گسترش همكاری‌های دفاعی ایران و روسیه با تحویل سامانه اس - ۳۰۰

به گزارش نما به نقل از خبرگزاري دانشجو، اجرایی شدن مراحل تحویل تسلیحات دفاعی اس-300 به ایران که سه شنبه گذشته توسط "سرگئی ریابکوف" معاون وزیر امور خارجه روسیه به گونه رسمی اعلام شد، می تواند آغاز ورود دو کشور به عرصه روابط گسترده فنی و دفاعی براساس راهبرد همگرایی منطقه ای و بین المللی باشد؛ همانگونه که این امر در مقابله با گروه های تروریستی میان تهران - مسکو در سوریه حاصل شده است.



معاون وزیر خارجه روسیه اعلام کرد که تمام مسایل مربوط به اسناد تحویل تسلیحات پدافند هوایی اس-300 به تهران برطرف شده و مراحل مقدماتی اجرای این قرارداد به پایان رسیده است.


وی تاکید کرد: از نظر روسیه هیچ گونه مانعی برای اجرای این قرارداد راهبردی و مهم برای دو کشور وجود ندارد.



به این ترتیب و با اظهارات این مقام ارشد دستگاه دیپلماسی روسیه، انتظار برای تحویل مجموعه های پدافند هوایی اس-300 به ایران که با مذاکرات فشرده مقام ها و کارشناسان نظامی دو طرف همراه بود به سر رسیده و به مرحله اجرا نزدیک تر شده است.



اعلام اخیر تهران و مسکو مبنی بر تحویل زودهنگام سامانه دفاع موشکی اس 300 به ایران، پرونده تاخیر روسیه در اجرای قرارداد لازم الاجرای چند ساله را می بندد و سایه سنگین آن از آسمان روابط رو به توسعه دو کشور کنار می رود.



در چارچوب راهبرد تکمیل شبکه دفاع هوایی جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدیدهای آمریکا و رژیم صهیونیستی، تهران در سال 2007 قرارداد خرید چند سامانه دفاعی و غیرتهاجمی را با روسیه امضا و بخشی از وجه آن را پرداخت کرد.



با وجود لازم الاجرا بودن این قرار داد و اینکه خرید مجموعه های دفاعی شامل هیچ گونه ممنوعیت سازمان ملل و حتی تحریم های یکجانبه و غیرقانونی ضد ایرانی اتحادیه اروپا و آمریکا نبود، اما فشارهای رژیم صهیونیستی و واشنگتن بر دیمیتری مدودف، رییس جمهوری پیشین روسیه، در سال 2010 سبب اختلال در اجرای این قرار داد شد که جمهوری اسلامی در رایزنی با مسکو در آن زمان، تلاش بسیاری کرد که مقام های روس را به وفای به عهد ترغیب کند.



بعد از ادامه تعلل مسکو در روند تحویل سامانه اس 300، بحث احتمال پیگیری قضایی پرونده در محاکم بین المللی مطرح و به اطلاع روسیه رسید و همزمان چندین جلسه هماهنگی برای رفع اختلافات دو کشور با محوریت بازگرداندن سامانه های موشکی به روند واگذاری به ایران، برگزار شد.



تعلل روسیه در تحویل این سامانه های دفاعی که توان بسیار بالا و دقیق مقابله با نفوذها و تهدیدهای هوایی و همچنین رصد و انهدام چندگانه پرنده های دشمن را دارد، سبب شده بود تا روابط دو کشور تحت تاثیر این پرونده قرار بگیرد و همچنین وجهه بین المللی روسیه در اجرای قراردادهای امضا شده و نهایی را زیر سوال ببرد.



هرچند تاخیر روسیه در تحویل این سامانه تاثیر کاهنده بر روابط اقتصادی و سیاسی تهران و مسکو نگذاشت، ولی سبب شد ایرانیان با احتیاط به توسعه روابط با روسیه بنگرند و در پی ساز وکارهایی باشند که مانع تاخیر در اجرای قرار دادهای لازم الاجرا با این کشور باشد.


اما با تغییر دولت روسیه و آشکار شدن بیشتر اهداف سیاسی آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران با بهانه جویی های هسته ای و استفاده ابزاری از کشورها در این مسیر، ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه، مارس 2015 رسما اعلام کرد که ممنوعیت فروش سامانه اس 300 به ایران لغو شده است که این تصمیم با واکنش انفعالی رژیم صهیونیستی و آمریکا روبه رو شد.



مقام های رژیم صهیونیستی که زمان دولت مدودف بارها با سفر به روسیه لغو کامل و غیرقابل بازگشت قرار داد را می خواستند، درصدد برآمدند فشارها بر کرملین را دوباره تجدید کنند، اما اظهارنظرهای شفاف و صریح پوتین و دیگر مقام های ارشد روسی و رایزنی مقام های تهران و روسیه درباره روند اجرای این قرارداد 8 ساله، تل آویو را در ناامیدی کامل قرار داد.



