فصل نقل و انتقالات فوتبال ایران در تمام سال‌های اخیر یک فاکتور مهم کم داشته است و نظارت حلقه مفقوده بازاری بوده که سالانه نزدیک به هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد. با وجود گردش بالای اقتصادی بازار قرارداد‌های فوتبالیست‌های باشگاهی، اما همواره نوعی ولنگاری مالی را شاهد بوده‌ایم که هر فصل که می‌گذرد چنین رویه‌ای گسترش بیشتری پیدا می‌کند و تلاشی برای نظارت بر هزینه‌های هنگفتی که در بازار فوتبال ایران توسط باشگاه‌های دولتی صورت می‌گیرد، انجام نمی‌شود. این بی‌توجهی به هزینه‌های چندصد میلیاردی که توسط باشگاه‌های دولتی از بیت‌المال در فصل نقل و انتقالات صورت می‌گیرد با توجه به عدم شفافیت در هزینه‌ها فرصتی را برای سوءاستفاده مدیران، مربیان و دلالان در کنار بازیکنان فراهم کرده است تا آن‌ها در خلأ نظارتی که در این بازار وجود دارد بیشترین بهره را ببرند.
رها گذاشتن بازار دولتی فوتبال باشگاهی در ایران با توجه به هزینه‌های چندصد میلیاردی باشگاه‌ها از بودجه دولتی، فوتبال را به حیاط خلوت فساد تبدیل کرده است که در هر فصل نقل و انتقالات سود کلانی را از بیت‌المال به جیب برخی مدیران، مربیان و دلالان می‌ریزد. افزایش ولنگاری مالی در فوتبال دولتی در شرایطی است که کشورمان به واسطه تحریم‌های ظالمانه غرب و همچنین شیوع بیماری کرونا، شرایط سختی را از نظر اقتصادی تجربه می‌کند و با کاهش شدید درآمدها، خیلی از کسب و کار‌ها ضربه خورده‌اند، با این حال فوتبال دولتی با توجه به بودجه‌ای که از بیت‌المال دریافت می‌کند، نه تنها وضعیت سختی از نظر درآمدی پیدا نکرده است، بلکه با توجه به حضور مدیران سفارشی و کارنابلد که بر اساس رابطه به پست‌های مدیریتی در باشگاه‌های دولتی رسیده‌اند، شاهد افزایش چند برابری هزینه‌ها هستیم.
افزایش چند برابری هزینه‌ها، آن هم در فوتبالی که درآمد ندارد و دستش در جیب دولت و بیت‌المال است، به خوبی در رقم‌های قرارداد‌هایی که با فوتبالیست‌ها توسط مدیران دولتی بسته می‌شود، آشکار است و نشان می‌دهد برخلاف تمام دنیا که بازیکنان با کاهش قرارداد روبه‌رو بوده اند، در کشورمان که فوتبال به صورت دولتی اداره می‌شود، نه تنها قراردادی کاهش نیافته، بلکه شاهد افزایش حداقل سه تا چهار برابری قرارداد‌ها هستیم. این مسئله سبب شده رقابت شدیدی بین باشگاه‌های دولتی برای جذب فوتبالیست‌ها با رقم‌هایی که چند برابر قیمت‌های واقعی‌شان است، شکل بگیرد و در این بین مدیران دولتی باشگاه‌ها هم با توجه به دست‌درازی نامحدودی که می‌توانند به بیت‌المال داشته باشند، کمتر دغدغه‌ای برای پرداخت‌های چند برابری به بازیکنان دارند و چنین روندی فصل نقل و انتقالات فوتبال باشگاهی را تبدیل به بازاری برای حیف و میل و ریخت و پاش بیشتر از بیت‌المال کرده است.
در چنین شرایطی می‌طلبد که با ورود نهاد‌های نظارتی و قضایی، سرانجام جایی جلوی سوءاستفاده‌هایی که از بیت‌المال در باشگاه‌های دولتی می‌شود گرفته شود. همزمانی افزایش ولنگاری مالی در فوتبال باشگاهی با پرونده ویلموتس گیت که به خوبی بیانگر حضور مدیران فاسد در فوتبال ایران است باید زمینه‌ای را ایجاد کند که نظارت‌ها برای جلوگیری از حیف و میل بیت‌المال در فوتبال باشگاهی هم تشدید شود. همان‌طور که سازمان بازرسی و مجلس با ورود به قرارداد ترکمانچای ویلموتس، به رقم چند برابری قرارداد این مربی نسبت به قیمت واقعی‌اش ایراد جدی وارد کرده‌اند، در فوتبال باشگاهی نیز باید با افزایش نظارت و برخورد با مدیران متخلفی که از بودجه دولتی نهایت سوءاستفاده را می‌برند، جلوی امضای قرارداد‌هایی با رقم‌های فضایی و چند برابری نسبت به فصل‌های گذشته گرفته شود.
در این بین شاید بیشتر نگاه‌ها به دو تیم دولتی استقلال و پرسپولیس باشد، در حالی که علاوه بر این دو باشگاه که خبر‌های تکان‌دهنده‌ای درباره ارقام قرارداد‌های بازیکنان این باشگاه‌های دولتی به گوش می‌رسد، باید ذره‌بین نظارتی سازمان بازرسی و مجلس، روی دیگر باشگاه‌های دولتی نیز قرار گیرد. در این بین خبر می‌رسد که برخی تیم‌های صنعتی و نفتی در سایه جلب شدن توجهات به استقلال و پرسپولیس، در فصل نقل و انتقالات حتی با رقم‌هایی بالاتر از دو تیم بزرگ پایتخت بازیکنان موردنظرشان را جذب می‌کنند.
به همین خاطر ضروری است که نظارت فعالانه‌ای در فصل نقل و انتقالات از سوی نهاد‌های نظارتی و بازرسی بر رقم‌هایی که در فصل نقل و انتقالات مطرح می‌شود، صورت گیرد و با نظارت روی قرارداد‌های امضا شده با برخی مدیران، مربیان و دلالان باشگاه‌های دولتی که با دست‌درازی به بیت‌المال در فصل نقل و انتقالات برای خودشان کیسه‌ای دوخته‌اند به شدت برخورد شود تا ولنگاری مالی و حیف و میل بیت‌المال در فوتبال باشگاهی کمتر و با شفاف شدن هزینه‌ها در مسیر مبارزه با فساد در فوتبال گام برداشته شود.
نهاد‌های نظارتی ولنگاری مالی فوتبال باشگاهی را نمی‌بینند؟
سعید احمدیان
۱۳۹۹/۶/۱۵
