پیامدهای ائتلاف عربستان، تركیه و قطر در سوریه

به گزارش نما به نقل از الف، بعد از روی کار آمدن ملک سلمان، سیاست عربستان سعودی در بعد منطقه ای دچار تغییرات عمده و شگرفی شد و پادشاه جدید با دور شدن از برنامه ها و اهداف پادشاه سابق، تنها بر یک موضوع متمرکز شد: تضعیف و از بین بردن نیروهای طرفدار ایران در منطقه. به همين علت است كه آل سعود با خروج از لاك محافظه كاري، پيشگام حملات نظامي عليه زيدي ها شده؛ چرا كه به زعم آن ها زيدي ها پيش برنده و حامي اهداف ايران در يمن هستند. همچنين به همین دلیل است که ریاض برای دست یابی به این آرزو، اختلافات دیرینه مربوط به اسلام سیاسی را کنار گذاشته و در این راستا با کمک ترکیه و قطر(که قبلا و در زمان ملک عبدالله به عنوان دشمن ریاض شناخته می شدند) اتحاد جدیدی برای پیشبرد اهداف شان تشکیل داده اند.

بهبود روابط آنکارا، ریاض و دوحه بازتاب دهنده اشتراک نظر تاکتیکی این سه کشور بر سر این مسئله است که اختلافات بر سر اخوان المسلمین نباید مانع واکنش مشترک به بحران هایی شود که ممکن است به کاهش قدرت منطقه ای همه آن ها منجر شود. جنبش اخوان المسلمین که مورد حمایت ترکیه و قطر قرار دارد، در عربستان سعودی به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می شود. در واقع این سه کشور به گونه ای سلبی و نه ایجابی به هم نزدیک شده و در حال حاضر کاملا روشن شده که برای ملک‌ سلمان اقدام علیه ایران بر رویارویی با اخوان‌المسلمین اولویت دارد.

البته موضع ترکیه و عربستان علاوه بر چشم انداز مطلوب نهایی منطقه ( كه برای رسیدن به جایگاه رهبری در خاورمیانه رقیب یکدیگر محسوب می‌شوند. ترک ها به فکر احیای امپراتوری عثمانی با رویکرد اخوانی هستند در صورتی که عربستان به شدت با این قضیه مشکل دارند)در جنبه های دیگری نیز تناقض دارند؛ چرا اگر چه اردوغان از ایران بابت تلاش برای سلطه بر منطقه انتقاد کرده اما روابط اقتصادی دو کشور به حدی است که باعث می شود اردوغان نتواند به طور کامل به ایران پشت کند.

این موضوعی در حالی است که بنا به گزارش رویترز اردوغان در حال برنامه ریزی برای انجام سفری دیگر به ریاض است تا در آنجا با ملک سلمان دیدار کند. اردوغان تاکنون دو بار با پادشاه جديد دیدار کرده است.

بدون شك اولین هدف مشترك اتحاد عربستان، ترکیه و قطر سرنگونی دولت سوریه است. این در حالی است که پیش از این بشار اسد در گفت‌وگو با خبرنگاران نسبت به تعرض ترکیه به شمال سوریه هشدار داده بود اما اینک خبر می رسد در عرصه میدانی نیروهای ارتش آزاد در کنار گروه‌هایی مثل جبهه النصره و احرار الشام قرار گرفته و عنوان ارتش فاتح را برای خود برگزیده اند و تلاش دارند تا شمال سوریه( ادلب) را جولانگاه خود قرار دهند.

ناگفته پیداست که در بین این گروه ها، خواه يا ناخواه تاکید اصلی بر جبهه النصره به لحاظ توان و منابع بیشتری که دارد قرار خواهد گرفت. اما جبهه ‌النصره گروهی است که توسط واشنگتن در زمره گروه‌های تروریستی قرار گرفته و از زیرشاخه‌های القاعده است. البته این گروه مورد حمایت رژیم صهیونیستی نیز قرار دارد و درمان مجروحان و زخمی های این گروه در اسرائیل و بازدید نتانیاهو از آن ها چند وقت پیش به تیتر اول روزنامه ها و رسانه ها تبدیل شده بود.

این در حالی است که به نظر می رسد دولت اوباما اگر چه اعلام کرده که حضور نیروهایی مثل جبهه النصره در راس قدرت در سوریه می‌تواند عواقب ناخوشایندتری نسبت به حضور اسد در راس حکومت داشته باشد اما عملا مخالفتي در این زمینه انجام نمی دهند و حتی فراتر از آن اخبار و اطلاعاتی منتشر شده که نظامیان و نیروهای تدارکاتی آمریکا برای آغاز آموزش و تجهیز تروریست های سوری وارد مکان های تعیین شده در خاورمیانه شده اند. پنتاگون چند ماه پیش نیز اعلام کرده بود توافقنامه هایی با ترکیه و اردن در زمینه ایجاد تاسیساتی برای آموزش و تجهیز تروریست ها امضا کرده است. بدون شک در صورت عدم برنامه ريزي و حتي عدم تمايل، احتمال این كه نیروهای آموزش دیده در آینده جذب گروه اصلی درگیر در سوریه ( همان داعش و جبهه النصره) شوند افزایش می یابد.

اما برخلاف یمن، عرصه نبرد در سوریه برای همه كشورها پیچیده‌تر است. به خصوص وقتي كه بياد آوريم همان روزهاي ابتدايي جنگ، اكثريت قريب به اتفاق كشورهاي عربي- غربي از سرنگوني دولت سوريه صحبت مي كردند اما با گذشت سه سال از اين اتفاق و با وجود انواع و اقسام گروه هاي تروريستي و كمك هاي مختلفي كه به اين گروه ها مي شود هنوز بشار اسد دست بالا را در سوريه دارد.

طبق اخباري كه منتشر شده راهبرد ائتلاف اين گونه خواهد بود كه ترکیه بدليل مرز طولانی با سوریه تنها کشوری است که می‌تواند اقدام به اعزام نیرو کند؛ اما در زمینه حمایت هوایی، احتمال دارد ترکیه به همکاری با عربستان سعودی، قطر، امارات و اردن بپردازد که این کشور‌ها نیز حضور خود در سوریه را افزایش داده‌اند.

اين خبري است كه نشریه هافینگتون پست نيز به نقل از یک منبع آگاه تائيد كرده که مذاکرات بین مقام های ارشد ترکیه و عربستان سعودی با میانجیگری قطر انجام شده است. بر اساس طرح پیش بینی شده، ترکیه نیروی زمینی مورد نیاز را تامین خواهد کرد و عربستان سعودی نیز حملات هوایی را بر عهده خواهد داشت تا به مخالفان دولت بشار اسد در سوریه کمک کنند.

عامل ديگري كه فرضيه پيشگام شدن اين كشورها براي انجام عمليات را تائيد مي كند كنار كشيدن آمريكا از درگيري هاي منطقه اي و اكتفاي صرف به حمايت هاي لجستيكي و نظامي و عدم انجام اقدامی قاطع در سوریه برخلاف ميل رياض، دوحه و آنكارا مي باشد.

البته به نظر مي رسد برخلاف تصور اين كشورها راهبرد واشنگتن درگير ساختن تمامي كشورها و تحليل بردن قواي قدرت هاي منطقه اي و نوعي مديريت كنترل شده بحران به نفع رژيم صهيونيستي باشد.