نظر گزینه تصدی بانك مركزی در خصوص وضعیت این نهاد

عبدالناصر همتی در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه بحث‌های متعددی در مورد استقلال بانک مرکزی شده است، اظهار داشت: اغلب مباحث مطرح شده حقوقی است در حالی‌ که در استقلال بانک مرکزی عوامل تعیین کننده‌ای نقش دارند.

وی با اشاره به سه عامل مهم در استقلال بانک مرکزی افزود: عامل اول میزان اهمیت ثبات قیمت‌ها و کنترل تورم در مقایسه با سایر اهداف اقتصاد کلان با توجه به مهمترین وظیفه قانونی بانک مرکزی یعنی حفظ ارزش پول ملی و کنترل تورم است که این شاخصه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

مدیرعامل بانک سینا تصریح کرد: مولفه دوم اینکه چه نهادی تصمیم گیرنده نهایی در مورد سیاست پولی است، نحوه تعامل دولت و بانک مرکزی در این زمینه چگونه خواهد بود و سوم اینکه چه میزان محدودیت برای دولت در استقراض از بانک مرکزی وجود دارد؟

وی گفت: اگر ابعاد این سه عامل مهم تعیین کننده استقلال بانک مرکزی مشخص نشوند قدرت مانور بانک مرکزی در انجام وظیفه مهم خود که کنترل تورم و حفظ ارزش پول ملی است، مشخص نخواهد شد و آن بلایی بر سر اقتصاد خواهد آمد که دیدیم و با آن روبرو هستیم.

همتی در مورد عوامل اصلی تورم و چگونگی مهار آن گفت: اقتصاد یک علم است و پدیده‌های اقتصادی نیز تحت تأثیر عوامل مشخص بوجود می‌آید. تأثیر افزایش نقدینگی بر رشد قیمت‌ها یک اصل مسلم در اقتصاد است و امکان دارد در مورد نحوه تأثیر گذاری و شدت آن و دوره زمانی اثر گذاری در بین اقتصاد‌دانان اختلاف نظر باشد.

به گفته وی تأثیر آن در یک بازه زمانی متناسب با شرایط کشورها، درصورتی که متناسب با رشد تولید و عرضه نباشد قطعی است.

مدیرعامل بانک سینا با بیان اینکه بخش مهمی از تورم فعلی ناشی از رشد سریع نقدینگی در چند سال گذشته بود، تصریح کرد: در سال‌های 88 و 89 به علت اینکه هنوز جریان ارزی کشور حالت بحرانی پیدا نکرده بود، سیل عظیم واردات کالاهای خارجی عملاً قدرت تخریبی نقدینگی بر قیمت‌ها را خنثی کرد اما به محض کاهش تدریجی واردات، پیش‌بینی‌های اقتصادی قبلی در مورد افزایش قیمت‌ها محقق شد و حجم نقدینگی رها شده در اقتصاد به تدریج به سمت بازارهایی نظیر ملک، دلار و سکه رفت.

وی ادامه داد: در کنار تورم فشار هزینه ناشی از افزایش نرخ ارز که آن هم به علت سیاست‌های غلط اقتصادی در سال‌های گذشته به علت حفظ و تداوم ساختار وابسته محصولات صنعتی، غذایی، لبنی و چندین کالای دیگر به مواد و کالاهای واسطه‌ای، رشد سریع قیمت محصولات و تولیدات بادوام و بی‌دوام مورد نیاز روزمره مردم را موجب شد.

وی با تاکید بر ضرورت طراحی و اجرای سیاست‌های پولی در بانک مرکزی، گفت: نباید اینگونه تصور شود که در بانک مرکزی کسی باید مجری و متصدی سیاست‌های سایر بخش‌های دولت باشد که در این صورت بر اقتصاد همان خواهد آمد که تاکنون آمده است.

همتی افزود: بسیاری کشورها با تمسک به پیشرفت‌هایی که از دهه 80 میلادی از نظر مباحث تئوریکی در زمینه استقلال بانک مرکزی شروع شد و در دهه 90 به اوج خود رسید، به تدریج در اجرا، تورم‌های بالا و متوسط اما مداوام خود را علاج کردند، همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که استقلال بانک مرکزی در اعمال سیاست‌های پولی با رشد تورم در کشورها رابطه منفی دارد.

وی در پاسخ به این سوال که در صورت انتخاب شدن به عنوان رئیس بانک مرکزی، اولویت‌هایی شما برای این حوزه چیست، گفت: هنوز هیچ چیزی مشخص نیست ولی برنامه‌هایی در نظر دارم که در صورت درخواست از اینجانب ارائه خواهم کرد. طبیعتا کنترل تورم و ثبات نرخ ارز از جمله برنامه‌های اصلی هر مسئول بانک مرکزی خواهد بود.

مدیرعامل بانک سینا تصریح کرد: باید توجه کرد در مباحث علم اقتصاد یاد گرفته‌ایم انتظارات عقلانی جامعه را در نظر بگیریم. بنابراین اعلام جزئیات سیاست‌های پولی منطقی نیست و آثار سیاست‌ها را خنثی یا کم اثر می‌کند.

وی اضافه کرد: نکته مهم دیگر اینکه بانک مرکزی از اهداف اصلی خود قدری دور شده و به صورت یک بنگاه اقتصادی حداکثر کننده سود درآمده نظیر آنچه در حوزه IT انجام می‌دهد. همچنین نوع نظارت بر بانک‌ها و دخالت‌های غیر ضروری و انجام برخی عملیات بانکی توسط بانک مرکزی که وظیفه بانک‌های عامل است مشاهده می شود.