تغییرات كلان امنیتی در عربستان

به گزارش نما، روزنامه القدس العربی در گزارش خود درباره اوضاع داخلی عربستان و سفر وزیر کشور سعودی به آمریکا نوشت: منابع امنیتی غربی در عربستان و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس پیش بینی می کنند که محمد بن نایف وزیر کشور عربستان بعد از بازگشت از سفر کنونی خود از آمریکا، به عنوان مسئول سازمان اطلاعات عربستان به جای بندر بن سلطان انتخاب شود. محمد بن نایف سفرش به آمریکا را دوشنبه گذشته آغاز کرد.

بندر بن سلطان رئیس کنونی دستگاه اطلاعات عربستان به علت بیماری و علل دیگر نمی تواند این دستگاه اطلاعاتی را مدیریت کند. وی از کمتر از دوماه پیش برای درمان در آمریکا به سرمی برد و تحت عمل جراحی قرار گرفته است.

وزیر کشور سعودی از چند روز پیش کار تحویل گرفتن پرونده های مربوط به امنیت خارجی عربستان را – که مسئولیت آن برعهده دستگاه اطلاعات عربستان می باشد و در حیطه اختیارات وزارت کشور نیست- آغاز کرده است.

اجرای فرمان اخیر شاه سعودی برای زندانی کردن هر یک از اتباع سعودی که در خارج بجنگد یا به گروههای تندرو در خارج ملحق شود، برعهده وزارت کشور سعودی گذاشته شده است و اجرای قانون مبارزه با تروریسم نیز که هفته گذشته تصویب شد و بر پیگرد مخالفان نظام پادشاهی سعودی در خارج و داخل تاکید می کند، برعهده این وزارتخانه گذاشته شده است و هدف از همه اینها، تقویت نفوذ محمد بن نایف در اداره امور امنیتی داخلی وخارجی عربستان است.

ناظران معتقدند این وضعیت همچنین نفوذ محمد بن نایف در اداره امور حکومت در عربستان را بویژه در ارتباط با روابط این کشور با آمریکا را تقویت می کند. محمد بن نایف در تلاش برای هماهنگی امنیتی خارجی با این کشور است. این روابط در دوره بندر بن سلطان با مشکل مواجه شد.

اینجا است که اهمیت ویژه سفر وزیر کشور سعودی در چند روز گذشته به آمریکا روشن می شود. وی در این سفر با مسئولان دستگاههای امنیتی آمریکا و جان کری وزیر خارجه و باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا دیدار کرد.

آنچه بر اهمیت این سفر محمد بن نایف به واشنگتن نسبت به سفرهای گذشته اش می افزاید، این است که قرار است ماه آینده اوباما به ریاض سفر کند. ریاض امیدوار است که سفر اوباما تفاهم سیاسی و امنیتی با واشنگتن را بویژه درخصوص سوریه و مصر به وضعیت گذشته بازگرداند. وزیر کشور سعودی در جریان مذاکراتش با مسئولان آمریکایی پرونده های امنیتی لاینحل با واشنگتن و راههای بازگشت همکاری امنیتی در ارتباط با اوضاع سوریه و لبنان را که سال گذشته از دست رفت، گشوده است. این امر بدان معناست که محمد بن نایف همان کسی است که هماهنگی با مسئولان آمریکایی دراین ارتباط را برعهده خواهد داشت و به احتمال زیاد ریاست دستگاه اطلاعاتی عربستان را برعهده خواهد گرفت که ذیربط در این پرونده ها می باشد.

ملاحظه می شود مسئولان آمریکایی از زمانی که چند سال پیش محمد بن نایف را شناختند، دریافتند که او فردی قوی در عربستان است و می تواند پرونده های امنیتی داخلی و خارجی و اداره امور حکومت را بدست گیرد؛ درست برخلاف سایر شاهزادگان نسل سوم نظیر خالد بن سلطان که واشنگتن هیچ یک از شاخصه های یک مرد سیاسی را در او نمی بینند یا بندر بن سلطان که دولت کنونی آمریکا از تعامل و همکاری با او خرسند نیست.

برخی ناظران سیاسی معتقند شکست بندر بن سلطان در مدیریت پرونده های امنیتی در سوریه و لبنان باعث تسریع در کنار زدن او از ماموریتش به عنوان رئیس دستگاه اطلاعات یا دبیر شورای امنیت ملی سعودی شد. این امر همچنین به معنای کنار زدن سلمان بن سلطان معاون او است که اکتبر گذشته جانشین وزیر دفاع شد و سپس اخیرا از مشارکت در مدیریت پرونده های امنیتی با برادرش بندر بن سلطان کنار زده شد.

به نوشته القدس العربی، شکست بندر بن سلطان در سوریه و پس رفت نفوذ سعودیها در لبنان تنها به نفع ایران و سوریه تمام نشد بلکه به نفع القاعده هم شد و نگرانی را درخصوص پیوستن صدها تبعه سعودی به دو گروه مسلح دولت اسلامی درعراق و شام (داعش) و جبهه تروریستی النصره ایحاد کرد.

نبود بندر بن سلطان به علت بیماری برای سعود الفیصل وزیرخارجه سعودی زمینه را به منظور تعامل سیاسی واقعگرایانه با پرونده های منطقه ای مربوط به عربستان و بازنگری در سیاست های سعودیها در قبال آنها فراهم کرد و وزیر کشور سعودی صلاحیت و بیشترین مقبولیت را در نزد شاه کسب کرد تا مسئولیت نظارت بر پرونده های امنیت خارجی سعودی و پیوند دادن دستگاه اطلاعات به وزارت کشور را به او اعطا کند و علت این امر نیز به خاطر موفقیت های محمد بن نایف در مدیریت پرونده های امنیت داخلی و مبارزه با شبکه القاعده در داخل عربستان و در یمن است.

بسیاری در درون خاندان سعودی محمد بن نایف را فردی بسیار جدی و پیگیر در کار نهادهای ذیربط خود و بخش های امنیتی آموزش دیده و با سازماندهی خوب خودش می دانند و خاندان سعودی موفقیت او در سرکوب مخالفان و دور کردن تهدیدات امنیتی دهه 90 از عربستان را ارج می نهند.

به نوشته القدس العربی، محمد بن نایف از سالها پیش مسئولیت پرونده روابط سیاسی و امنیتی با یمن را بعد از مرگ پدرش برعهده گرفته بود و او با دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا برای پیگرد عناصر شبکه القاعده در یمن و جزیره عربی همکاری می کند و موفق شده به آنها نفوذ کرده و به شمار زیادی از سرکردگان آنها ضربات کشنده ای وارد کند.

این موفقیت ها باعث شد که واشنگتن به محمد بن نایف به دیده رضایت بنگرد؛ برخلاف بندر بن سلطان که با وجود اینکه سفیر سابق عربستان در آمریکا بود اما رابطه دوستانه ای با دولت کنونی آمریکا نداشته است و چه بسا همین امر درشکست خوردنش در سوریه و لبنان دخیل بود.
منبع: فارس