به گزارش تراز بزرگترين آيه قرآن، آيه ۲۸۲ سوره مبارکه بقره است كه درباره مسائل حقوقى و نحوه تنظيم اسناد تجارى سخن می گوید. اين آيه نشانه دقّت نظر و جامعيّت اسلام است كه در دوره جاهليّت و در ميان مردمى عقب افتاده، دقيق ترين مسائل حقوقى را طرح كرده است.
در بخش ابتدایی این آیه آمده است:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَلاَ يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّهُ...»
«اى كسانى كه ايمان آورده ايد، هنگامى كه دينى را تا مدت معينى (به خاطر گرفتن وام يا داد و ستد) به يكديگر بدهكار شديد آن را بنويسيد و بايد نويسنده اى (سند آن را) در ميان خودتان به عدالت بنگارد، و هرگز نبايد نويسنده از نوشتن آن- همانگونه كه خدا به وى آموخته- امتناع ورزد...»
سه نکته کوتاه:
* كلمه «تداينتم» از «دَين» به معناى بدهى، شامل هرگونه معامله غير نقدى، وام و خريد سَلَف مى شود. یعنی در هرکدام از این معاملات مطابق این سفارش قرآنی باید شاهد گرفته شده و سند -به شرحی که در ادامه آیه بیان خواهد می شود- مکتوب شود.
** در حديث آمده است: اگر كسى در معامله سند و شاهد نگيرد و مالش در معرض تلف قرار گيرد، هرچه دعا كند، خداوند مستجاب نمى كند و مى فرمايد: چرا به سفارشات من عمل نكردى؟!
*** این آیه به موضوع دقت در نگارش اسناد تجاری در حقوق فردی اشاره دارد لکن باید توجه داشت که اگر دقّت در حفظ حقوق فردى ضرورى است، حفظ بيت المال به مراتب ضرورى تر است! اینجور نباشد که برای معاملات شخصی خودمان دقت تمام را به خرج دهیم ولی وقتی نوبت به بیت المال می رسد حاتم بخشی کنیم و بگوییم به ما مربوط نیست.
سفارشات دقیق قرآن درباره نحوه تنظیم اسناد تجاری
در حدیث آمده است: اگر كسى در معامله سند و شاهد نگیرد و مالش در معرض تلف قرار گیرد، هرچه دعا كند، خداوند مستجاب نمى كند و مى فرماید: چرا به سفارشات من عمل نكردى؟!
۱۳۹۳/۷/۱۵
