شناسنامه دولت روحانی صادره از كجاست؟/ تبارشناسی كابینه یازدهم

به گزارش نما، روزنامه ابتکار در گزارشی نوشت؛

اگرچه دکتر حسن روحانی عضو جامعه روحانیت مبارز بود و در چندسال گذشته به دلیل برخی از موضوع گیری‌های سیاسی این تشکل سیاسی و مذهبی،عملا حضوری در آن نداشت و به همراه آیت الله هاشمی رفسنجانی و حجت الاسلام علی اکبر ناطق نوری از آن کناره گرفته بود، اما درچند سال گذشته بزرگان این تشکل سیاسی در پی آن نبودند که این افراد را به خاستگاه خود برگرداند، این افراد نیز ترجیح دادند، مستقل از هویت تشکیلاتی خود به سیاست ورزی بپردازند. حضور دکتر حسن روحانی پس از رد صلاحیت هاشمی، در کانون توجه اصلاح طلبان و اعتدال گرایان نزدیک به هاشمی رفسنجانی نیز نه تنها اصولگرایان را به سمت روحانی سوق نداد بلکه با تقسیم به گروه‌های مختلف از همه نامزدهای حاضر در رقابت انتخابات، حمایت کردند، مگر دکتر حسن روحانی. موضوعی که خود سبب شد تا اصلاح طلبان و اعتدال گرایان او را در میان بگیرند و با تدابیر هاشمی و خاتمی و گذشت محمدرضا عارف او را بر مسند ریاست جمهوری بنشانند. این موضع اما سبب جنجالی شد که می‌توان آن را اختلاف بر سر تبارشناسی او دانست. موضوعی که این روزها به کابینه پیشنهادی وی نیز منتقل شده است.به گونه ای که به سبب حضور نام‌هایی از میان سیاست مداران اصولگرا، اصلاح طلب و مستقل نمی‌توان ارزیابی خاصی درباره تبار کابینه وی انجام داد.

کابینه ای با جنسیت مردانه
در مروری گذرا به فهرست اسامی وزرای معرفی شده چندین نکته خودنمایی می‌کند، درحالیکه حسن روحانی از جمله کاندیداهایی بود که در جریان انتخابات در ارتباط با دفاع از حقوق زنان و ضرورت حضور آنها درعرصه‌های سیاسی و اجتماعی سخن می‌گفت و حتی قول تشکیل وزارتخانه زنان را نیز داد و براساس همین سخنان در بین فعالان و کنش‌گران حقوق زنان دلگرمی‌هایی در ارتباط با بهبود وضعیت زنان در دولت آینده به وجود آمده بود و حتی در این راستا شاهد برگزاری هم‌اندیشی‌های زنان در ارتباط با بیان معیارهایی در ارتباط با وزرای کابینه بودیم، اما در لیست وزرای پیشنهادی وی هیچ زنی حضور ندارد و شاید در این راستا انتقادهایی به کابینه وجود داشته باشد گرچه امید می‌رود وزرای انتخاب شده و شخص رئیس‌جمهور به برابری جنسیتی و رفع تبعیض‌های جنسیتی التزام داشته و در انتخاب معاونین و مشاورین خود سهمی متناسب برای زنان با توجه به شایستگی‌ها و ویژگی‌های زنان ایرانی قائل شوند.

میانگین سنی دولت یازدهم
در بررسی سنی کابینه نیز باید گفت که میانگین سنی وزرای معرفی شده توسط دکتر روحانی به مجلس شورای اسلامی 58 سال است و شاید بتوان گفت کم‌سن‌ترین فرد معرفی شده به کابینه طیب‌نیا وزیر پیشنهادی اقتصاد با 53 سال و مسن‌ترین فرد آن نیز نعمت‌زاده وزیر پیشنهادی صنعت معدن و تجارت با 68 سال سن می‌باشد و شاید به خاطر همین است که برخی از رسانه‌ها از کابینه روحانی به عنوان پیرترین کابینه بعد از جنگ یاد کرده‌اند. گرچه نمی‌توان آن را نقطه کاملا منفی در کابینه حسن روحانی محسوب کرد؛ چرا که این وزرا قطعا از نیروهای جوان در وزارتخانه‌های خود در سمت‌های مختلف استفاده خواهند کرد و در واقع تلاش خواهند کرد که تجربه را در کنار نیروی جوانی برای پیشبرد اهداف بکار گیرند.

