خروج از اعتدال خواسته‌ چه كسانی است؟

به گزارش نما؛ ‌سایت دیدبان نوشت: انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در حالی برگزار شد که جریان اصلاحات در هیچ کدام از انتخابات هایی که در یک دهه اخیر در کشور برگزار شده است، توفیقی کسب نکرده بود. در این انتخابات هم البته این جریان امید چندانی برای پیروزی نداشت و این مسئله در سخنان و موضع گیری های چهره های موثر آن ها قبل از انتخابات نیز مشخص بود. به همین دلیل اصلاح طلبان سرانجام تنها کاندیدای منتسب به خود که اتفاقا نفر دوم دولت خاتمی هم بود، را مجبور به کناره گیری به نفع حسن روحانی ای کردند که هر چند خواستگاه وی از جریان راست است، اما مواضع و رویکردهای وی بویژه در این سال های اخیر در برخی موارد با اصلاح طلبان هم پوشانی قابل توجهی داشته است.
در واقع جریان اصلاحات که از عدم پیروزی کاندیدای اصلی خود مطمئن بود، ترجیح داد با کنار گذاشتن وی از عرصه انتخابات، بستر را برای روی کار آمدن کسی که قرابت بیشتری به دیدگاه ها و رویکردهای این جریان دارد، آماده کند. بعد از انتخابات و پیروزی حسن روحانی، اصلاح طلبان این پیروزی را از آن خود می دانستند و انتظارشان از روحانی این بود که مطابق با خواسته ها و مطالبات آن ها عمل کند. با این وجود هر چند حسن روحانی نیز این خواسته ی آن ها را بی پاسخ نگذاشت و به ویژه در ترکیب کابینه سهم قابل توجهی را برای آن ها قائل شد، اما موضع گیری های رئیس جمهور در برخی موارد به مزاج اصلاح طلبان خوش نیامده و واکنش های تند آنان را نیز در پی داشته است. در ادامه دیدبان به برخی از سخنان مهم دکتر روحانی اشاره می کند که عکس العمل ها و حتی عصبانیت اصلاح طلبان را به دنبال داشته است.
* مواضع رئیس جمهور در اولین نشست خبری
در همان اولین نشست خبری حسن روحانی بعد از پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری بود که برخی سخنان و دیدگاه های وی برای اصلاح طلبان خوشایند نبود و با واکنش هایی از سوی آن ها مواجه شد. هرچند، سه روز بعد از انتخابات خیلی زود بود که چهره های اصلی اصلاح طلبان بخواهند نسبت به روحانی واکنش رسمی نشان بدهند، اما هواداران آن ها در شبکه های اجتماعی نتوانستند ساکت بنشینند و نسبت به اولین دیدگاه های روحانی بعد از ریاست جمهوری انتقاد کردند. قسمتی از سخنان روحانی که پیام مهمی را برای اصلاح طلبان همراه داشت، پاسخ رئیس جمهور به پرسش خبرنگار روزنامه شرق بود. آنجایی که حسن روحانی در پاسخ به سوال خبرنگار شرق مبنی بر اینکه با توجه به حمایت های آیت الله هاشمی و آقای خاتمی از شما و اینکه آراء اصلاح طلبان به سبد شما ریخته شد، پی گیری مطالبات اصلاح طلبان چگونه است و آیا احزاب اصلاح طلب امکان فعالیت دوباره پیدا می کنند، این گونه پاسخ داد: «از همه آنهایی که حمایت کردند صمیمانه سپاسگزارم، از احزاب، شخصیت ها و جناح ها؛ قبلا هم سپاسگزاری کردم اما یادمان باشد من از امروز رئیس جمهور همه مردم هستم و آنچه وظیفه من است، اینکه به خواست همه ملت توجه کرده و از خدا توفیق می خواهم که به همه مطالبات به حق مردم جامع عمل بپوشانم.»
* سخنان رئیس جمهور در جلسه رای اعتماد به وزرا
رئیس جمهور در آخرین روز رای اعتماد به وزرا در مجلس شورای اسلامی، در دفاع از وزیران کابینه خود گفت: «چند سال پیش حوادث تلخی رخ داد، عده ای اردوکشی خیابانی کردند و عده ای دیگر کهریزک درست کردند همه می دانیم کارهای ناپسندی صورت گرفت. همه باید تلاش کنیم آتش ها با تدبیر خاموش شود. به دستگاه قضایی اعتماد داریم. عده احضار، عده‌ای متهم و عده ای هم محکوم شدند که تعداد آنان مشخص است.»
