سلامت گیلانی ها در معرض تهدید

به گزارش نما به نقل از وطن امروز: شیرابه زباله‌هایی که در جوار رودخانه‌های گیلان دفن می‌شوند به آب‌ نفوذ کرده و آلودگی ایجاد می‌کند که این آلودگی زنگ بحران در محیط‌زیست استان گیلان را به صدا در آورده است. زنگ بحران برای محیط‌زیست مرکز استان گیلان در حالی به صدا درآمده که این شهر در طول سال میزبان خیل عظیمی از گردشگران بوده و در طول شبانه‌روز نیز با جمعیت شناوری قریب به یک میلیون نفر روبه‌رو است. ورود شیرابه زباله‌هایی که از سال ۱۳۶۲ در مرکز لندفیل سراوان دفن شده‌اند به رودخانه‌های رشت که شاخص‌ترین آنها 2 رودخانه زرجوب و گوهررود است، نه تنها سلامت نزدیک به یک میلیون نفر شهروند رشتی را به خطر انداخته که به چالشی بزرگ در مدیریت شهری نیز تبدیل شده است.

خطر این 2 بحران به حدی است که برخی کار‌شناسان، شیوع انواع سرطان بویژه سرطان‌های دستگاه گوارشی در میان شهروندان رشت را نتیجه این بحران‌های زیست‌محیط می‌دانند. مرکز لندفیل سراوان در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر رشت واقع شده که از سال ۱۳۶۲ و در پهنه وسیعی از عرصه جنگلی به محلی برای دفن غیربهداشتی زباله‌های رشت و شهرهای همجوار تبدیل شده است. روزانه نزدیک به ۳۰ تن زباله در لندفیل سراوان انباشت می‌شود که آمار 2 دهه اخیر، حاکی از انباشت بیش از 4 میلیون تن زباله در این مکان است. از همین رو به دلیل انباشت زباله به صورت غیربهداشتی و حجم توده عظیمی از زباله که عمق آن به ۴۰ متر می‌رسد، ورود و نفوذ شیرابه‌های ناشی از زباله‌ها به خاک، رودخانه‌ها و همچنین آب‌های سطحی، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های حال حاضر کار‌شناسان سلامت است. بنا بر اعلام کار‌شناسان، در هر ثانیه 3 لیتر شیرابه از زباله‌های لندفیل سراوان جاری شده و وارد رودخانه‌های شهر رشت می‌شود. این مقدار در روزهای بارانی به17 تا 18 لیتر در ثانیه می‌رسد. وجود شیرابه‌های سمی در لندفیل نه تنها سبب بروز خطرات جدی برای سلامت شهروندان شده بلکه سبب خشک شدن درختان موجود در این عرصه جنگلی نیز می‌شود به طوری که براساس آخرین آماری که از سوی مشاور شهرداری در ساماندهی وضعیت لندفیل اعلام شد، حدود200 درخت در منطقه فوق بر اثر وجود شیرابه‌ها خشک شده‌اند. علاوه بر درختان، ساکنان مناطق اطراف نیز به گواهی اعضای شورای اسلامی شهر رشت، دچار مشکلات جدی در سلامت خود شده‌اند که این وضعیت لزوم توجه بیش از پیش مدیریت شهری به این فاجعه عظیم را مشخص می‌کند.

بر این اساس از 2 سال پیش، با تمرکز شورای شهر رشت بر وضعیت بحرانی لندفیل، مطالعاتی در این باره انجام شد. نتیجه این مطالعات به آنجا رسید که در ‌‌نهایت برای بهسازی سراوان در بودجه سال جاری شهرداری رشت، 5 میلیارد تومان و همچنین برای احداث تصفیه‌خانه برای مرکز دفن زباله‌های سراوان، ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بودجه تعیین شود. این رقم‌ها در حالی تعیین شده است که پس از کش و قوس‌های فراوان و رایزنی‌های متعدد بین اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان و شهرداری رشت، بتازگی به صورت ضمنی مجوز راه دسترسی در راستای بهسازی لندفیل سراوان به طول یکهزار و ۶۰ متر به شهرداری اعطا شد.

