دلایل افزایش سرعت سرطان در ایران

به گزارش نما به نقل از ایسنا: رئیس مرکز تحقیقات سرطان با بیان اینکه میزان بروز سرطان در کشور کمتر از متوسط جهانی است گفت: این در حالی است که سرعت افزایش سرطان در ایران نگران کننده است.

دکتر محمد اسماعیل اکبری در نشست خبری مرکز تحقیقات سرطان که به مناسبت هفته ملی مبارزه با سرطان برگزار شد، با بیان اینکه مرکز تحقیقات سرطان از نیمه دوم سال 84 شروع به فعالیت کرد و از سال 85 شکل رسمی به خود گرفت، گفت: در این مرکز 6 فلوی فوق تخصصی برای جراحی سرطان و جراحی سینه داریم. در این مرکز کارهای تحقیقاتی مربوط به سرطان اعم از پیشگیری و درمان را انجام می‌دهیم. در بحث خدمات نیز باید گفت به صورت هفتگی 500 مریض را ویزیت می‌کنیم و هر روز خدمات جراحی و شیمی درمانی را در مرکز تحقیقات سرطان انجام می‌دهیم.

همچنین مرکز تحقیقات سرطان مجله‌ای را راه اندازی کرده که در حال حاضر این مجله وجهه بین المللی به خود گرفته است و کارهای تحقیقاتی ایران و دنیا را ثبت می‌کند.

اکبری با بیان اینکه سرطان سومین دلیل مرگ و میر است گفت: هنوز میزان بروز سرطان در کشور نسبت به دنیا کمتر است و حدود 135 نفر در هر 100 هزار نفر است که به طور سالیانه حدود 90 هزار مورد جدید سرطان در کشور داریم در حالی که در دنیا میزان بروز سرطان 180 مورد در هر 100 هزار نفر است.

مفهوم این موضوع این است که میزان بروز سرطان در ایران کمتر از متوسط جهانی است و علت آن این است که هنوز همه ریسک فاکتورهای سرطان وارد کشور نشده است. البته دلیل افزایش سرطان در کشور نیز افزایش سن جامعه است.

وی با ابراز نگرانی از روند صعودی سرطان گفت: درست است که میزان بروز سرطان در کشور نسبت به متوسط جهانی کمتر است اما سیر افزایش آن بسیار سریع است که مهمترین دلیل آن افزایش سن در کشور است. در حال حاضر جمعیت بالای 60 سال ما در کشور که سن سرطان تلقی می‌شود 8.6 درصد است. اگر این میزان به 11 درصد برسد ما با پیری جمعیت و در نتیجه افزایش سرطان در کشور مواجه می‌شویم.

اکبری افزود: در مورد سرطان‌ها در ایران نکته اساسی این است که اگر تولیت سلامت ما به صورت علمی و دلسوزانه حرکت نکند ضعف پیدا می‌کنیم. ما در کشور تولیت سلامت را به وزارت بهداشت سپرده‌ایم که این تولیت توسط مقام معظم رهبری و هم در برنامه توسعه پنج ساله تایید شده. تولیت یعنی این که وزارت بهداشت همه چیز را زیر نظر داشته باشد اما متاسفانه چنین چیزی را در کشور نمی‌بینیم.

رئیس مرکز تحقیقات سرطان در همین راستا ادامه داد: هیچ کشوری مثل ما در زمینه تشخیص و درمان سرطان دچار آشفتگی نیست. درمان ما در کشور به این صورت است که ما به صورت فردی سرطان را درمان می‌کنیم مثلا برای گرفتن یک MRI در کشورهای غربی بسیاری از شاخص‌های علمی باید وجود داشته باشد در صورتی که در ایران چنین چیزی نیست و عکس برداری‌ها و گرفتن MRIها بسیار زیاد بوده و هزینه‌های زیادی را به مردم تحمیل می‌کند یا در مورد شیمی درمانی باید گفت ما در کشور بسیاری از بیمارانی را که نباید تحت درمان دارویی قرار گیرند، شیمی درمانی می‌کنیم.

وی با تاکید بر عدم رعایت شاخص‌های علمی در تشخیص و درمان سرطان اظهار کرد: طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، در درمان سرطان 49 درصد جراحی، 40 درصد رادیوتراپی و 11 درصد شیمی درمانی یا دارودرمانی موثر است. این در حالی است که عمده روش درمانی ما در کشور دارو درمانی است.