بعد از این سخنان بود که حملات به روحانی شروع شد؛ سایت ضد انقلاب بالاترین که در حوادث پس از انتخابات 88 حمایت ویژه‌ای از سران فتنه جهت اغتشاش و آتش آفرینی در کشور صورت می‌داد؛ طی مطالبی به سخنان روحانی در خصوص اردوکشی خیابانی پس از انتخابات انتقاد و خواستار پاسخ‌گویی وی در این خصوص شد! همچنین سایت هتاک خودنویس با طراحی کاریکاتوری موهن به شخص رئیس جمهور و برخی اعضای کابینه اهانت کرد. سایت صدای موج سبز نیز با انتشار شعری اهانت‌آمیز القاب ناپسندی را به حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی منتسب کرد. برخی سایت‌های دیگر نیز با اشاره به جمله روحانی در خصوص «محکومیت اردوکشی خیابانی پس از انتخابات»؛ به شدت از نفی تقلب در انتخابات از سوی رئیس جمهور انتقاد کردند.
* سخنان رئیس جمهور درباره سپاه پاسداران
از دیگر مواضع حسن روحانی که برای اصلاح طلبان خوشایند نبود و برخی از سایت های منتسب به این جریان نسبت به آن واکنش نشان دادند، سخنان رئیس جمهور در بیستمین مجمع سراسری فرماندهان و مسوولین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود، آنجایی که آقای روحانی به تجلیل از سپاه پاسداران پرداخت و نقش سپاه را در اقتصاد و سازندگی کشور مورد تاکید قرار داد. رییس جمهور با اشاره به اینکه امروز باید با خلق حماسه اقتصادی در کشور توطئه دشمنان را برای تحت فشار قرار دادن معیشت مردم خنثی کنیم، گفت: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که حافظ و در خط مقدم دفاع از انقلاب قرار دارد، امروز وظیفه بزرگی در این زمینه بر دوش دارد و با ظرفیت‌های فراوانی که در اختیار دارد، در شرایط مختلف می‌تواند، وارد عمل شود.»
دکتر روحانی با بیان اینکه شایعاتی که در خصوص سپاه مطرح می‌شود و می‌خواهد آن را رقیب مردم و به صورت پیمانکار معرفی کنند، هرگز قابل قبول نیست، همچنین گفت: «سپاه دارای توان نیروی انسانی، تجهیزات و برنامه‌ریزی است و باید امروز در شرایطی که دشمن اقتصاد را هدف قرار گرفته وارد عمل شده و با شناختی که از شرایط کشور و ملت دارد، آستین را بالا زده و بخشی از بار مردم، نظام و دولت و چند پروژه ملی و بزرگ را بر عهده گیرد.»
* سخنان رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل
سخنان مقتدرانه حسن روحانی در سازمان ملل و بیان مواضع جمهوری اسلامی از یک سو و امتناع از حضور در مراسم ناهار دبیرکل سازمان ملل از سوی دیگر موجب شد تا مواضع متفاوتی نسبت به سخنرانی روحانی اتخاذ شود. برخی از اصلاح طلبان از صراحت سخنان آقای روحانی انتقاد کردند. مسعود پزشکیان وزیر بهداشت دولت خاتمی و نماینده اصلاح طلب مجلس نهم در این رابطه گفت: «فکر می‌کنم آقای روحانی می‌توانست دیپلماتیک‌تر صحبت کند. باید تلاش کنیم بر روی نقاط مشترک تمرکز کنیم، باید توجه داشته باشیم که نقاط اختلاف در همه سلایق وجود دارد. لذا باید تلاش‌مان در این راستا باشد. در مواردی که اشتراکات داریم سعی در تمرکز و اصلاح داشته باشیم.» همچنین سایت اصلاح طلب بهارنیوز نیز با انتقاد از سخنان و رفتار حسن روحانی در سازمان ملل، تلاش کرد بازتاب سفر وی به نیویورک را منفی جلوه دهد. این سایت در مطلبی با انتخاب تیتر "واکنش منفی بازار ارز و طلا به سخنرانی روحانی" و روتیتر "دلار یک شبه 170 تومان گران شد!" نوشت: « ظاهرا لغو دیدار احتمالی اوباما و روحانی، همچنین نوع سخنرانی و رویکردهای او به مسائل جهانی، این پیام را به بازار داد که به این زودی ها خبری از حل مشکل پرونده هسته‌ای و برطرف شدن تحریم‌ها نیست. این موضوع، امروز خیلی سریع در بازار طلا و ارز اثر روانی خود را نشان داد به گونه‌ای که هر دلار آمریکا که تا دیروز 2930 تومان به فروش می‌رسید تا ظهر امروز به 3100 تومان افزایش یافت و قیمت سکه نیز روندی صعودی پیدا کرد.» علاوه بر این، فعالان این جریان در شبکه های اجتماعی نیز سخنان رئیس جمهور در سازمان ملل را به تمسخر گرفتند و اتخاذ مواضع اصولی از سوی آقای روحانی را مورد سرزنش قرار داند!
