به گزارش نما، هشتم آذر ماه همان روزی است که طرف های غربی برای رسیدن به آن تقریبا شش ماه روز شماری کرده اند، البته تنها در حرف نه در عمل، چراکه بعد از اعلام تاریخ برگزاری مذاکرات شاهد اعمال تحریم‌هایی از سوی آمریکا علیه برخی اشخاص و نهادهای ایرانی بودیم که به نظر می‌رسد هدف مشخص آن به ویژه در مقطع زمانی کنونی تاثیرگذاری بر روند مذاکرات آتی بوده است.
مذاکرات هسته‌ای حالا پس از فرازوفرودهای چندماهه دوباره به ایستگاه وین رسید؛ این بار بر خلاف شش دور مذاکرات احیای برجام که در گراند هتل شهر وین برگزار می‌شد، از این دور بار دیگر مذاکرات به هتل کوبورگ منتقل شده و دوباره ایران و ۱+۴ مقابل هم خواهند نشست تا مسیر رسیدن به اجرای برجام را هموار کنند؛ مسیری که علی‌رغم پایبندی ایران، با بدعهدی آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نتیجه‌ای در برنداشت. هیئت آمریکا نیز همزمان در وین حضور دارد.
علی باقری معاون سیاسی وزارت خارجه ایران می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران با یک اراده جدی و با یک تدارک قوی برای لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه وارد این گفت‌وگوها شده است. ترکیب هیئت جمهوری اسلامی ایران نشان دهنده این عزم و جدیت جمهوری اسلامی برای برداشتن گام‌هایی جدی در زمینه لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکایی‌ها علیه ملت ایران دارد و امیدواریم این گفت‌وگوها در تامین هدف ایران برای لغو تحریم‌ها نقش موثر داشته باشد.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین هم نشست غیررسمی ایران، روسیه و چین، جهت از سرگیری مذاکرات هسته‌ای را «مفید» توصیف کرد.
مذاکرات احیای برجام در ایستگاه هفتم به پایان می رسد؟
در این دور از مذاکرات به بیان کارشناسان آنچه که اهمیت دارد نخست برداشتن تحریم هاست و دیگری تضمین گرفتن از آمریکا برای تکرار نشدن خاطره تلخی که از خروج آمریکا از برجام مانده است؛ به گفته رحیم بایزیدی کارشناس مسائل بین الملل، زمانی که آمریکا به قطعنامه الزام آوری که خود این کشور به همراه متحدانش امضا کرده پایبند نباشد، هر تضمین بین المللی دیگری، صرفا جنبه حقوقی داشته و ممکن است مجددا در مسیر قبلی به پیش برود، اما قوی‌ترین معاهدات بین المللی آمریکا، آن‌هایی هستند که توسط کنگره این کشور (مجلس نمایندگان و مجلس سنا) به تصویب برسند. با وجود اینکه دموکرات‌ها اکثریت هر دو مجلس را در اختیار دارند، اما تصویب برجام در کنگره از احتمال بسیار کمی برخوردار است و با توجه به همین مسئله، عملا گزینه‌ای نیست که دولت آمریکا مد نظر داشته باشد.
این کارشناس مسائل بین الملل می‌گوید، سناریوی حقوقی دیگر این است که همانند دوران اوباما، رئیس جمهور آن را در قالب یک توافق به امضا برساند. این وضعیت نیز نمی‌تواند چندان پایدار باشد، چراکه رئیس جمهور بعدی آمریکا به راحتی و با یک فرمان اجرایی امکان خروج مجدد از برجام را خواهد داشت. فرمان اجرایی دیگر مکانیسم حقوقی و سیاسی است که رئیس جمهور آمریکا می‌تواند از آن برای قانون کردن توافقات امضا شده استفاده کند. البته فرامین اجرایی نیز به راحتی توسط روسای جمهور بعدی و حتی دادگاه‌های آمریکایی قابل لغو هستند؛ بنابراین این مکانیسم هم تضمین قابل توجهی ارائه نمی‌دهد.
بایزیدی گفت: چه در سطح بین المللی و چه در سطح ملی (در آمریکا)، تضمین حقوقی و سیاسی پایدار و قابل اتکایی برای عدم خروج مجدد آمریکا از برجام وجود ندارد. در این فضا به نظر من بهترین تضمینی که می‌توان به آن دست یافت، برگشت پذیر ساختن برنامه هسته‌ای ایران است. در شرایط فعلی، دولت آمریکا در مدت زمان کوتاهی و تنها در عرض یک روز می‌تواند با صدور یک فرمان اجرایی نه تنها تحریم‌های لغو یا تعلیق شده قبلی را بازگرداند، بلکه تحریم‌های جدیدی را نیز علیه کشور وضع نماید.
