به گزارش نما - واحد مرکزی خبر نوشت: یکی از اساتید دانشگاه هاروارد با ابراز نگرانی از نقش آفرینی روسیه در سوریه گفت عربستان سعودی درباره تحرکات منطقه ای ایران دست روی دست نمی گذارد.
نواف عبید استاد مدعو دانشگاه هاروارد در سخنانی در مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی آمریکا در واشنگتن گفت:« عربستان سعودی از منظر خودش به تحولات منطقه خاورمیانه(غرب آسیا) نگاه می کند و در این خصوص به چند نکته کلیدی توجه دارد. این نکات بسیار منطقی هستند زیرا هر کشوری در هر منطقه از جهان به این اصول توجه می کند. دفاع از خاک کشور مهمترین اولویت دراین میان است. تأمین منافع امنیت ملی کشور و حفظ امنیت در محیط پیرامونی ازجمله مسائل دیگر مطرح در این حوزه است. برای تأمین امنیت در داخل لازم است هرکشور به فکر امنیت شرکای خودش در منطقه نیز باشد. عربستان سعودی نیز از این قاعده مستثنی نیست و به همین علت به امنیت کشورهای عضو شورای همکاری خلیج [ فارس ] و کشورهای دیگری توجه دارد که آنها را بخشی از ائتلاف خودش می داند. به نکته دیگری هم درباره دکترین دفاعی عربستان سعودی باید توجه داشت که عبارتست از ملاحظات داخلی که در داخل این کشور مطرح است. یکی از ضعف های داخلی عربستان سعودی، ناهماهنگی هایی است که در داخل این کشور بین سازمانهای مختلف وجود دارد یعنی همان مشکلی که در بسیاری از کشورهای دیگر نیز وجود دارد. البته این مسئله در سالهای اخیر بسیار بهتر شده است.»
وی در ادامه افزود:« مهمترین نکته در دکترین دفاعی عربستان سعودی که توضیحی برای عملکردش در حوزه هایی از قبیل یمن یا دیگر کشورهای منطقه است این است که عربستان سعودی برای خودش در جهان اسلام و اجرای امنیت در منطقه، نقش مرکزی قائل است. وقتی براساس نگاه سنتی، کشوری احساس کند که ازجانب کشوری دیگر تهدید می شود، دکترین دفاعی آن نیز تغییر می کند. در حال حاضر، با خطر بازیگران غیر دولتی مواجه هستیم که بازیگران دولتی را تهدید می کنند. مقابله با بازیگران غیردولتی بسیار مشکل است. در حال حاضر این مشکل در تقابل عربستان سعودی با حوثی ها در یمن یا در سوریه و عراق مشهود است. در عراق شاهد فعالیت شبه نظامیان شیعی هستیم. عناصر القاعده نیز همینطور هستند. پدیده گروه (تکفیری صهیونیستی) داعش نیز همینطور است. اگر بخواهیم از منظر عربستان سعودی به نوع تدوین سیاست خارجی این کشور نگاه کنیم باید به اولویتهای مدنظر این کشور توجه کنیم. یکی از مشکلات جدی برای تدوین دکترین نظامی و دفاعی زمانی است که بخواهیم دکترین را برای منطقه ای تدوین کنیم که به سرعت در حال تغییر و تحول است. این وضع را درباره منطقه خاورمیانه(غرب آسیا) شاهد هستیم. در حالیکه این تغییرات بسیار سریع است درمرحله برنامه ریزی برای این دکترین دفاعی باید تغییراتی سریع بوجود بیاوریم. باید به رویدادهایی واکنش نشان بدهیم که به سرعت رخ می دهند و خارج از کنترل هستند. درعین حال باید دکترین دفاعی تدوین شده اجرایی شود. اما این دکترین از پیش تعیین شده را باید چگونه با واقعیتهای میدانی انطباق داد؟»
وی در ادامه در پاسخ به سئوالی درباره رویکرد سعودی درباره ایران گفت:« این تصور خامی است که فکر شود عربستان سعودی در مقابل تحولات منطقه ای دست روی دست می گذارد و هیچ کاری انجام نمی دهد. ایران سیاستهای خودش را در منطقه دنبال می کند و در عرصه ای همانند سوریه از ورود روسیه برای نجات دادن دوستشان (بشار اسد) استقبال می کند. این همکاری برای آنها خوب است. اما نباید تصور کرد که عربستان سعودی در این زمینه هیچ کاری انجام نمی دهد. اگر به سخنان هفته گذشته وزیر امورخارجه عربستان سعودی گوش کنیم می بینیم که او به صراحت می گفت به تحرکات جدید در سوریه پاسخ داده خواهد شد. به نظرمن، پاسخ عربستان سعودی شروع شده است. عربستان سعودی و ایران در منطقه ای واحد هستند و همسایه یکدیگر هستند. طبیعی است که این دو کشور در برخی حوزه ها با یکدیگر تقابل داشته باشند اما دربرخی از حوزه های دیگر لازم باشد با هم سر میز مذاکرات حاضر شوند. اما باید به واقعیتهای میدانی نیز توجه داشت. از منظر عربستان سعودی، ایران در حوزه ای همانند یمن اصلا حق اعمال نفوذ ندارد. اما میدان مهم تر در روابط ایران و عربستان سعودی، اوضاع جاری در سوریه است.
این کارشناس افزود : تحولات جاری در سوریه بر تحولات لبنان و عراق تأثیر مستقیم دارد. درباره موضوع توافق هسته ای ایران نیز باید بگویم که عربستان سعودی نمی تواند در کناری بایستد و دست روی دست بگذارد و کاری انجام ندهد. خوشبختانه کشورهای دیگری که در گروه پنج بعلاوه یک حضور داشتند بدبینی شدید خود را به ایران ابراز داشتند که از بدبینی عربستان سعودی به ایران نیز بیشتر بود.
نواف عبید گفت: حتی کسانی که مدتهای طولانی با ایران مذاکره داشتند ، نگرشهایی را بیان می کردند که با نگرش عربستان سعودی درباره ایران مشترک است. باید منتظر ماند و دید که در شش ماه تا یک سال آینده چه وضعی پیش خواهد آمد. به نظرمن، توافق هسته ای سبب تغییر بازی نمی شود زیرا ایران مسائل بسیاری دارد. ایران با مشکلات اقتصادی بسیار زیادی مواجه است. درنتیجه، رسیدن ایران به موقعیتی از قدرت که همطراز با لفاظی های رسمی مقامات ایران درباره قدرت این کشور باشد، زمان بر است. واقعیت های میدانی موجود با تصورات ذهنی متفاوت است.»
وی درپاسخ به سئوالی درباره مناسبات ریاض و مسکو گفت:«منطقه خاورمیانه(غرب آسیا) دو تکه شده است. این وضع بسیار خطرناک است. خطر بزرگتری که درباره این دودستگی و اختلاف بین ایران و عربستان سعودی اخیرا خودش را نشان داده این است که بازیگر جدیدی به نام روسیه در منطقه فعال شده است. روسیه در سوریه بسیار فعال شده است. تعامل روسیه و عربستان سعودی می تواند بسیار سودمند باشد و به درک مواضع دو طرف از هم کمک کند. »
استاد دانشگاه هاروارد: عربستان درباره تحركات ایران دست روی دست نمی‌گذارد
۱۳۹۴/۷/۱۸
