بحران هزار گره سوریه راه عقلانی می‌خواهد

به گزارش نما، تفاوت ماجرا در این است که نفس استفاده از سلاح شیمیایی افکار عمومی جهان را بار دیگر متوجه بحرانی کرد که رفته رفته خاورمیانه را در کام خود می‌برد. این بحران اکنون هزار گره شده است؛ روزگاری نه شبیه امروز، ناآرامی‌های سوریه در پیوست اوضاعی بود که در تونس، مصر، لیبی ویمن رخ داد. اما فرایند تحولات به گونه‌ای رقم خورد تا امروز سوریه به بحرانی هزارتو - نه تنها برای نظام سیاسی حاکم براین کشور و نیز مخالفان بلکه منطقه و جامعه جهانی - تبدیل شود. قدرت‌های جهانی و سازمان ملل در پی حملات شیمیایی به عبور از خطوط قرمز اشاره می‌کنند اما هنوز ارزیابی معلومی از پیامد یک اقدام نظامی _ حتی محدود _ ندارند.

اقدام نظامی می‌تواند به سرعت منطقه را وارد مرحله تازه‌ای از ناآرامی‌ها کند که برندگان آن همان نیروهای غیر قابل کنترل هستند. برای قدرت‌های جهانی، دولت بشار اسد تنها بخشی از مشکل است اما مشکل بزرگتر احتمال رها شدن ظرفیتی است که بی‌ثباتی را تا بیرون از مرزهای خاورمیانه گسترش می‌دهد. ناظران آگاه به درستی هشدار می‌دهند که ماجراجویی نظامی چاره کار نیست بلکه مختصات جاری در بحران سوریه با همپوشانی آن با وضعی که اکنون مصر، لیبی، عراق، افغانستان، پاکستان، تونس و حتی لبنان دارد، تنها بر عمق بحران می‌افزاید.

مداخله همه طرف‌های درگیر و ذینفع در بحران سوریه به مثابه مسئولیتی جهانی است که لازم است آنان نه به‌عنوان بخشی از مساله بلکه شریکی در پیدا شدن راه حل، وارد عمل شوند. اقدام نظامی راه حل جنگ در پی جنگ است نه بیشتر و درصورت موفقیت تنها جای دو طرف منازعه را تغییر می‌دهد و این هرگز به معنای راه حل نیست.

چند پارگی سوریه نخستین پیامد شوم چنین اقدامی است و همان وضعی خواهد بود که اکنون تمامیت ارضی کشورهای ناآرام منطقه را تهدید می‌کند. ورود جامعه جهانی به بحران سوریه و شناسایی و تنبیه عاملان جنایت اخیر باید همه سویه باشد؛ نظام سیاسی حاکم؛ نیروهای مخالف و از همه مهم‌تر دولت‌هایی که پشتیبانی مالی و نظامی استمرار جنگ خانگی کنترل در سوریه را برعهده دارند.

آنچه معلوم است خاورمیانه اکنون در حال گذار از نظم گذشته به وضعی تازه است؛ این تغییر به نظر اجتناب ناپذیر می‌نماید ولی شکل و هزینه آن هم برای مردم منطقه و هم جامعه جهانی اهمیت حیاتی دارد. جامعه جهانی نمی‌تواند خود را از تبعات خشونت‌های جاری مصون کند. مردم خاورمیانه نیز باید هوشیارانه مراقب باشند که دکترین نظم جدید بر اساس بی‌نظمی کنونی مطابق با آنچه بیگانگان می‌خواهند کیان کشورهای آنان را با خطر از هم پاشی و کوچک شدن کشورها بر اساس اقوام و مذاهب رقیب همراه کرده است. اوضاع سوریه و هشدار دهنده است و تصویری را نشان می‌دهد که بر اثر ماجراجویی نظامی تازه قادر است همه منطقه را درگیر خود کند.
بازنشر از آرمان