ساختار وزارت بهداشت در كنترل امواج اپیدمی ناتوان بود/ 9 پیشنهاد كلیدی برای مهار پاندمی

به گزارش نما، مرکز مطالعات راهبردی ژرفا در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور پیشنهادهای سیاستی جهت مهار اپیدمی و کاهش میزان ابتلا و مرگ و میر کرونا را ارائه کرد.

متن این نامه به شرح زیر است:

«جناب حجت الاسلام والمسلمین رئیسی

ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران

با سلام و احترام

حدود یک سال و نیم است که جهان درگیر بزرگترین چالش حوزه سلامت و بهداشت شده است که تمام شئون زندگی اجتماعی اعم از اقتصاد و فرهنگ را در برگرفته است و تاثیرات منفی بسیار زیادی بر ساختارهای اجتماع انسانی بر جای گذاشته است. کشور عزیزمان نیز از اواخر سال ۹۸ درگیر این بیماری شده و تا کنون این مبارزه بی امان ادامه داشته است.

پنج موج کرونا در کشور به وجود آمده است که متاسفانه در حال حاضر در بدترین زمان ممکن از شروع این اپیدمی قرار داریم و عملا بسیاری از متخصصین و کارشناسان حوزه سلامت از عواقب این موج سهمگین هشدار می دهند.

بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که در طول یک سال و نیم گذشته عملا ساختار وزارت بهداشت و ستاد کرونا از کنترل بیماری و فرونشاندن امواج اپیدمی ناتوان بوده است و اگر هم در تعداد آمار مبتلایان و فوتی های ناشی از کرونا کاهش به وجود آمده است بسیار مقطعی و شکننده بوده است.

وجود نگاه درمان محوری و درک نادرست از راهکارهای مقابله با این پاندمی سبب شد تا وزارت بهداشت به جای تقویت ساختار پیشگیری کننده و غربالگری در سطح جامعه، تنها به تقویت بخش های درمانی و افزایش تخت های بیمارستانی بپردازد و این در حالیست که تخت های بیمارستانی و ICU عملا خط آخر مبارزه با این ویروس به حساب می آید. نظام پژوهش های کاربردی در ارتقای سیستم نظام سلامت درصد بسیار کمی از پژوهش ها را به خود اختصاص داد و عملا بسیاری از مطالعات نیز با رویکرد درمانی دنبال شد. بی توجهی به توصیه های طب مکمل و برخورد کاملا سلبی نسبت به آن نیز یکی دیگر از انتقادات نسبت به مدیریت کرونا در کشور بود.

در طول مواجهه کشور با این بیماری منحوس عملا بسیاری از صحبت های کارشناسان و متخصصین حوزه های بهداشت و سیاستگذاری سلامت شنیده نشد و با اقدامات غیرکارشناسی هزینه های بسیار زیادی بر کشور وارد شد. بزرگ ترین ضربه این نگاه غیرکارشناسانه این بود که در حال حاضر بسیاری از بیمارستان ها به دلیل عدم استقرار ساختار بهداشت و پیشگیری فعال با موج سهمگین بیماران کرونایی مواجه شده اند و عدم نگاه کارشناسی و آینده نگرانه در ساختار سازمان غذا و دارو سبب شده است تا با کمبود بحرانی سرم های بیمارستانی و داروهای ضد انعقاد و ضد ویروس مواجه شویم که سبب افزایش مرگ و میر در آینده نزدیک خواهد شد.

در حال حاضر مهم ترین راهبرد، ایجاد فاصله گذاری اجتماعی و عمل به دستورالعمل های بهداشتی و کاهش بار مراجعات به بیمارستان ها از طریق ایجاد و گسترش مراکز سرپایی و پیش بیمارستانی جهت کنترل بیماری در مراحل اولیه است. بایستی برای شکستن زنجیره انتقال ویروس و کاهش مراجعات به بیمارستان ها و فرصت دادن به کادر درمان کشور اقدام عاجلی انجام شود که این کار می تواند از طریق سیاستگذاری و قانون گذاری و هدایت صحیح منابع و امکانات و بسیج ملی برای مهار ویروس کرونا عملی شود.