اما هنوز موافقت لازم برای در اختیار گرفتن عرصه جنگلی مورد نیاز برای احداث تصفیه‌خانه به شهرداری داده نشده است. شهردار رشت هدف از تلاش برای در اختیار گرفتن عرصه فوق برای احداث تصفیه‌خانه را مکمل اقدامات در دست انجام برای هدایت شیرابه‌ها می‌داند و به مهر می‌گوید: با اعطای جاده دسترسی برای هدایت شیرابه‌های سراوان تلاش خواهد شد از ورود شیرابه‌ها به رودخانه‌ها جلوگیری شده و مطمئنا احداث تصفیه‌خانه جنب جاده دسترسی فوق می‌تواند تکمیل‌کننده اقدامات بهسازی وضعیت لندفیل سراوان باشد. محمدعلی ثابت‌قدم به صراحت اعلام می‌کند شهرداری در حال حاضر آماده انجام اقدامات لازم برای ساماندهی وضعیت لندفیل سراوان است و با تعیین پیمانکار، برنامه‌های مورد نیاز و اقدامات لازم را روی میز کار قرار داده اما مطمئنا به کمک، حمایت و مشارکت دستگاه‌های ذی‌ربط در این حوزه نیز نیاز دارد. اشاره وی به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است که ماه‌ها در اعطای مجوز راه دسترسی فوق به شهرداری تعلل کرده‌ است.

در مقابل این سخنان، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان، مخالفت با اعطای عرصه جنگلی به شهرداری برای احداث تصفیه‌خانه را منوط به احراز تمام شرایط قانونی می‌داند و به مهر توضیح می‌دهد: سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با اعطای جاده دسترسی برای هدایت شیرابه‌ها حسن‌نیت خود را ثابت کرده است، زیرا با بررسی‌ها به این نتیجه رسیده که با واگذاری مسیر فوق از عرصه جنگلی راه بین محل دفن زباله و جنگل قطع می‌شود و آسیب و خسارتی که زباله‌ها و شیرابه‌ها به جنگل می‌زنند، بسیار کمتر خواهد بود. داوود زارع اعطای زمین مورد نظر برای احداث تصفیه‌خانه را منوط به گذراندن مراحل قانونی می‌داند و می‌افزاید: باید تمام شرایط قانونی درباره اعطای این عرصه جنگلی را مدنظر قرار داد و با توجه به حجم و پوشش جنگل، شرایط قانونی لازم برای اعطای عرصه فوق برای احداث تصفیه‌خانه احراز شود که مطمئنا نیازمند بررسی‌های کار‌شناسانه بیشتری است.

رودخانه‌هایی که حیات ندارند

به هر حال اهمیت ساماندهی وضعیت لندفیل سراوان از این‌رو است که خطر آن تنها به محدوده لندفیل محدود نشده و رودخانه‌های شهر رشت را نیز درگیر کرده است تا جایی که رودخانه‌هایی مثل گوهر رود و زرجوب به صورت 2 بحران زیست‌محیطی این شهر در آمده‌اند. زرجوب و گوهررود که زمانی به عنوان شریان‌های حیاتی مرکز گیلان شناخته می‌شدند امروز دیگر اثری از حیات را در خود نمی‌بینند. این2 رودخانه که در سال‌های نه چندان دور، محل شنای شهروندان، تفرجگاه گردشگران و تردد قایق‌ها بودند، امروز لقب آلوده‌ترین رودخانه‌ها را یدک کشیده و نه‌تنها بر سیمای شهری و گردشگری رشت چیزی نمی‌افزایند بلکه خود به شریان‌های مرگ در شهر تبدیل شده‌اند. ورود فاضلاب‌های شهرک صنعتی سفیدرود، فاضلاب‌های بیمارستان‌های رشت، شیرابه‌های سراوان و همچنین فاضلاب‌های شهری از عوامل آلوده‌کننده 2 رودخانه زرجوب و گوهررود هستند. به عبارت بهتر 2 رودخانه زرجوب و گوهررود که باید شریان‌های حیاتی شهر گردشگرپذیر رشت باشند و در عین حال طراوات و شادابی را به شهر هدیه کنند، بستر انواع فاضلاب‌های صنعتی، سمی، خانگی و عفونی شده‌اند.