راهی كه مسیر مذاكرات را تخریب می كند

این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران با 1+5 با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درباره مذاکرات ایران خاطرنشان کرد: صمیمانه از بیانات حکیمانه مقام معظم رهبری و پشتیبانی که از دستگاه دیپلماسی کشور و تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی داشتند و دلگرمی و اعتماد به نفسی که به ما دادند تشکر می‌کنم. امیدواریم این حمایت و ارشاد‌های ایشان همراه با پشتوانه عظیم مردمی بتواند ما را در مسیر درست مذاکراتی هدایت کند.
عراقچی، درباره بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر خوشبین نبودن به مذاکرات با آمریکا درباره موضوع هسته‌یی، خاطرنشان کرد: ما هم در این خوش‌بین نبودن شریک هستیم و بدبینی خود را نسبت به آمریکا حفظ کرده‌ایم و این به دلیل سوابق عملکرد و سیاست‌های این کشور است.
گزیده سخنان عراقچی را در ادامه می خوانید:
هیچ نقطه درخشانی در تاریخ چند دهه گذشته آمریکا نسبت به ایران وجود ندارد که باعث خوش‌بینی ما شود. بنابراین بدبینی‌ها جای خود را دارد. اما بدبینی مانع از انجام مذاکرات نیست. اگر دو طرف نسبت به هم خوش‌بین باشند چه‌بسا احتیاج به مذاکره‌ وجود نداشته باشد و بتوانند راحت درباره مسائل خود تصمیم‌ بگیرند و اجرا کنند. یکی از دلایل مذاکره کردن بدبین بودن دو طرف به یکدیگر است و چون اعتماد وجود ندارد، لازم است که مذاکره کنیم و اعتماد را در گام‌های محتاطانه‌ به تدریج بسازیم؛ این امری است که در روند مذاکره ما با 1+5 در حال شکل‌گیری است.
تجربه‌های گذشته روشنگر مسیر آینده هستند. تجربه‌هایی که در دوره قبلی تعامل با اروپایی‌ها داشتیم که به تعلیق فعالیت‌های هسته‌یی منجر شد، در مجموع تجربه خوشایندی برای کشور نبود و دیدیم که در نهایت به شکستن تعلیق و ادامه مسیر به شکل دیگری منجر شد. این تجربه امروز پیش روی ما است که حتما باید از آن درس‌های لازم را بگیریم.
تیم مذاکره‌کننده ایران با ماموریت مشخصی مذاکره می‌کند و این ماموریت مورد تایید مقام معظم رهبری است.
اولین چارچوبی که در پیشنهادمان به 1+5 معرفی کردیم و مورد پذیرش طرف مقابل هم واقع شد، تعیین هدف مشترک است. در این هدف مشترک احترام به حقوق هسته‌یی ایران از جمله غنی‌سازی وجود دارد و باید مورد شناسایی طرف مقابل واقع شود تا ما بتوانیم مسیر را بر اساس آن تنظیم کنیم و طی گام‌هایی به آن هدف برسیم. ما از ابتدا باید بدانیم که هدف ما جایی است که در آن غنی‌سازی ایران مورد احترام است.
انتظار ما این است که این بار وارد بحث‌های "محتوایی" شویم و بتوانیم درباره "محتوا" به سمت توافق پیش رویم.
در مذاکرات با آژانس قرار شد که به صورت گام به گام پیش رویم. ایده ما این است که در گام اول از اقداماتی که ساده‌تر است آغاز کنیم و در گام‌های بعد به اقدامات دشوارتر برسیم. بازدید از پارچین از نظر ما جزء گام‌هایی است که به دلیل حساسیت مراکز نظامی احتیاج به فضای مساعد برای همکاری دارد و در فضای فعلی امکان فراهم شدن آن وجود ندارد. بنابراین ما با آژانس توافق کردیم تا اقداماتی که دشوارتر است را به آینده موکول کنیم و از گام‌هایی آغاز کنیم که می‌تواند فضا را از تنش و تقابل به فضای همکاری تغییر دهد. اگر این فضای همکاری پیش رود رسیدن به موضوعات سخت‌تر و توافق بر آن‌ها آسان‌تر خواهد بود.