مرکز مطالعات راهبردی ژرفا اقدامات زیر را به عنوان پیشنهادهای سیاستی جهت مهار این اپیدمی و کاهش میزان ابتلا و مرگ و میر اعلام می کند:

نکته کلیدی در درمان کرونا، درمان بیماران در مدت طلایی چند روز نخست بیماریست. مراجعه ی دیرهنگام شانس بستری و نیاز به تخت های مراقبت های ویژه و مرگ و میر را به شدت افزایش می دهد به همین علت بیماریابی و درمان زودهنگام از ابتدای تشخیص بسیار مهم و راهگشاست. در حال حاضر بسیاری از پزشکان عمومی و سایر متخصصین از جمله متخصصین داخلی به دلیل محدودیت در نوشتن داروهای ضد ویروسی و تحت پوشش قرار نگرفتن این داروها توسط بیمه با نسخ آنان عملا از چرخه خدمت رسانی مؤثر حذف شده اند. این درحالیست که صف ویزیت بیماران کرونایی در بسیاری از شهرها تا پاسی از شب ادامه درد و بسیاری از بیماران عملا تا هنگام بدحال شدن از دریافت درمان های لازم باز می مانند. استفاده از خدمات پزشکان عمومی و متخصصین داخلی در سطوح پیش بیمارستانی و شروع درمان به موقع می تواند بار مراجعات به بیمارستان ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد. پیشنهاد می شود فضاهای درمانی شهرداری ها و سایر فضاها مانند سالن های ورزشی، مراکز مجهز شده دیگر مرتبط با نیروهای سپاه و بسیج و سایر نیروهای نظامی برای عملی کردن این طرح استفاده گردد. برای استقرار ساختار پیش بیمارسانی، استفاده از تخت های سیار و حضور پزشکان عمومی و پرستار برای ارائه درمان های اولیه و پیگیری وضعیت بیمار و نیز استفاده از نیروهای بهداشتی جهت آموزش صحیح و کامل به بیماران به سرعت می تواند عملیاتی شود. استقرار ساختار پیش بیمارستانی می تواند تا ۴۰ درصد بار مراجعات غیر ضرور به بیمارستان ها را کاهش دهد.

نکته ی مهم درمان به روز رسانی مجدد دستورالعمل های درمانی با استفاده از شواهد به روز می باشد. هم اکنون دارویی همچون اکتمرا نه تنها بیمه نیست بلکه به سختی و بیشتر در بازار سیاه موجود است. این در حالی است که مطالعات اثر بخشی این دارو را مورد تأیید قرار داده اند. از طرف دیگر داروهای خط اول ضد ویروسی که هم اکنون مورد تأیید هستند به دلیل عدم پوشش صحیح بیمه ای صحیح بخصوص برای قشر آسیب دیده ی اقتصادی مورد استفاده قرار نمیگیرند. از طرف دیگر داروی تزریقی رمدیسیویر که اثر بخشی آن از طرف برخی از مطالعات زیر سؤال رفته است هم اکنون به شکل بی رویه و به فراوانی و بدون دقت به اندیکاسیون ها و حتی به شکل نادرست در حال تجویز است.

بایستی از تمامی ظرفیت های صدا و سیما جهت آموزش نکات متربط با پیشگیری، درمان (علائم خطر، مراجعه ی زودهنگام، مراقبت های بیماری در منزل و ...) و واکسیناسیون استفاده گردد. برنامه ریزی جهت اجرای برنامه ها به حالت آموزشی و بازآموزی در خصوص ویروس کرونا - مانند آن چه در ابتدای شروع اپیدمی اتفاق افتاد- بسیار ضروری است. در حال حاضر بسیار از افراد در خصوص این بیماری دچار فراموشی شده اند و بایستی تمام راه های پیشگیری و کنترل و حفاظت فردی برای افراد آموزش داده شود. در این میان تکیه بر آگاهی بخشی به جای افزایش ترس و نگرانی از بیماری باید مورد توجه قرار گیرد.