اکبری با بیان اینکه دو دلیل برای این اشکالات بزرگ در تشخیص و درمان وجود دارد، گفت: اولین دلیل آن این است که وزارت بهداشت خط مشی علمی و ملی را راهنمای خود قرار نداده. هیچ کشوری وجود ندارد که راهنمای سلامت در زمینه سرطان نداشته باشد. دومین دلیل آن نیز وجود نهادهای نظارتی و قضایی در کشور است. به این صورت که مثلا می‌ترسد که عکسبرداری نکند زیرا بایددر نهاد نظارتی و قضایی پاسخگو باشد. خدمتی که دولت یازدهم برای مردم انجام داد این بود که مردم برای درمان سرطان دیگر دغدغه پول ندارند و در حال حاضر تقریبا به صورت رایگان درمان خود را انجام می‌دهند. اما ما نگرانیم که اثربخشی این پول به دلیل مشکلات موجود کم شود. بنابراین وزارت بهداشت باید خط مشی و راهنمای علمی سرطان را تدوین کرده و از این موضوع جلوگیری کند.

رئیس مرکز تحقیقات سرطان در ادامه در مورد عوامل سرطان پستان در کشور گفت: یکی از دلایل بروز این سرطان عوامل ژنتیکی است. البته عوامل ژنتیکی در بروز سرطان‌ها حدود پنج درصد تاثیر دارند. یعنی خیلی کم دیده می‌شود که سرطان به صورت ارثی ایجاد شود اما باید گفت هیچ سرطانی وجود ندارد که بدون دخالت عوامل ارثی بروز پیدا کند که این بحث را تحت عنوان اپی ژنتیک مطرح می‌کنیم.

اکبری در همین زمینه ادامه داد: حدود 25 درصد از عوامل بروز سرطان، عوامل عفونی هستند که برخی مثل سرطان معده به دلیل وجود عفونت‌ها در بدن است و در این زمینه باید افراد به سلامت و بهداشت خود اهمیت داده و بهداشت خود را رعایت کنند. همچنین عامل سوم بروز سرطان در کشور غذایی و رژیم غذایی است که این عامل حدود یک چهارم در بروز سرطان‌ها دخیل است.

وی در زمینه غذا و رژیم غذایی ادامه داد: یکی از عوامل مهم در این مورد اسید چرب ترانس و اسیدچرب اشباع است. ما اعلام کردیم که میزان اسید چرب ترانس در محصولات غذایی باید صفر درصد باشد. یعنی میزان این اسید چرب هرچه به صفر نزدیک تر باشد بهتر است و حتما باید میزان آن روی محصول نوشته شود. در مورد اسید چرب اشباع نیز قبول کردیم که میزان آن زیر 10 درصد باشد. اما این در حالی است که میزان اسید چرب اشباع شده در روغن‌های ما 25 درصد به بالا و میزان اسیدچرب ترانس نیز 10 درصد است. بنابراین باید در تولید روغن حتما این دو مسئله را رعایت کنند.

اکبری با بیان اینکه مواد شیمیایی حدود 25 درصد در بروز سرطان موثر بوده و به عنوان چهارمین عامل سرطان شناخته می‌شوند گفت: مواد شیمیایی از طریق آب و هوا منتقل می‌شوند. مسئله ما در آب وجود نیتریت و فلزات سنگین است که نیتریت‌ها از فاضلاب‌ها و کودهای شیمیایی وارد آب می‌شوند.

متاسفانه همه سدهای ما در کشور با آبهای سطحی قاطی شده و در نتیجه مقدار زیادی نیتریت دارد. آلودگی هوا نیز به عنوان یک عامل سرطان زا اعلام شده و متاسفانه ما در تهران کمتر از یک ماه هوای پاک داریم و 11 ماه هوای تهران آلوده است.

