به گزارش نما، محمدجواد اخوان طی یادداشتی در روزنامه جوان نوشت: در فرهنگ جامعه اسلامی، یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی امام با امت، سخن گفتن است و در نظام انقلابی مبتنی بر امامت و امت این ابزار ارتباطی کارویژه مهمی چه در حوزه حکمرانی و چه هدایت عمومی یافته است. در این میان رهبر معظم انقلاب اسلامی همه‌ساله دو سخنرانی اصلی دارند که در میان سایر بیانات ایشان نقش محوری و اساسی ایفا می‌کنند، بیانات آغاز سال در حرم مطهر رضوی و بیانات به مناسبت سالگرد ارتحال امام در مرقد مطهر امام خمینی (ره). اولی بر نامگذاری سال و جهت‌گیری یک‌ساله متمرکز است و دومی بر گفتمان‌سازی مبتنی‌بر مکتب امام (ره).
طی این ۳۳ سال چه در سال‌هایی که سخنرانی به‌صورت حضوری در حرم مطهر برگزار شده و چه آن‌هایی که به‌صورت پیام مکتوب یا تلویزیونی ارائه شده، می‌توان به مجموعه‌ای گرانبها از تبیین اندیشه و مکتب امام به روایت رهبر معظم انقلاب دست یافت که همه‌ساله تکمیل و ابعاد جدیدتری از آن ارائه شده است.
۱۴ خرداد ۱۴۰۱ نیز از این قاعده مستثنا نبود و ابعاد نویی از جایگاه و اندیشه امام ارائه شد. از جمله اینکه به کارکرد امروزین درس‌های امام راحل (ره) به‌عنوان «نرم‌افزار انقلاب در گام دوم» اشاره شد. ابعادی از شخصیت عظیم امام بازخوانی شد و «تقوا و پرهیزکاری»، «معنویت و حالات عرفانی»، «لطافت روحی»، «شجاعت»، «حکمت و عقلانیت»، «اجتناب از یأس»، «صداقت»، «نظم و وقت‌شناسی»، «اهل توکل»، «اهل مبارزه»، محورهایی از خصوصیات ممتاز حضرت امام (ره) بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با ذکر مصادیق و خاطرات هر یک را برشمرده و تبیین نمودند.
نکته زیبا و معنادار این روایت معظم‌له از امام، تواضع مثال‌زدنی ایشان در خصوص نسبت خود و امام است؛ همان‌جا که با خضوع فرمودند «عظمت امام را نمی‌دانند؛ امام را با امثال این حقیر مقایسه می‌کنند؛ درحالی‌که فاصله بسیار زیاد است، فاصله نجومی است. امام شخصیت استثنایی بود، به‌معنای واقعی کلمه.» همین بزرگی و بزرگ‌منشی‌هاست که «حضرت آقا» را در دل میلیون‌ها انسان این‌چنین محبوب گردانیده و همین تواضع را از استاد بزرگ خود امام راحل (ره) آموخته‌اند و همه این‌ها شاگردان مکتب اهل‌بیت (ع) در این گونه خضوع و فروتنی بوده‌اند.
معرفی «امام» به‌عنوان «روح انقلاب و جمهوری اسلامی» یادآور همان مفهوم‌پردازی «سیرت و صورت انقلاب» است که سال‌ها پیش در چند سخنرانی رهبر انقلاب تبیین شد. همان‌گونه که انقلاب بدون سیرت و هویت حقیقی خود بی‌معنا است، نظام جمهوری اسلامی بی نام، اندیشه و مکتب امام، به‌سان «نقشی بر دیوار مانده» خواهد بود.
جمعیت پرشوری که در حول ضریح مرقد مطهر امام (ره) گرد آمده بودند تا گوش جان به کلام جانشین امام بسپارند، البته چشم‌شان به سقف و ستون‌های بنایی می‌افتاد که شباهت چندانی به سیره امام در زمان حیاتش نداشت، اما خوب می‌دانستند که سیرت امام را نباید در این سقف و ستون‌های رنگارنگ، که در خانه محقر و حسینیه جماران جست‌وجو کرد و همین‌جا هم البته زیلوهای آبی‌رنگ بافت یزد که رهبر معظم انقلاب روی آن پای گذارده بودند، واقعیت زندگی امام و جانشینش را نشان می‌داد.
در ادامه، رهبر معظم انقلاب به «اصول، اهداف و مکتب امام» پرداخته و «قیام لله» را زیربنای همه فعالیت‌های حضرت امام دانستند که در واقع می‌توان این گزاره را «دال مرکزی حرکت انقلابی امام» دانست. هدف این قیام را نیز «اقامه حق، قسط و عدل و ترویج معنویت» معرفی کردند.
