معنای توافق نظامی بین تركیه و ایران چیست؟

به گزارش نما به نقل از فارس، شبکه خبری «روسیا الیوم» (بخش عربی شبکه راشا تودی) در مقاله‌ای تحت عنوان «معنای توافق نظامی بین ترکیه و ایران چیست» به قلم «ازین مهدیف» منتشر کرد و نوشت: اگرچه تهران و آنکارا مواضع متفاوتی در سوریه در قبال بشار اسد در پیش می‌گیرند اما در قبال کُردها مواضع یکسانی دارند.

در این گزارش آمده که «طی قرون متمادی بلاد فارس و امپراطوری عثمانی به جنگ‌های خانمان سوزی برای گرفتن حق نفوذ بر مساحت گسترده‌ای از خاک عراق تا قفقاز ورود کردند اما زیاده خواهی شاه ایران و سلاطین امپراطوری عثمانی برای تسلط بر مسیرهای راهبردی و تجاری بین منطقه نهرین و قفقاز تا قرن یازدهم باقی ماند زمانی که دو طرف تصمیم به توقف درگیری با هم گرفتند و به جای آن به توافقی دوستانه برای همکاری در این مناطق که منافع آنها در آنجاست دست یافتند.

در روز پانزدهم آگوست 2017 محمد حسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در سفر رسمی سه روزه به آنکارا رفت و البته حقیقت قابل توجه این است که ژنرال‌های ایرانی طی ربع قرن گذشته به ندرت در سفر رسمی به ترکیه رفتند.

رسانه‌های ترکیه اعلام کردند که توافق درباره سفر ژنرال ایرانی به آنکارا در تاریخ یکم مارس 2017 حاصل شد آن هم در جریان دیدار پشت درهای بسته بین روسای جمهور 2 کشور در حاشیه سزدهمین اجلاس سازمان همکاری های اقتصادی در اسلام آباد بود.

محصول دیدار این بود که محمد حسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران با «خلوصی اکار»، رئیس ستاد ارتش ترکیه در هفدهم آگوست جاری توافقنامه گسترش همکاری نظامی با یکدیگر امضا کردند و اگرچه محتوای این توافقنامه اعلام نشده اما می توان ماهیت آن را می توان حدس زد و اینکه به همکاری جدی بین دو کشور در مقابله با خطر همیشگی و مشترک کُردها نیاز است.

اردوغان با تجربه بزرگی که در سوریه به دست آورده تفاهم با ایران را به نفع خود دید بخصوص در قضیه کُردها در سوریه که بزرگ‌ترین دردسر آنکارا شمرده می‌شود چون آنکارا هنوز از شوک تصمیم دونالد ترامپ درباره تحویل سلاح سنگین به کردهای سوریه بیرون نیامده از همین رو آمریکا دیگر متحد اردوغان در قضیه سوریه نیست.

در همین حال منافع آنکارا با منافع تهران در قضیه کُردها مشترک است چون در هر دو کشور شماری زیادی از شهروندان کُرد زندگی می‌کنند که خواهان تاسیس کشور بزرگ کردستان با جدا شدن بخش‌هایی از خاک ایران، ترکیه، سوریه و عراق هستند اما ترکیه و ایران در هیچ حالی با این قضیه موافق نیستند و موضوع همه‌پرسی استقلال در کردستان عراق و تدابیر مشترک برای ممانعت از عملی شدن آن یکی از مسائل اصلی در دستور کار دیدار ژنرال‌های ایران و ترکیه در آنکاراست.

مساله قابل ذکر این است که منافع ترکیه و ایران تنها در مسائل نظامی با یکدیگر منطبق نیست دو کشور به همکاری در زمینه‌های استخراج نفت و گاز و انتقال آن اهمیت می‌دهند و یکی از مهم‌ترین نتایج نشست روسای جمهوری ایران و ترکیه در اسلام آباد توافق بر سر مشارکت آنکارا در توسعه میادین نفت و گاز در ایران بوده است.

بدین ترتیب اردوغان درصدد مدیریت یک بازی ژئو سیاسی پیچیده‌ای است، بخصوص که ترکیه به ایران نخست در مقابله با خطر جدایی طلبی کردها و دوم در چرخش تدریجی آنکارا برای اتکا به گاز طبیعی ایران به جای روسیه نیاز دارد.

علاوه بر این همان گونه که در آنکارا معتقدند ایران می‌تواند به ترکیه کمک کند تا حلقه اتصال اصلی برای گاز پمپاژ شده از کشورهای آسیای میانه به اتحادیه اروپا باشد و در برابر اروپایی‌ها ترکیه به عنوان ضامن اصلی امنیت انرژی در قاره اروپا شناخته شود و انگیزه‌ای برای اروپایی‌ها شود تا مذاکرات درباره پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا را از سر گیرند.