فواد ایزدی کارشناس مسائل بین الملل می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران می‌داند آمریکا جز زبان زور نمی‌فهمد، جو بایدن همانگونه که به توافق زیست محیطی پاریس برگشت در همان آغاز به کار می‌توانست به برجام هم باز گردد، ولی برنگشت، چون نمی‌خواست، و اکنون چرا به مذاکرات علاقه‌مند شده است؟ چون متوجه افزایش توانمندی ایران شده و از طرفی هم در پی ایجاد اجماع جهانی علیه ایران است. استدلال آمریکایی‌ها این است که پای میز مذاکره بیایند و اگر مذاکرات به نتیجه نرسید، تقصیر را گردن ایران انداخته و به اروپا، چین و روسیه بگویند ما آمدیم، اما ایران کنار نیامد. دولت بایدن در حال درس گرفتن از تجربه ترامپ است. شواهد مثبتی از تغییر نگاه آمریکایی‌ها نسبت به ایران دیده نمی‌شود.
مذاکرات احیای برجام در ایستگاه هفتم به پایان می رسد؟
دولت بایدن با وجود اینکه با شعار بازگشت به برجام بر سر کار آمد اما در یک سال گذشته از بازگشت متعهدانه و مستقیم به این توافق سر باز زده است و بیشتر علاقه‌مند به مسیرهای میان‌بر و انحرافی است. از این رو مذاکرات هفته جاری در وین سنگ محکی است برای آزمون اراده و تصمیم آمریکا و دیگر کشورها که تا چه اندازه حرف و عمل‌شان برای بازگشت به برجام یکسان است.
رضا ذبیحی کارشناس مسائل بین الملل درباره نتایج احتمالی دور هفتم مذاکرات وین و پیامدهای ناشی از آن معتقد است: سودمندی متقابل و مطلق احیای توافق برجام برای تمامی طرف‌ها مسلم و محرز است و همین امر امیدها را برای زنده نگه داشتن برجام دو چندان می‌کند. شکست در مذکرات وین برای دولت جو بایدن گران تمام خواهد شد، یکی از برنامه‌های اعلام شده بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، احیای توافق هسته‌ای ایران بود، اگر او نتواند به این وعده جامه عمل بپوشاند و بگونه‌ای عمل کند که در نهایت باعث شود که نظارت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران نیز کاهش یابد، نتیجه‌ای جز تزلزل هر چه بیشتر جایگاه وی به همراه نخواهد داشت و همین امر برای جمهوری خواهان و اشخاصی همچون ترامپ دستاویزی برای حمله بیشتر و موثرتر به وی خواهد بود.
ذبیحی گفت: ایران نیز پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی، متحمل خسارات بسیار زیادی شد و لذا وضعیت ایده آل این است که حتی این خسارات نیز جبران شود، اما اگر در شرایط فعلی امکان چنین امری وجود ندارد، حداقل باید سریع‌تر وضعیتی بوجود آید که با احیای برجام و با شرط برخورداری ایران از مزایای آن، تا حدودی خسارت‌های گذشته جبران شود. به جز طرف‌های شرکت کننده در مذاکرات احیای برجام و آمریکا که در حال حاضر به صورت غیر مستقیم در این مذاکرات حضور دارد، کشورهای منطقه نیز در صورت داشتن دید منطقی و عقلانی از احیای برجام سود خواهند جست و لذا انتظار این است که در مسیر این مذاکرات همراهی کرده و از هر گونه کارشکنی پرهیز کنند.
به گفته سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان اگر آمریکا برای حل و فصل بن‌بست‌ها به وین نیاید شرایط سخت خواهد شد. او در پاسخ به سؤالی گفت که هیچ گفت‌وگوی دوجانبه‌ای با هیأت آمریکایی در وین صورت نخواهد گرفت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اظهارات رابرت مالی درباره مذاکره مستقیم ایران و آمریکا در وین گفت: اگر آمریکا برای رفع تحریم‌ها و رفع واقعی تحریم‌ها بیاید می‌تواند بلیت بازگشت به اتاق برجام را دریافت کند، وگرنه همچنان در میز برجام باقی خواهد ماند. آنچه برای ایران مهم است اطمینان از رفع تحریم هاست و امیدواریم طرف‌های مقابل به این اولویت و دغدغه ایران احترام بگذارند.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان در نشست خبری دیروز خود تاکید کرد که ایران با عزم و اراده جدی وارد وین شده و طرف‌های مقابل باید این پنجره فرصت را مغتنم بشمرند، چون تا ابد باز نخواهد ماند.
منبع: باشگاه خبرنگاران
آیا مذاكرات احیای برجام در خان هفتم به پایان می‌رسد؟
هفتمین دور از مذاكرات احیای برجام، هشتم آذر ماه در وین از سر گرفته می‌شود.
۱۴۰۰/۹/۹
