد به مسوولان هشدارداده‌ايم ولي متاسفانه تاكنون هيچ‌كدام توجهي به اين هشدارهاي علمي و كارشناسي شده نكرده‌اند.

توفان مگس‌ها در راه تهران

قاسم علي اكبر، پژوهشگر مبارزه با موجودات مهاجم نيز درهمين مورد با هشدار نسبت به احتمال هجوم مگس‌هاي سفيد به تهران، به «اعتماد» گفت: دليل افزايش اين حشرات، يا تغيير غذايي آنهاست يا دستكاري و دخالت‌هاي غيركارشناسي بشر در زندگي يا شيوه‌هاي نابودي آنها يا تغييرات ناگهاني آب و هوايي و اقليمي است كه درمورد قزوين اين عوامل در حال بررسي است. وي اين حشرات را حشراتي مهاجم مي‌نامد و مي‌گويد: اين حشرات امروز درقزوين و به خصوص در مزارع آن به حدي زياد شده‌اند كه دربسياري از موارد كشاورزان و كارگران جرات نزديك شدن به بوته‌ها و گياهان براي آب دادن يا چيدن محصولات خود را ندارند.

علي اكبر نيز ضمن بي‌سابقه خواندن افزايش اين حشرات در قزوين، احتمال هجوم اين حشرات به تهران را بسيار بالا دانسته و مي‌گويد: در اين مورد تحقيقات بسياري كرده‌ايم و رد اين حشرات را تا صفادشت در جنوب غربي تهران گرفته‌ايم. در تهران هم نشانه‌هايي از آغاز هجوم حشرات در بخش‌هايي از خيابان آزادي و ميدان فاطمي و حتي وليعصر قابل رويت است. در نهايت به نظر مي‌رسد اين حشرات كه به يك‌باره رشد كرده و زياد مي‌شوند، با نخستين تغيير جدي دمايي و وزش بادهاي پاييزي، به سمت تهران حمله‌ورشده، نه تنها گياهان كه حتي زندگي انسان‌ها را نيز با مشكلاتي جدي مواجه كنند.

چرا كه اين حشرات به دليل آنكه نمي‌توانند مسافت زيادي را پرواز كنند با بادها همراه مي‌شوند و كوچ كرده به محل بعدي هجوم مي‌برند. وي با تاكيد بر اينكه دليل افزايش اين حشرات استفاده از سموم شيميايي است در پاسخ به اين سوال كه هجوم آنها به پايتخت چگونه زندگي شهروندان آن را با اختلال مواجه خواهد كرد؟ گفت: هجوم اين حشرات در حد هزار و ميليون نيست بلكه در حدي ميلياردي و حتي تريلياردي است.

تاييد گزارش‌هاي مردمي

اين هشدارها درحالي بي‌تاثير و مسكوت مانده كه چند روز قبل رييس سازمان پارك‌ها و فضاي سبز تهران درگفت‌وگو با ايسنا در پاسخ به پرسش‌هاي موجود، درباره حضور برخي حشرات جديد در فضاي تهران، با بيان اينكه «مگس سفيد» آفتي خطرناك نيست، گفته بود، دليل افزايش اين حشرات افزايش دماست و اين حشرات در منطقه 6 در مناطقي چون فاطمي و وليعصر ديده شده‌اند.

محمد مختاري افزود: «براي جلوگيري از آلودگي محيط زيست از مبارزه مكانيكي ازجمله آب‌شويه با مايع پاليزين دو در 1000 يا جمع‌آوري برگ‌هاي آلوده در ساعات پاياني شب براي مقابله اقدام مي‌كنيم.»رييس سازمان پارك‌ها و فضاي سبز تهران در عين حال سمپاشي بي‌رويه را عامل بروز اين مساله برشمرد و افزود: بر اين اساس حشراتي كه مگس سفيد را شكار مي‌كنند در سمپاشي از بين مي‌روند كه اين روند باعث مي‌شود مگس سفيد افزايش پيدا كند.

جالب‌تر اينجاست كه مسوولان شهرداري منطقه 6 به عنوان متوليان حفاظت از فضاي سبز منطقه از حضور چنين پديده‌يي درمنطقه خود اظهار بي‌اطلاعي كرده‌اند. همچنين پيگيري‌هاي «اعتماد» براي اطلاع از چند و چون صحت بروز بيماري‌هاي غيرمستقيم ناشي از هجوم اين حشرات با اين پاسخ از سوي دكتر گويا، مديركل بيماري‌هاي واگيردار وزارت بهداشت مواجه شد: ما از اين مساله بي‌اطلاعيم.

حال بايد منتظر ماند. منتظر بادي كه اين حشرات مهاجم را به تهران دعوت كند يا دست به كار شدن مسوولان براي آمادگي با هجوم مگس‌هاي سفيد به پايتخت. خطري كه اگر اتفاق افتد، مي‌تواند فاجعه‌يي زيست‌محيطي را براي تهران‌نشينان رقم زند.