سایت جرس نیز از قول مرتضی کاظمیان نوشت: «همه سخنان روحانی در یک "متن" متبلور می‌شد و صورت بندی؛ "اقتدار جمهوری اسلامی". روحانی به وضوح تلاش می‌کرد سخنگو و مجری همان "نرمش قهرمانانه"‌ای باشد که رهبر جمهوری اسلامی از آن می‌گوید. این چنین، وی تمام ارتفاع صدا، بلاغت کلام و جدیت سیمای خود را به کار گرفت که به مخاطبان -و به خصوص غرب- یادآوری کند "جمهوری اسلامی ایران بر اعمال حقوق خود پافشاری می‌کند"؛ رعایت "احترام" جایگاه جمهوری اسلامی، ضروری است؛ و "پذیرش اعمال حق غنی‌سازی و سایر حقوق هسته‌ای ایران" برای تهران اهمیت دارد و اینکه ایران "یک قدرت منطقه‌ای" است که نه فقط در قبال "امنیت منطقه"، احساس مسئولیت می‌کند بلکه "امنیت جهان" را نیز در نظر دارد. روحانی البته چنان که مشتاقان تغییر منتظر بودند، قدر فرصت عالی را ندانست.»
* سخنان رئیس جمهور در دانشگاه شهید بهشتی
سخنرانی هوشمندانه رئیس جمهور در مراسم 16 آذر به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه شهید بهشتی نیز عصبانیت محافل اصلاح طلب را بوجود آورده بود. در حالی که اصلاح طلبان انتظار داشتند حسن روحانی در مراسم 16 آذر و در جمع دانشجویان سخنان تندی را بیان کند و سخنان وی مطابق با خواسته ها و مطالبات آن ها باشد، اما نه تنها این چنین نشد، بلکه قسمت هایی از سخنان ایشان برای آنان غیر قابل قبول عنوان شد. بویژه آن جایی که روحانی گفت: «اگر بسیج به معنای فکر بسیجی و فدا کردن منافع شخصی و گروهی برای منافع دینی، ملی و اسلامی است، ما 75 میلیون بسیجی در این کشور داریم.»
* سخنان رئیس جمهور به مناسبت سالروز حماسه 9 دی
اما اوج مواضع رئیس جمهور که موجبات عصبانیت شدید جریان اصلاحات را به وجود آورد، اظهار نظر آقای روحانی درباره حماسه 9 دی بود که با واکنش های متعددی مواجه شد. حجت‌الاسلام حسن روحانی در جلسه هیئت دولت در هشتم دی، با گرامیداشت روز 9 دی گفت: «حضور مردم در این روز، برای دفاع از اسلام، مقدسات و ادای احترام به اباعبدالله الحسین(ع) و حمایت از انقلاب و رهبری بود.»
روحانی با اشاره به نامگذاری روز 9 دی به عنوان روز بصیرت، اظهار داشت: «مردم زمانی که احساس کردند به باورها و ارزش‌های دینی و اعتقادی آنها توهین شده و بیگانگان خیال دخالت در حوزه‌های اخلاقی و اعتقادی آنان را دارند به حرکت درآمده، با حضور و اجتماع‌شان به بیگانگان پاسخ درخوری دادند.»