در حال حاضر بساری از سفرهای غیر ضروری به دلیل محدودیت های تردد جاده ای از مسیر هوایی و ریلی انجام می شود که خود گشترش دهنده آلودگی می باشد. بایستی ورود به هواپیما و قطار در مسیرهای داخلی نیز مشروط به ارائه گواهی تست منفی کرونا باشد و سیستم یکپارچه ای برای اتصال آزمایشگاه ها به سیستم های صدور بلیط تدارک و به سرعت عملیاتی شود. پیش بینی می شود همین اقدام سیاستی منجر به کاهش ۶۰ درصدی سفرهای غیر ضروری شود.
بایستی نظارت کامل، فعال و شبانه روزی برای اجرای دستورالعمل های بهداشتی و فعالیت اصناف بر اساس رنگ بندی شهرها انجام شود که این کار بایستی از طریق تقویت تیم های بهداشتی دانشگاه ها و استفاده از ظرفیت مجموعه های بسیج مردمی و نیز ظرفیت های نیروهای انتظامی انجام شود. تیم های بهداشتی دانشگاه می توانند گشت های مشترکی را با مجموعه های بسیج و سپاه تعریف و نظارت ها را افزایش دهند.
افزایش میزان محدودیت های تردد بین شهری و اعمال واقعی جرایم اعلام شده و افزایش میزان آن تا سطح بازدارندگی باید به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد.

در حال حاضر بیشترین میزان تزریق واکسن در کشور نزدیک به حدود ۴۰۰ هزار دوز بوده است که رقم پایینی است. بایستی پایگاه های بهداشتی و واکسیناتورها به سرعت افزایش پیدا کنند و درصد افراد واکسینه شده ی کامل افزایش پیدا کند. استفاده از ظرفیت های فیزیکی و نیروی انسانی هلال احمر، بسیج محلات و بسیج جامعه پزشکی مانند در اختیار گذاشتن سالن های ورزشی و مساجد و فعال کردن نیروهای انسانی موجود می تواند ظرفیت تزریق واکسن را تا ۸۰۰ هزار دوز افزایش دهد.

هرچند برخی واکسن های داخلی به چرخه واکسیناسیون کشور وارد شده اند اما بررسی پلتفرم های سایر شرکت های دانش بنیان که در حال بر روی واکسن کرونا هستند نشان می دهد که امکان دست یابی به واکسن های با اثربخشی بالا تر در آینده نزدیک وجود دارد. متاسفانه عدم حمایت از این شرکت ها سبب شده است که صدور مجوزهای لازم در سازمان غذا و دارو به کندی پیش برود که بایستی دقت ویژه ای به آن شود و تذکرهای لازم در خصوص تسریع در فرایندها داده شود.


با نزدیک شدن به ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و آماده شدن هیئت های مذهبی برای برپایی مراسم عزاداری، رعایت دستورالعمل های بهداشتی بسیار حائز اهمیت می باشد. به حمدالله هیئت های مذهبی بیشترین پایبندی را به رعایت پروتوکل های بهداشتی در طول این ۱۸ ماه داشته اند. بایستی دقت نظر ویژه و صد چندانی در برهه حساس کنونی که فشار مضاعفی به کادر درمان در حال وارد شدن هست اندیشیده شود. هیئت های مذهبی می توانند علاوه بر به نمایش گذاشتن مجدد پایبندی عملی به حساسیت در خصوص سلامت مردم، ظرفیت موجود خود را در اجرای طرح های محله محور با همراهی بسیج هیئات، بسیج جامعه پزشکی و طرح شهید سلیمانی به کار بگیرند و گامی موثر در مبارزه با کرونا ایفا نمایند.»
منبع: فارس