ایشان در تبیین این مکتب مبارزاتی، به چند ویژگی حرکت امام اشاره کرده و «نترسی و صراحت» -که در زبان «ذوالفقارگونه» او تجلی می‌یافت- و «اعتماد به مردم» را به‌عنوان دو رکن اساسی دوره مبارزه امام با طاغوت تبیین کردند. اما در دوره اثبات و ایجاب، یعنی «ایجاد جمهوری اسلامی»، نقشه راه امام (ره) نوسازی‌ای فراگیر و الگوسازی‌ای ناب مبتنی بر نفی غرب و شرق برای ترسیم جمهوری اسلامی بود. نظام ترسیم‌شده امام نظامی بسیط و همساز بود که دوقطبی و دوگانه‌سازی‌های کاذب در آن جایی نداشت و «معنویت» در کنار «مردسالاری»، «اجرای احکام الهی» در کنار «رعایت اقتضائات و مصلحت‌های عمومی»، «اصرار بر عدالت اقتصادی» در کنار «تولید ثروت»، نفی توأمان «ظلم و ظلم‌پذیری»، تقویت توأمان «اقتصاد و امنیت کشور»، رعایت توأمان «انسجام و وحدت ملی و تنوع آرا و گرایش‌های مختلف سیاسی» و لزوم تعهد و تخصص در کنار هم، بخشی از همین همسازی دوگانه‌ها بود که در بیان معظم‌له تبیین شد.
همین سیاق مدیریتی در طول بیش از سه دهه حکمرانی حضرت آیت الله خامنه‌ای نیز مشهود است وهمین سبک بوده که تلاش‌های دشمن را برای دو قطبی سازی‌های کاذب ناکام گذارده است.
جالب اینجاست که ایشان به شبهه کم وبیش مطرح در مورد میزان تحقق «مکتب امام» هم پرداخته و فهرستی از موفقیت‌های نظام را که در واقع تحقق عملی مکتب امام است، برشمردند. در عین حال ناکامی‌ها و عدم الفتح‌ها را نیز انکار نکرده و به این مهم اشاره کردند که محصول کارما نتیجه مجاهدت ما است و «نقشه و راه درست است» و موفقیت در گرو حرکت درست رهرو ومنطبق بر نقشه است. البته نمی‌توان دشمنی دشمنان و اثرات آن را نادیده گرفت. در همین جا بود که «مرزبندی امام با نظامات غربی» و «درس مقاومت امام به امت» نیز مطرح شد.
در ضمن اشاره به توطئه‌های دشمن به دو نکته اشاره کردند؛ نخست محاسبه غلط دشمن بر امیدواری به نابودی نظام اسلامی در شش ماه که در طول چهار دهه گذشته بیش از «هشتادو شش ماه» این آرزوی موهوم دشمن نقش برآب شده است و دوم نقش ایرانی نمایان خائنی که هم به وطن خودخیانت می‌کنند و هم با مشاوره غلط خود به اربابان غربی شان. این نکته اخیر در واقع پیام روشنی به غرب هم داشت که شاید آن را دریابند! در همین جا بود که به شبهه جدایی مردم از انقلاب، دین و روحانیت پاسخ گفتند و حضور پرشور مردم در مراسم تشییع میلیونی شهید سلیمانی و نیز بدرقه پیکر علمای بزرگ و نیز استقبال شورانگیز عموم مردم از سرود «سلام فرمانده» رابه عنوان گواهانی بر ابطال این شبهه طرح کردند
.
آخرین فراز بیانات نیز خطاب به فعالان عرصه انقلابی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بود که در این فراز، هویت زدایی ضدانقلاب و دشمن از انقلاب، تحریف و کم رنگ شدن یاد امام در جامعه، نفوذ رده‌های ارتجاع و فرهنگ و سبک زندگی غربی در کشور، دروغ و فریب و جنگ روانی دشمن و القای بن بست نمایی کشور بخشی از خطراتی بود که رهبر معظم انقلاب نسبت به آن‌ها هشدار داده و توصیه به تولید عمل صالح از سرمایه ایمان مردم و قدرشناسی از مسئولان انقلابی کردند.
اما در میان دعاهای پایانی تذکری مهم و اخلاقی را نیز یادآور شده و مخالفت صریح خود را با هیاهو در میانه سخنرانی آقای حاج سیدحسن خمینی بیان کردند. این نکته در واقع نه یک توصیه تاکتیکی یا سیاسی، بلکه بخشی از درس اخلاقی معظم له به همه و خصوصاعلاقه‌مندان امام است که همه باید ادب حضور و اخلاق شرکت در مراسم را مراعات کنند؛ توصیه‌ای که بارها در بیان معظم له تکرار شده و امید است که دیگر نیازی به تکرار آن نباشد.
روایتی از متن و فرامتن مراسم سالگرد ارتحال امام امت (ره)
تجدید دیدار با روح انقلاب
در فرهنگ جامعه اسلامی، یكی از مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی امام با امت، سخن گفتن است و در نظام انقلابی مبتنی بر امامت و امت این ابزار ارتباطی كارویژه مهمی چه در حوزه حكمرانی و چه هدایت عمومی یافته است.
۱۴۰۱/۳/۱۶