رئیس مرکز تحقیقات سرطان ضمن برشمردن ریسک فاکتورهای سرطان در کشور و با بیان اینکه 40 درصد از سرطان‌ها در کشور قابل پیشگیری و 40 درصد آنها قابل درمان است، اظهار کرد: اولین ریسک فاکتور در زمینه سرطان در کشور ریزمغذی‌ها هستند. در حال حاضر اثبات شده که ویتامین D هم از عوامل ایجاد سرطان و هم از عوامل درمان آن است. این در حالی است که اکنون 60 درصد مردم کشور با کمبود ویتامین D مواجه هستند که در این مورد برنامه راهنمای سلامت را تدوین کرده و به وزارت بهداشت دادیم.باید گفت که میزان مورد نیاز ویتامین D در نوزادان شیرخوار 400 واحد، در کودکان و نوجوانان 500 واحد و در بزرگسالان حدود 1000 واحد باید باشد که البته اینها فقط دز نگهدارنده هستند.

وی در همین مورد ادامه داد: این اتفاق برای روی هم افتاده است و در حال حاضر در کشور با کمبود 20 درصدی روی در کودکان زیر دو سال مواجه هستیم و میزان دریافت روی ما در کشور 90 درصد کمتر از متوسط استانداردهای جهانی است. در حالی که روی یکی از ریزمغذی‌های موثر در نرمال کردن سلول است امامتاسفانه فلزات سنگین جای این ریزمغذی‌ها را گرفته است.

اکبری در ادامه با اشاره به تفاوت چهره سرطان در ایران با دنیا گفت: در بین زنان اولین سرطان شایع که هم در کشور و هم در دنیا مشترک است، سرطان پستان است. اما دومین سرطان شایع در بین زنان در ایران کولورکتال بوده و در جهان سرطان ریه است و سومین سرطان شایع در بین زنان که اولین سرطان شایع مردان نیز محسوب می‌شود، سرطان معده است.

در زمینه سرطان معده باید گفت که ما سرطان معده را یک سرطان اجتماعی می‌دانیم به صورتی که عواملی مثل مصرف دخانیات، عدم رعایت بهداشت و مصرف زیاد مواد مخدر در آن دخالت دارد. در زمینه تریاک باید بگویم ما در کشور بیشترین مصرف فردی تریاک را داریم که در ایجاد سرطان به ویژه سررطان گوارش اهمیت دارد. البته تریاک در درمان سرطان و برای کاهش درد بیمار بسیار موثر است که به صورت مورفین استفاده می‌شود اما جالب است که استفاده از مورفین در ایران کمتر از همه دنیاست. در حالی که مردم ما بیشترین مصرف تریاک دارند.

اکبری در مورد تاثیر پارازیت‌ها در بروز سرطان گفت: در تمام مقالات علمی یک مقاله وجود ندارد که بگوید این امواج در بروز سرطان دخالت دارند. یعنی هیچ مقاله علمی چنین چیزی را اثبات نمی‌کند. البته مشخص است که اگر ما در معرض زیاد امواج قرار بگیریم خطرناک بوده و ممکن است تغییراتی را در سلول ایجاد کند اما در موررد امواج و پارازیت‌ها در ایران باید بگویم که از نظر فنی ما موجود را به سطح گیرنده می‌زنیم نه به سطح ماهواره و این زیانبار نیست. همچنین ما تولید کننده موج نیستیم و حتی در صدا و سیما هم تولید موج را نداریم بلکه موج را دریافت می‌کنیم در صورتی که خود ما تولید کننده موج شویم می‌تواند خطر آفرین باشد.

اکبری در ادامه در مورد طرح‌های جدید این مرکز گفت: یکی از طرح‌های ما معنویت درمانی بود که ما روی آن کار کردیم یعنی تمرکز ما روی معنویت درمانی و تغییرا جسمانی است که ثابت کردیم که اگر توجه ویژه به معنویات داشته باشیم، بیان ژنی ما تغییر می‌کند و این تغییر در جسم ما تغییر ایجاد می‌کند.

اکبری همچنین از ایجاد مرکز جامع کنترل سرطان ایران خبر داد و گفت: این مرکز قرار است با کمک بنیاد خیریه تات ایجاد شود و امیدواریم در طول سه تا چهار سال آینده به بهره برداری برسد.

وی در پایان با بیان اینکه مرکز تحقیقات سرطان دو کنگره بین المللی به طور سالیانه برگزار می‌کند، گفت: کنگره بین المللی سرطان پستان 6 تا 8 اسفندماه در تالار امام علی (ع) دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار می شود و با این کنگره‌ها سالی یکبار علم سرطان را بازسازی می‌کنیم.