پس از انتشار خبر قطعی شدن اجرای قرار داد در دو کشور، آلن ایر سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا نیز رسما اعتراف کرد که تحویل سامانه اس 300 ناقض هیچ قطعنامه ای نیست ولی ما را نگران می کند.



آمریکا در حالی به این موضوع رسما اعتراف می کند که از سال 2007 بیشترین تلاش دیپلماتیک را بر جلوگیری از اجرای این قرار داد به کار بست، ولی اکنون با اعلام یک مقام ارشد وزارت خارجه روسیه به خبرگزاری روسی سگودنیا که «تا پایان سال جاری میلادی اس 300 به ایران تحویل می شود» واشنگتن چاره ای جز پذیرش واقعیت پیش رو نداشته است.



از سوی دیگر همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم و تغییر فضای بین المللی نسبت به برنامه صلح آمیز هسته ای ایران و دیپلماسی حل مسایل مربوط به این موضوع، این واقعیت را برای مسکو روشن کرد که تعلل در اجرای قرار داد اس 300 به سود پیشرفت روابط دوجانبه و همچنین پیوندهای راهبردی دو کشور بزرگ و موثر همسایه نیست.



بر همین اساس پوتین با باز کردن قفل اجرای قرار داد معطل مانده از سال 2007، سبب شد روابط دو کشور از زیر سایه سنگین اس 300خارج شود و تحولات و تغییرات سریع و رو به رشد همکاری ها را شاهد باشد که تازه ترین مورد آن سفر یک روزه و فشرده «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به مسکو در اوایل شهریور ماه و مذاکره با سرگئی لاوروف همتای روس خود بود.



نتیجه اصلی این دیدار تاکید راهبردی و اجرایی دو کشور برای گسترش فراگیر روابط و مشارکت بیشتر در حل بحران های منطقه ای بویژه سوریه و عراق و مبارزه با تروریسم بود که دستاوردهای آن برای هر دو طرف رضایت بخش و فوق العاده موثر اعلام شد و نتیجه آن را می توان در همکاری ضد تروریستی کنونی مسکو و دمشق دید.



از سوی دیگر، پایان پرونده اس 300، زمینه اجرای دیدگاههای «حسن روحانی» و «ولادیمیر پوتین» رییسان جمهوری ایران و روسیه را فراهم می کند که تیرماه امسال در جریان مذاکرات در اوفا پایتخت جمهوری باشقیرستان بر لزوم بهره برداری از زمینه های گسترش روابط بین دو کشور تاکید کردند و این موضوع در دستور کار سطوح مختلف مقام های ایران و روسیه قرار گرفت.



ایران و روسیه در چارچوب توسعه فراگیر روابط دو کشور، در مسیر گسترش همکاری های دفاعی و فنی گام بر می دارند تا به عنوان مهمترین بازیگران منطقه ای، راهبرد حفظ امنیت و ثبات منطقه و جلوگیری از مداخله خارجی را عملی کنند.



اکنون تهران و مسکو با درک نیاز همگرایی برای تامین امنیت منطقه و رسیدن به راهکارهای سیاسی حل بحران های جاری در خاورمیانه به ویژه پس از اشغال عراق توسط آمریکا، پشتیبانی سازمان یافته غربی-عربی از گروههای تروریستی و تکفیری در سوریه و سرایت آن به عراق، بیش از پیش در این زمینه تلاش می کنند و در چارچوب این دیدگاه تهران، مسکو، دمشق و بغداد ائتلاف منطقه ای ضد تروریستی تشکیل داده اند که توانسته در جریان بمباران مواضع داعش در سوریه مثمر ثمر باشد.



با توجه به واقعیت های رفتار آمریکا از جمله سیاست های ضد روسی، ضد ایرانی و اقدامات واشنگتن علیه منافع ملی کشورهای خاورمیانه، گسترش همکاری های فنی و دفاعی ایران می تواند بدنه واحدی را برای مقابله با اجرای سیاست های آمریکا ایجاد کند.



ایران و روسیه در این چارچوب می توانند برنامه های همکاری در ساخت سامانه های تسلیحات دفاعی، راداری و تجسسی، هوافضا، تولید جنگنده ها و برگزاری دوره های پیشرفته آموزش نظامی را اجرا کنند.
از سوی دیگر، افزایش ارتباط در این سطح، سبب هماهنگی بیشتر تهران و مسکو با متحدان منطقه ای خود مانند سوریه و عراق در عرصه بین المللی و حل مشکلات خواهد شد.