به گزارش نما به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر هیئت دولت، به منظور هماهنگی در قوانین و مقررات حمل و نقل دریایی کشورهای مختلف، انجمن حقوق بین‌المللی در سال ۱۹۲۱ مقررات معروف به لاهه را تنظیم کرد. این مقررات پس از تجدیدنظر در قالب یک معاهده بین‌المللی در اوت ۱۹۲۴ (۱۳۰۳ شمسی) در بروکسل به امضا رسید.
اولین قانون حمل‌ونقل دریایی ایران در سال ۱۳۴۳ و با الهام از قوانین تجارت فرانسه و کنوانسیون بروکسل به تصویب رسید. این قانون گرچه به عنوان نخستین تجربه در زمینه قانونمند کردن حمل‌ونقل دریایی ایران از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود ولی بیشتر روی کشتیرانی بازرگانی تمرکز داشت و دیگر انواع کشتیرانی را مدنظر قرار نداده بود، هم چنین، مباحثی مانند بیمه دریایی، کار دریایی، صدور گواهینامه‌های دریایی، ساخت کشتی، کشتی شکستگی، آلودگی دریایی، سازمان و صلاحیت دادگاه های دریایی و … را موردتوجه قرار نداده بود.
علاوه بر این، به موجب ماده (۱۸۸) این قانون، وزارت دادگستری موظف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب قانون دریایی، اقدام به تشکیل دادگاه های دریایی کند. به همین منظور نه پس از سه ماه بلکه بعد از ۱۳ سال از تصویب قانون مذکور یعنی در سال ۱۳۵۶ دفتر تحقیقات و مطالعات وزارت دادگستری، پیش‌نویس قانون تشکیل و آیین دادرسی دادگاه های دریایی را در ۱۱۵ ماده تهیه کرد ولی بنا به دلایلی نامعلوم این پیش نویس مسکوت ماند.
در مدت زمان ۴۳ ساله ای که از ارائه این پیش نویس قانونی می گذرد تلاش های متعددی که در زمینه تدوین قانون تشکیل دادگاه های دریایی صورت گرفته هم چنان به سرانجام نرسیده است.
در همین راستا قوه قضائیه نسبت به تدوین پیش نویسی ۴۸ ماده ای در این خصوص با عنوان لایحه تشکیل دادگاه دریایی اقدام کرده است، پیشنهادی که بواسطه وزات دادگستری برای سیر مراحل بررسی به هیئت دولت ارائه شده است.
مطابق این پیشنهاد به منظور رسیدگی به دعاوی موضوع این قانون، دادگاه دریایی در حوزه قضایی شهرستان تهران و حوزه قضایی استان های ساحلی تشکیل می شود. هم چنین، تعیین حوزه قضایی محل تشکیل دادگاه دریایی در استان های ساحلی و تعداد شعب آن به تشخیص رئیس قوه قضائیه تعیین می شود.
قضات دادگاه دریایی که با حکم رئیس قوه قضائیه منصوب می شوند، می بایست ضمن داشتن حداقل پنج سال سابقه قضاوت در دادگاه های عمومی حقوقی، دوره های آموزشی داخلی و خارجی مربوط را گذرانده باشند.
مطابق این پیش نویس قانونی، رسیدگی به مسایلی چون "ثبت، ابطال ثبت و تابعیت کشتی ایرانی"، "تصرف، مالکیت، انتقال عین یا منافع کشتی"، "بهره برداری مالکان مشاع از کشتی یا عواید آن"، "رهن یا حق ممتاز نسبت به کشتی یا بار آن"، حمل و نقل بار در قالب بارنامه یا قرارداد اجاره کشتی"، "حمل و نقل مسافر با کشتی" و … در صلاحیت این دادگاه قرار دارد.
منبع: مهر
لایحه «تشكیل دادگاه دریایی» به هیئت دولت رائه شد
وزارت دادگستری لایحه پیشنهادی قوه قضائیه در زمینه تشكیل دادگاه دریایی را كه به منظور رفع خلا قانونی موجود در این زمینه تهیه شده، جهت سیر مراحل بررسی به هیئت دولت ارائه نموده است.
۱۳۹۹/۶/۳۰