همین سخنان بود که واکنش های مختلفی را در پی داشت. به گزارش دیدبان، صادق زیباکلام با حمله به روحانی نوشت: «اظهارات حضرت عالی در خصوص 9 دی بى‌درنگ بر صدر رسانه‌های اصولگرا نشست و همان اندازه که براى ایشان دلخواه و دلنواز بود، کسرِ قابل توجهی از دل‌‌سپردگانتان را سرد و ناامید کرد. اگرچه فهم مى‌توان کرد که دایره وسیع تلاش و تقلاهای اصولگرایان چو نقطه در میانتان گرفته بود – که مصمم بودند داستان "فتنه" و "9دی" را امسال هرچه باشکوه و جلال‌تر برگزار کنند – و حضرتعالى ناگریزانه و ناگزیر می‌بایست محض خالی نبودن عریضه هم که شده نظرى اظهار کنید.»
همچنین مصطفی تاج زاده از عناصر فتنه 88، با انتشار یادداشتی از درون زندان! در سایت های ضدانقلاب، نوشت: «عاشورای 88 خواهد ماند و نهم دی ماه از یادها می رود.» فخرالسادات محشتمی‌پور، همسر وی نیز در گفتگو با یکی از سایت های ضد انقلاب، گفته است: «تمام برنامه ریزی‌هایی که برای بزرگ کردن روز نهم دی می‌شود برای این است که عاشورا فراموش شود در حالیکه این حادثه تاریخی هرگز فراموش نخواهد شد! ... تمام تبلیغات و هزینه‌هایی که برای نهم دی می‌شود برای این است که مردم به این مسئله باور ندارند و دستگاه تبلیغاتی با تمام قوا بکار افتاده تا نهم دی را تبلیغ کند.»
محسن کدیور نیز در واکنش به اظهارت روحانی گفت: «اظهارات اخیر ریاست جمهوری در سالگرد رسوایی 9 دی از یک حقوقدان غیر سرهنگ بسیار بعید بود. آیا سنجیده تر نبود منتخب مردم به دلیل موانع فوقانی اگر قدمی برای رفع آلام ملت بر نمی دارد، حداقل بر زخم آنها نمک نپاشد و سکوت پیشه کند؟»
اردشیر امیر ارجمند مشاور یکی از سران فتنه، نیز با حمله به روحانی به خاطر گرامی داشت حماسه 9دی، به بی بی سی فارسی گفت: «اظهارات ایشان در رابطه با بحث عاشورا و گفتن اینکه مردم احساس کردند که قدرت های خارجی پشت سر جنبش سبز است، سخنی خلاف واقع و خلاف خواست و اراده مردم است. از آقای روحانی انتظار نمی رفت که چنین اظهاراتی داشته باشند و باعث تأسف است. گفتن چنین سخنانی می تواند باعث شود که در مورد خود ایشان، نحوه انتخابشان هم چنین مسائلی مطرح شود!»
سایت کلمه وابسته به فتنه، نیز با حمله به رئیس‌جمهور نوشت که آش تدبیر روحانی شور شور شده و او باید نگاه رنگین کمانی به جامعه داشته باشد! همچنین مرتضی کاظمیان با تاکید بر اینکه روحانی اصرار دارد صف خود را از جنبش سبز جدا کند، به رادیو فردا گفت: «با اظهاراتی که آقای روحانی و وزرای وی درباره 9 دی داشته‌اند، طبیعتا بخشی از کسانی که به تغییرات امید بسته‌اند دچار شوک می‌شوند. این اظهارنظر روحانی عجیب و انتقاد برانگیز است.»
* نتیجه گیری
آنچه روشن است اینکه، هرچند دیدگاه های حسن روحانی به ویژه در چند سال اخیر به رویکردهای اصلاح طلبان نزدیک شده است و همین قرابت هم موجب شد که جریان اصلاحات از روی کار آمدن روحانی ابراز خوشحالی کند. اما به نظر دیدبان شکی نیست که حجت الاسلام حسن روحانی هیچ گاه گزینه حداکثری این جریان نبوده است و شرایطی که در یک دهه اخیر جریان اصلاحات در آن قرار گرفته است، موجب شد تا آن ها روی روحانی اجماع کنند. در واقع اگر بگوییم اصلاح طلبان روحانی و دولتش را برای برون رفت از وضعیتی که در سال های گذشته قرار گرفته بودند، می خواهند و هیچ گاه قرار نیست مطالبات خود را در حسن روحانی خلاصه کنند، سخنی به گزاف نگفته ایم. آنچه از دیدگاه های رئیس جمهور در طول چند ماه گذشته و نوع واکنش های اصلاح طلبان به آن ها مشخص است، اینکه در آینده افزایش شکاف ها بین روحانی و اصلاح طلبان بیش از پیش نمایان خواهد شد.