شیخ المعاونین ما كجاست؟

انقلاب اسلامی با تمام فراز و فرودهایی که از سر گذرانده است شاهد حضور مردانی است که در برهه‌های گوناگون، انقلاب را چون جان شیرین خویش می‌پندارند و برای جهاد در راه خدا از هیچ کاری دریغ نمی‌کنند، 21 بهمن 63 بود که اعضا سفارت . برخی از سفرا و رؤسای نمایندگی‌های خارجی در تهران برای عرض تبریک به حضور آیت‌الله خامنه‌ای می‌روند، در آن مراسم سفیر رومانی که در میان بقیه سفرا و نمایندگان سیاسی کشورهای خارجی قدیمی‌تر بود و در بین دیپلمات‌ها و به اصطلاح خودشان به شیخ السفرا معروف بود متنی را برای تبریک ایراد کرد. آیت‌الله خامنه‌ای پس از استماع تبریک سفیر رومانی، به دکتر ولایتی و معاونین فرمودند که آقای عرب هم شیخ المعاونین ما در وزارت خارجه هستند و از آن تاریخ به بعد این نام برای حاج محمد عرب ثبت شد، زندگی‌نامه سیاسی و مبارزاتی مردی که در بستر انقلاب و حزب مؤتلفه اسلامی رشد و نمو کرد پیش از انقلاب و در دوران شاه هم پای بسیاری از مردان مجاهد به جهاد علیه طاغوت پرداخت و پس از پیروزی انقلاب در وزارت خارجه خدمات زیادی را ارائه داد، خاطرات او در کتاب شیخ المعاونین ما کجاست؟ که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به رشته تحریر درآمده است تنها تاریخ شفاهی زندگی یک مرد نیست؛ بلکه تاریخ شفاهی یک انقلاب و دیپلماسی در شرایط جنگی نامتقارن و نابرابر است، مرحوم حاج محمد عرب علاوه بر آنکه یک دیپلمات انقلابی بود، افتخار پدر شهید را نیز بر سینه داشت او درست در روز شهادت امام زین‌العابدین (ع) از دنیا رخت بربست و به سرای آخرت رفت او در کنار تمام سال‌های زندگی حرفه‌ای خود به‌نوعی یک مؤتلفه‌ای اصیل نیز بود، استان قم با تمام ویژگی‌های عبادی سیاسی خاص خود پذیرای تعداد زیادی از علاقه‌مندان به مؤتلفه اسلامی بود که حاج محمد عرب آن‌ها را گرد هم آورده بود.