پیام‌های مسكو به آمریكا از ایستگاه تهران

به گزارش نما، تسنیم به نقل از روزنامه الاخبار، خبر پرواز بمب افکن های روسیه از فرودگاه همدان به منظور حمله به مواضع گروههای مسلح در سوریه کافی است تا نشان دهد که جنگ در سوریه وارد مرحله جدیدی شده است و این سوال ها را در دل خود جا داده است که پیام های مسکو از این اقدام چیست؟ آمریکا چه واکنشی نشان خواهد داد؟

پیام اصلی مسکو متوجه واشنگتن است

این گام روسیه حامل پیام های متعددی است که چه بسا موثرترین آن متوجه واشنگتن باشد آن هم در مرحله‌ای که مسکو بیش از پیش به سمت محور تهران گرایش یافته است و البته این سوق یافتن به سمت تهران پس از امید بستن های بی حاصل مسکو به نزدیک شدن هرچه بیشتر به واشنگتن صورت گرفته است.

مسکو گزینه‌های جایگزین را به رخ آمریکا می‌کشد

اکنون نیز اگر روسیه هنوز مایل به نزدیک شدن روابط به واشنگتن باشد با نزدیک شدن به تهران در نظر دارد تاکید کند که در صندوقچه خود گزینه های جایگزین «دردناکی» دارد و از بین رفتن این گزینه ها مستلزم امتیازدهی هرچه بیشتر آمریکا در راستای منافع خود در سوریه است.

به هر حال اکنون این اقدام روسیه با تلاش های میدانی مشترک در میدان نبرد سوریه صورت گرفته است به گونه ای که با نبردهای بی سابقه ای روبه رو خواهیم شد که چه بسا نقشه موقعیت دو محور درگیر در آن را تغییر دهد.

پرواز جنگده‌های روس از ایران تابلوی تغییر روند جنگ در سوریه

جنگ سوریه وارد نقطه ای شده است که این بار با خبر گشودن پایگاه نوژه همدان به روی جنگنده های روسی در حال نمود یافتن است، زیرا حملات این جنگنده ها به مواضع گروههای مسلح در سوریه رخداد میدانی را به تصویر می کشد که دارای ابعاد راهبردی است که بر اساس آن موقعیت دو محور درگیر در صحنه سوریه تغییر کرده و علاوه بر این شامل موضع گیری و موقعیت گروههای مختلف در یک ائتلاف واحد است.

پرش منحصر به فرد هماهنگی ایران- روسیه

پرش منحصر به فردی که در هماهنگی بین ایران و روسیه در سوریه تحقق یافته است در پی اقدمات شدیدی رخ داده است که با شلیک موشک های روسیه از دریای خزر بر فراز حریم هوایی ایران صورت گرفت.

به عبارت بهتر علنی کردن این همکاری ابتدا از سوی وزارت دفاع روسیه و سپس تاکید علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی ایران مبنی بر اینکه همکاری با مسکو در زمینه مبارزه با تروریسم در سوریه راهبردی است، پیام های سیاسی و عملیاتی را در دل خود جا داده است که عبارتند از:

-استفاده از پایگاه نوژه به معنی تحول دراماتیکی در روند هماهنگی نظامی مستقیم بین ایران و روسیه است که این بار در چارچوب برنامه ای صورت می گیرد که تمام گروههای مسلح را دربرمی گیرد و فقط به مبارزه با داعش خلاصه نمی شود حال آنکه واشنگتن سخت تلاش کرد عملیات نظامی در سوریه را به این گروه منحصر کند.

-این میزان از هماهنگی بیانگر نتایجی است که دو طرف در میدان نبرد سوریه به آن می رسیدند و در صحنه میدانی نیز نتایجی را بر جا خواهد گذاشت.

تلاش روسیه برای توجیه همکاری با آمریکا در سوریه

آنچه ارتقای روابط مسکو و تهران را متمایز می کند -هرچند تا تشکیل ائتلاف پیش نرفته اما آن نیز بعید نیست- اینکه در پی مجموعه اقدامات روسیه در خاک سوریه صورت گرفت که ابتدا در 30 ژوئن سپتامبر سال گذشته با همکاری محور مقاومت کلید خورد و موازنه را به نفع ارتش سوریه زیرو رو کرد.

روسیه سپس در فوریه گذشته توافق آتش بس در سوریه را با هماهنگی مستقیم با واشنگتن به رسمیت شناخت بدون اینکه به عواقب میدانی ناشی از آن برای دمشق و متحدانش توجه داشته باشد و در نهایت نیز یک راه میانه را در پیش گرفت که وجهه دو اقدام گذشته را نیز حفظ کند به این معنی که همکاری با واشنگتن در تثبیت آتش بس را با تلاش برای در پیش گرفتن مسیر سیاسی و نظامی مشترک ادغام کرده است و به موازات آن حمایت هوایی به نفع ارتش سوریه را از سرگرفته است.

اما اکنون ما در برابر تحول میدانی- سیاسی هستیم که پیام های زیادی را در سطوح مختلف شامل می شود.

