اهداف اردوغان از سفر به تهران

به گزارش نما، رئیس‌جمهور ترکیه پس از بارها تغییر زمان سفر، به دلیل فشردگی برنامه روسای جمهور دو کشور بالاخره سه‌شنبه در سفری یک‌روزه به تهران می‌آید؛ سفری که از ماه‌های گذشته هماهنگی و تدارکات آن از سوی مقامات مختلف دو کشور آغاز شده است.

همانطور که در طول سالیان گذشته به خصوص پس از بر سر کار آمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه، ارتقای روابط تهران - آنکارا شتاب بیشتری گرفت و حتی اختلاف نظرهای مقامات دو کشور درباره تحولات منطقه به خصوص سوریه نتوانست بر روابط خوب دو کشور سایه بیفکند، پس از روی کار آمدن دولت روحانی نیز با محوریت سیاست تعامل سازنده با جهان، روابط دو کشور بیش از پیش گسترش یافت؛ به گونه‌ای که در سفر رسمی حسن روحانی به آنکارا در خردادماه سال 93 برای اولین بار، نخستین نشست جلسه شورای عالی همکاری‌ها بین دو کشور برگزار شد که در نهایت یک بیانیه مشترک 16 بندی در راستای توسعه مناسبات میان تهران و آنکارا صادر شد.

اما هفته گذشته به یک‌باره، عربستان سعودی با استفاده از خلاء قدرت در یمن به این کشور حمله نظامی کرد و این حمله با حمایت رسمی برخی کشورها از جمله ترکیه همراه بود. حمله نظامی به یمن، بحران دیگری بر منطقه نابسامان و آشفته خاورمیانه افزود و بار دیگر چشم‌های نگران همگان را به خود جلب کرد. در این میان اردوغان در اظهاراتی خلاف واقع، ایران را متهم به دخالت در یمن کرد. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، این اظهارات می‌توانست جرقه‌ای برای روشن شدن آتش تنش میان ایران با همسایه ترکش باشد اما محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان با وجود فشردگی مذاکرات هسته‌ای، با اتخاذ موضعی مدبرانه در برابر این اظهارات، توانست این جرقه را خاموش و بروز تنش احتمالی را در نطفه خفه کند.

ظریف اعلام کرد که ایران برای روابط استراتژیک خود با ترکیه در زمینه‌های مختلف، اهمیت و احترام زیادی قائل است و در شرایط فعلی باید تلاش تمامی کشورها در جهت استقرار ثبات و جلوگیری از گسترش ناامنی در منطقه باشد.

البته این واکنش ظریف، منافاتی با واکنش رسمی ایران به اظهارات اردوغان در آن روزها نداشت؛ چنانکه مرضیه افخم سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان از دعوت کاردار ترکیه در تهران به وزارت خارجه برای ارائه توضیحات بیشتر درباره اظهارات اردوغان و ارائه پاسخ روشن و قانع‌کننده خبر داد.

همچنین در اولین جلسه علنی مجلس شورای اسلامی پس از تعطیلات عید نوروز، 65 نماینده مجلس در تذکری کتبی به روحانی خواستار تذکر جدی به رئیس‌جمهور ترکیه جهت پرهیز از اظهارات گستاخانه علیه جمهوری اسلامی ایران شدند و یکی از نمایندگان تهران نیز با مخالفت با سفر اردوغان به تهران در تذکری کتبی خطاب به وزیر امور خارجه کشورمان نوشت که «چرا علیرغم اظهارات توهین‌آمیز رئیس‌جمهور ترکیه سفر ایشان همچنان برقرار است؟»

بسیاری تصور می‌کردند که با توجه به کشمکش‌های لفظی اخیر میان مقامات دو کشور درباره تحولات منطقه، سفر اردوغان به تهران برای چندمین بار به زمان دیگری موکول شود اما چند روز پس از اظهارات تند وی علیه ایران، رئیس‌جمهور ترکیه در نشستی با خبرنگاران با رد هر گونه تعویق یا لغو سفرش به ایران اعلام کرد که به تهران می‌رود و از سوی دیگر تحولات یمن را نیز از نزدیک پیگیری می‌کند.

اکنون انتظار می‌رود که در این سفر یک‌روزه رئیس‌جمهور ترکیه، دومین نشست مشترک شورای عالی همکاری دو کشور برگزار شود. این نشست می‌تواند تصمیم‌های مهمی برای چشم‌انداز تجاری دو کشور به همراه داشته باشد. یکی از این موضوعات، حذف دلار از تبادلات تجاری دو کشور است که می‌تواند جهش صعودی برای همکاری‌های‌ تجاری دو کشور به ارمغان بیاورد. در همین راستا چندی پیش سفیر ترکیه در تهران در گفت‌وگو با ایسنا از احتمال تصویب و اعلان عمومی این مساله در جریان سفر اردوغان به تهران خبر داد.

علیرضا بیکدلی، سفیر ایران در آنکارا نیز درباره برنامه‌های سفر یک‌روزه اردوغان به تهران در صفحه فیس‌بوکش نوشت: رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه به دعوت حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان در راس هیاتی متشکل از تعدادی از وزرای آن کشور به ایران می‌آید.

وی یادآور شد که طی این سفر، روسای جمهور و وزرای دو کشور ملاقات و مذاکره می‌کنند و قرار است برنامه دیدار اردوغان با مقام معظم رهبری نیز تنظیم شود. همچنین دومین نشست مشترک شورای عالی همکاری دو کشور با حضور وزرای عضو هیات دولت دو کشور برگزار خواهد شد.