آبنبات چوبی آمریكایی

آزادی نفتکش توقیفی کره جنوبی از سوی کشورمان همزمان با برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، از سوی محافل مختلف رسانه‌ای مورد توجه قرار گرفته است. حال این پرسش مطرح است آیا این دو اتفاق همزمان با هم نسبتی دارند؟ به عبارت دیگر آیا آزادی کشتی کره‌ای بده بستان برجامی است؟

نفتکش کره جنوبی با نام تجاری «هانکوک چیامی» صبح ۱۵ دی‌ ۱۳۹۹ به دلیل نقض دستورالعمل‌های زیست‌محیطی توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف شد. برپایه گزارش خبرگزاری «یونهاپ»، وزارت خارجه کره جنوبی در بیانیه‌ای گفته این نفتکش به همراه ناخدا و ۱۲ خدمه‌اش ساعت ۶ صبح روز گذشته بنادر ایران را ترک کرده است. خدمه این کشتی قبلاً آزاد شده بودند اما برای ارائه خدمات نگهداری، نفتکش را ترک نکرده بودند.

در تحلیل پرسش مطرح شده هرچند در ظاهر نمی‌توان بین آزادی نفتکش توقیفی و گفت‌وگوهای برجامی در وین ارتباطی یافت ولی در باطن، این موضوعات بی‌ربط به هم نیز نیست چرا که هر پالس مثبت از مذاکرات ۱+۴ می‌تواند بر گشایش در این زمینه اثرگذار باشد. توقیف نفتکش کره‌ای در آب‌های ایران همان‌گونه که از سوی مسئولان کشورمان عنوان شده به دلیل نقض دستورالعمل‌ها بود و موضوعی حقوقی است. پیرو همین مسئله، بحث‌های حقوقی گسترده‌ای نیز بین دو طرف در چند ماه گذشته جریان داشته است. حتی در این باره هیئتی از سوی کره جنوبی به تهران اعزام شد و سفر دوباره نخست وزیر این کشور به تهران با هدف بررسی این مسئله مد نظر قرار گرفته است. چالش تهران - سئول بر سر این بحث حقوقی در حالی است که در سوی مقابل مدتی است موضوع نحوه بازپرداخت ۷ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده جمهوری اسلامی در بانک‌های کره جنوبی (بدون سود تأخیر آن) هم مطرح است. سئول دو سالی می‌شود تحریم‌های آمریکایی را بهانه کرده و از پرداخت پول کشورمان خودداری می‌کند. کره جنوبی به لحاظ اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی وابستگی شدیدی به ایالات متحده دارد. چالش همیشگی این کشور با همسایه هم‌نژاد شمالی سبب شده این دولت امنیت خود را در گرو همکاری هرچه بیشتر با سیاست‌های یانکی‌ها قرار دهد. این راهبرد به عینه تأثیر خود را در نوع رابطه با ایران بر جای گذاشته است. سئول جزو نخستین طرف‌هایی بود که پس از تحریم‌های ترامپ خرید نفت از جمهوری اسلامی را متوقف کرد و مناسبات تجاری خود با کشورمان را پایان داد. بر این اساس، ارتباط میان پالس‌های ارسال شده از وین در مناسبات میان تهران و سئول را نمی‌توان نادیده گرفت. اما در حالی که مذاکرات برجامی جریان دارد به نظر می‌رسد کاخ سفید هم بدش نمی‌آید آزادی اندکی از پول‌های هنگفت بلوکه شده ایران در کره را نوعی امتیازدهی جا بزند. واشنگتن در ماه‌های گذشته تلاش کرد توقیف کشتی کره‌ای از سوی جمهوری اسلامی را گروگان‌گیری جا بزند ولی حقیقت آن است عدم پرداخت پول ایران، گروگان‌گیری آن هم در روز روشن است. پس هرچند اقدام ایران در آزادسازی این نفتکش را نمی‌توان بی‌ارتباط با مناسبات جهانی دانست اما باید حواس تصمیم‌سازان ما به این شوی مضحک آمریکایی باشد، یک میلیارد از حدود ۹ میلیارد طلب ایران آن هم فقط از یک کشور و آن هم مربوط به فروش نفت و آن هم مربوط به دو سال پیش، بیشتر به یک آبنبات چوبی بچه‌گول‌زن شباهت دارد تا یک پالس واقعی و قابل اعتنا در روابط دو کشور!