پیام‌های روسیه به آمریکا

از نظر روسیه باید گفت که مسکو با این اقدام در صدد برآمد پیام پرسرو صدایی را به آمریکا ارسال کند با این مضمون که در صورت نزدیک نشدن بیشتر به آن در سوریه، جایگزین های سیاسی و راهبردی و عملیاتی دارد که در نزدیک شدن هرچه بیشتر به ایران نمود می یابد و آن نیز نتایج و بازتاب هایی را به همراه دارد.

نزدیک شدن به ایران پس از به بن رسیدن با آمریکا

بنابراین زمانی که اکنون روسیه برای ارتقای سطح روابط با ایران انتخاب کرده است در پی از دست رفتن تمام امید بستن ها به نزدیک شدن به واشنگتن صورت گرفته است آن هم در شرایطی که به نظر می رسد آمریکا همچنان به دنبال این است که عملیات نظامی در سوریه را فقط به مواضع داعش و تقویت گروههای مشابه آن شامل جبهه النصره و غیره در سایر نقاط محدود کند.

در این میان باید در نظر داشت که در طول این مدت پاسخ آمریکا به روسیه برای آن رضایت بخش نبود و موجب شد روسیه به ستوه آمده و وقت کشی در جریان آتش بس در سوریه نیز موجب شد جیش الفتح از آن به نفع خود در حومه حلب و لاذقیه بهره برداری کند.

بالارفتن سقف خواسته‌های روسیه برای آمریکا سنگین است

نکته مهم اینکه اکنون روسیه وارد مرحله ای شده است که دیگر سقف خواسته های خود را بالا برده است و این چیزی است که در مرحله کنونی برای آمریکا سنگین است.

به نظر می رسد که گام روسیه و ایران اتفاقی و زاییده مدتی کوتاه نیست بلکه نیتجه مسیری طولانی است که طفره رفتن آمریکا از هماهنگی با روسیه در این خصوص موثر بود به اضافه اینکه اکنون معلوم شده است روسیه در طول مذاکرات مداوم با شریک آمریکایی با تهران نیز در مورد هماهنگی گزینه های جایگزین وارد عمل شده بود.

مانور روسیه در برابر آمریکا بله اما رویارویی شدید خیر

در نهایت نیز کرملین متوجه شد واشنگتن به دنبال این است که نقش روسیه در سوریه در راستای خدمت به آمریکا قرار بگیرد از همین رو مسکو در تعامل با آمریکا بر دو محور متمرکز شده است: یکی مانور دادن در مقابل آن و دوم خودداری از رویارویی شدید که این بیانگر اعتراف به واقعیت برتری آمریکا و برگ های برنده آن است.

موضع آمریکا چگونه است؟

در مورد آمریکا باید گفت آنچه اکنون جریان دارد به مثابه چالش طلبی سیاست های آن در صحنه سوریه است و هرچند بعید است در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری واکنش چندانی نشان دهد و باراک اوباما از اصولی که در دوره ریاست جمهوری در پیش گرفته بود، خارج شود اما «رابرت مالی» هماهنگ کننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا و خلیج فارس دو روز پیش در گفت وگو با مجله فارین پالسی گفت که کشورش آماده است تا تمام تلاش خود رابه کار بگیرد که نظام سوریه موفق نشود بنابراین اظهارات وی نشان می دهد که آمریکا تسلیم اوضاع کنونی نخواهد شد.

چیزی را در سوریه از دست نمی‌دهیم

معاون اوباما نیز گفت که چه بین اظهارات مسکو و آنچه در ذهن آن می گذرد، تفاوت باشد یا خیر ما چیزی را از دست نمی دهیم و همچنان به حمایت از مخالفان سوریه ادامه می دهیم و نظام حاکم سوریه پیروز نخواهد شد.

اما اولین واکنش از سوی «مارک تونر» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بود مبنی بر اینکه استفاده روسیه از پایگاه نوژه ایران «تاسف بار است اما غیرمنتظره نیست» و واشنگتن همچنان میزان همکاری روسیه و ایران را ارزیابی می کند.

هماهنگی آنکارا- تهران- مسکو

در مورد ترکیه نیز نمی توان همکاری جدید روسیه و ایران را از گام هایی که در جهت هماهنگی و نزدیک شدن آنکارا- تهران- مسکو اتخاذ شده است، جدا دانست. به عبارت دیگر ما اکنون در برابر گروه بندی منطقه ای جدیدی هستیم آن هم در شرایطی که ترکیه با تحولی رروبه رو است که به ناچار باید با اهداف متحدان دمشق با واقعیت روبه رو شده و سقف زیاده خواهی های خود را کم کند حتی اگر هنوز در مقابل محور دمشق برگ برنده هایی در سطح سیاسی و میدانی در اختیار داشته باشد.

در این میان تهران نیز نبرد در سوریه را نبرد خود و محور مقاومت در رویارویی با تهدید بی سابقه آمریکا و متحدان منطقه‌ای اش می داند از همین رو نزدیک شدن هر متحد سیاسی و نظامی به آن برایش مفید است.

همچنین تهران از لجبازی آمریکا در قبال روسیه متوجه است که مسکو به دلیل برخورد با دیوار آمریکا به این سطح از هماهنگی رو آورده است.

با این تفاسیر اکنون روشن است که در برابر تحولی قرار داریم که به مثابه پرش میدانی دیگری در سوریه است که چه بسار روند رخدادهای آن را زیر و رو کند.