گرایش سیاسی وزرای پیشنهادی
در نگاهی گذرا به گرایش سیاسی افرادی که در کابینه حسن روحانی حضور دارند باید گفت که تعدادی از این افراد که بعضا در پست‌های کلیدی قرار دارند، افراد مورد وثوق اشخاصی چون هاشمی رفسنجانی، خاتمی و علی لاریجانی هستند به نحوی که از افرادی چون محمد نهاوندیان (رئیس دفتر رئیس‌جمهور) و همچنین رحمانی فضلی (وزیر پیشنهادی برای وزارت کشور) به عنوان افراد نزدیک به لاریجانی یاد می‌شود. گرچه در این میان می‌توان به پورمحمدی وزیر پیشنهادی وزارت دادگستری نیز اشاره کرد که نزدیکی‌های فکری به جریان راست سنتی و شخص لاریجانی و در مواردی به هاشمی رفسنجانی دارد.

نزدیکان هاشمی
برخی از وزرای پیشنهادی دولت یازدهم نیز در دولت هاشمی رفسنجانی دارای مسئولیت‌ بودند که از جمله آن می‌توان به محمدرضا نعمت‌زاده اشاره کرد که وزیر صنایع و معادن دولت سازندگی بود؛ گرچه در دولت اصلاحات و دولت احمدی‌نژاد نیز سمت‌هایی را نیز برعهده داشته است.از دیگر وزرا که در دولت هاشمی حضور داشتند می‌توان به عباس‌احمد آخوندی که به عنوان وزیر راه و شهرسازی معرفی شده اشاره کرد.عباس‌احمد آخوندی در دوره دولت دوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به عنوان وزیر مسکن و شهرسازی مشغول بود. همچنین بیژن زنگنه در دولت هاشمی رفسنجانی به عنوان وزیر نیرو از سال 68 تا سال 76 مشغول به کار بود و از سال 76 نیز از سوی محمد خاتمی به عنوان وزیر نفت معرفی شد و به مدت هشت سال نیز در دولت خاتمی در این سمت مشغول به کار بود.محمدعلی نجفی از بنیانگذاران حزب کارگزاران سازندگی نیز از دیگر کسانی است که به هاشمی رفسنجانی نزدیک است و در دولت اول و دوم سازندگی به عنوان وزیر آموزش و پرورش مشغول به کار بود؛ گرچه در دوران اصلاحات نیز با حکم سیدمحمد خاتمی به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه منصوب شد.از جمله دیگر وزاری پیشنهادی که از نظر فکری و دیدگاه به هاشمی رفسنجانی نزدیکند، گرچه در دو دولت وی حضور نداشتند می‌توان به محمود واعظی وزیر معرفی شده به عنوان وزیر ارتباطات و علی جنتی وزیر پیشنهادی برای وزارت ارشاد اشاره کرد؛ علی جنتی در سال 67 ریاست دفتر هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس مجلس را بر عهده داشت و در دوران ریاست‌جمهوری وی نیز به استانداری خراسان و سپس به سفارت ایران در کویت رفت.البته فردی چون سیدمحمود علوی نیز گرچه به عنوان فردی از جریان اصولگرا شناخته می‌شود، ولی نزدیکی‌های فکری با هاشمی رفسنجانی دارد.

نزدیکان خاتمی
در کابینه معرفی شده از سوی دولت اعتدال و امید افرادی نیزهستند که از نظر گرایش فکری به جریان اصلاحات نزدیک هستند و در این دوران نیز سمت‌هایی داشتند که از جمله آنها می‌توان به محمود حجتی وزیر معرفی شده برای وزارت کشاورزی (وزیر راه و ترابری و همچنین وزیر جهاد کشاورزی در دوره هشت ساله اصلاحات)،‌ علی ربیعی برای وزارت کار، تعاون و رفاه، سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی به عنوان وزیر بهداشت و جعفر میلی منفرد وزیر معرفی شده برای وزارت علوم و طیب‌نیا برای وزارت اقتصاد و دارایی و چیت‌چیان برای وزارت نیرو نیز اشاره کرد.البته در این بین باید فردی چون محمدجواد ظریف دیپلمات جدی، لیبرال و کم‌حاشیه و کم حرف و مورد اعتماد نظام را نیز در نظرداشت، وی گرچه تلاش کرده که در عرصه عمومی چندان دیدگاه‌های سیاسی‌اش را بیان نکند، ولی نزدیک به شخص محمد خاتمی محسوب می‌شود.

اصولگرایان
با نگاهی کلی به کابینه شاید بتوان این نتیجه را گرفت که مسئولیت بیشتر وزارتخانه‌های سیاسی به افرادی از جریان اصولگرا سپرده شده که از جمله آن می‌توان به رحمانی فضلی برای وزارت کشور، پورمحمدی وزارت دادگستری، دهقان برای وزارت دفاع و علوی برای وزارت اطلاعات اشاره کرد.

تهرانی، اصفهانی، تبریزی
در نگاهی گذرا به محل تولد وزرای معرفی شده می‌توان گفت در کابینه دومین رئیس‌جمهور سمنانی ها، تهرانی‌ها و سپس اصفهانی‌ها و تبریزی‌ها بیشترین نقش را دارا می‌باشند.