دیدار با آمانو از این جهت که ایران رویکرد جدیدی ارائه کرد و مورد استقبال مدیرکل قرار گرفت و بر اساس آن قرار شد حرکت جدیدی را با یکدیگر آغاز کنیم، سازنده بود.
دو طرف توافق کرده‌اند جزئیات مذاکرات رسانه‌یی نشود. پایبندی آن‌ها به این توافق نشان‌دهنده جدیت آن‌ها به ادامه مذاکره است. اگر آن‌ها جزئیات مذاکره را تاکنون افشاء کرده بودند از نظر ما دلیلی برای جدی نبودن‌شان به مذاکرات بود. بنابراین بهتر است تا زمانی که درباره جزئیات توافق حاصل نشده به قراری که برای عدم انتشار آن گذاشته‌ایم، پایبند باشیم.
حساسیت‌ها همیشه وجود دارد و طبیعی است که مردم علاقه‌مند باشند بدانند در مذاکرات چه می‌گذرد. ما کلیات مذاکره و چارچوب آن را که اهمیت داشته است، اعلام کرده‌ایم و مردم می‌دانند ما چه می‌کنیم. اما انتشار جزئیات مباحث به صلاح مذاکره نیست، زیرا جدیت مذاکره را زیر سوال می‌برد و دو طرف را در مواضع خود دچار مشکل می‌کند.
صلاح در این است که مثل هر معامله دیگری که تا آخرین لحظه جزئیات آن پنهان می‌ماند مسائل مربوط به جزئیات این مذاکرات نیز علنی نشود. به ویژه این‌که دشمنانی وجود دارند که نمی‌خواهند این مذاکره به سرانجام برسد.
فعلا در مرحله‌ای هستیم که دو طرف ایده‌های کلی خود را بیان می‌کنند. ما در رابطه با چارچوب مذاکراتی به تفاهم رسیدیم، اما در محتوا هنوز به طور کامل بحث‌ها را آغاز نکرده‌ایم. دو طرف بیش‌تر در حد بیان نقطه‌نظرات کلی مباحث را دنبال کردند، اما در طول مذاکرات امیدواریم درباره جزئیات به نتیجه برسیم.
عراقچی درباره اظهارات اخیر وندی شرمن مذاکره کننده آمریکا در گروه 1+5 مبنی بر این‌که "تاکنون پیشنهادی برای لغو تحریم‌ها به ایران داده نشده است"، گفت: نمی‌دانم این اظهارات در چه موقعیتی اظهار شده است. اما به هر حال ایشان هم می‌دانند که هیچ راه‌حلی که در آن رفع تحریم‌ها وجود نداشته باشد، مورد پذیرش ایران نخواهد بود.
از نظر ما نشست کارشناسان مثبت بود، اما انتظار نداشتیم آن نشست به نتیجه‌ مشخصی برسد، بلکه هدف آن روشنگری بود و این‌که جزئیات ایده‌هایی که وجود دارد، بحث شود. قرار نبود در آن نشست تصمیم‌گیری شود و فراتر از مباحثی که در ژنو صورت گرفته موضوعی مطرح شود. قرار بود بحث‌های موجود بیش‌تر تشریح شود و با در نظر گرفتن چارچوب‌های مورد توافق در نشست ژنو 1 راجع به محتوای پیشنهادی هر دو طرف در وین گفت‌و‌گو شود.
هنوز هیچ پیشنهاد مشخصی از سوی دو طرف به یکدیگر داده نشده است، فعلا درباره احتمال‌ها و ظرفیت‌های موجود بحث کرده‌ایم و هیچ پیشنهاد مشخصی که تعهدی برای هر طرف به همراه آورد مطرح نشده است.
درباره مذاکرات جدید با 1+5، از نظر ما تاکنون دو دور مذاکره برگزار شده است؛ نیویورک و ژنو و مذاکرات بعدی که در ژنو برگزار می‌شود، ژنو 2 محسوب می‌شود.
وقتی مذاکرات به گام‌های نهایی برسد حتما سطح مذاکرات ارتقاء خواهد یافت. هر زمان به جایی برسیم که آماده امضاء سند توافق باشیم، حتما نشست با حضور وزیران امور خارجه ایران و شش کشور و خانم کاترین اشتون برگزار خواهد شد.
انتظار ما این است که مذاکرات درباره محتوای گام‌ها و هدف مشترک به صورت متقابل ادامه پیدا کند. قرار نیست آن‌ها برای ما پاسخی داشته باشند، بلکه قرار است در چارچوبی که با یکدیگر توافق شده است، مذاکره کنیم و دو طرف ایده‌هایشان را که در مذاکرات ژنو 1 مطرح کردند و در نشست‌های کارشناسی مورد بحث قرار گرفت به یکدیگر نزدیک‌تر کنند.
اگر دولت آمریکا می‌خواهد مذاکرات پیش رود باید بتواند کنگره را راضی کند که وارد تحریم‌های جدید نشود. طبیعی است اگر تحریم‌های جدیدی که اتفاقا لابی صهیونیست در آمریکا به دنبال آن است تصویب شود، قطعا مسیر مذاکراتی تخریب می‌شود. در روزهای گذشته شاهد بودیم مقامات آمریکایی از جمله وزیر خارجه و سایر وزیران و معاونان آن‌ها رفت و آمدهایی به کنگره داشتند تا بتوانند تصویب این تحریم‌ها را متوقف کنند. پیشرفت مذاکرات منوط به این است که این تلاش‌ها موفق شود. البته ما نمی‌دانیم پشت صحنه این تلاش‌ها چیست و قضاوت هم نمی‌کنیم. این‌که آیا قرار است تقسیم کاری بین کنگره و دولت آمریکا وجود داشته باشد یا مسائل دیگر. اما قطعا انتظار داریم فضای موجود با ارائه تحریم‌های جدید توسط کنگره تخریب نشود.
روسیه و چین همواره از حق هسته‌یی ایران از جمله حق غنی‌سازی حمایت کرده‌اند و این موضوع جزء مواضع اعلامی آن‌ها نیز بوده است. هم‌چنین مخالفت خود را با تحریم‌های یک جانبه هم در عمل و هم مواضع‌شان اعلام کرده‌اند و ما از این جهت تاکنون تغییری در مواضع آن‌ها ندیده‌ایم. آن‌چه این دو کشور می‌توانند در 1+5 عمل کنند، نقش سازنده‌ای است که در راستای نزدیک کردن دیدگاه‌های مجموعه 1+5 به واقعیت و رویکردهایی که بتواند ما را به نتیجه برساند، ایفا کنند.
مردم باید بدانند این مذاکرات پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. موضوعات مطرح بین ایران و 1+5 در بخش هسته‌یی و تحریم‌ها بسیار متنوع و پیچیده است و ابعاد مختلفی دارد که پرسش‌های زیادی درباره هر کدام مطرح است که باید پاسخ خود را داشته باشد. بنابراین انتظار این‌که بتوان به سرعت به نتیجه رسید را نباید داشت. البته بعید نیست که بتوان به سرعت به نتیجه‌ رسید، اما آسان نیست. انتظار ما از مذاکرات این است که ایده‌هایی که در چارچوب مشخص مطرح کرده‌ایم را به هم نزدیک کنیم. اگر در این دور بیش از 50 درصد این ایده‌ها به هم نزدیک شوند از نظر ما بسیار خوب ارزیابی می‌شود.
اگر در دو طرف حسن نیت وجود داشته باشد، و جدیت و اراده سیاسی که تاکنون از سوی دو طرف نشان داده شده، ادامه پیدا کند در کمتر از سه ماه می‌توان راجع به گام اول به نتیجه رسید.
اگر این اراده سیاسی وجود نداشته باشد، مردم خواهند دید که تیم مذاکره‌کننده ایران و دستگاه دیپلماسی کشور درباره این موضوع تلاش خود را داشته است.