چه كسی نفر دوم وزارت خارجه آمریكا خواهد بود؟

به گزارش نما به نقل از نشریه فارین‌پالیسی در مقاله‌ای به بررسی گزینه‌های جایگزینی ویلیام برنز، قائم مقام جان کری و نفر دوم وزارت خارجه آمریکا، می‌پردازد. فارین‌پالیسی می‌نویسد:

مسابقه برای جایگزینی دیپلمات شماره دو آمریکا منجر به رقابتی سخت و نزدیک بین یک مقام ارشد کاخ سفید – دارای روابط نزدیک با رئیس‌جمهور اما کم‌تجربه در امور خارجی – و یک دیپلمات کهنه‌کار – که در وزارت خارجه احترام زیادی کسب کرده اما در کنگره نامحبوب است – گشته.

به گفته چندین منبع در وزارت خارجه، مهمترین کاندیداهای جایگرینی ویلیام برنز عبارتند از تونی بلینکن، معاون مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور، و وندی شرمن، معاون امور سیاسی وزارت خارجه آمریکا. منابع همچنین به نام تام شانون، مشاور وزارت خارجه، نیز اشاره کرده‌اند، اما وی از شانس کمتری برخوردار است.

قرار است برنز در اواخر ماه جاری میلادی از سمت خود کناره‌گیری کند اما سخنگوی کاخ سفید از ارائه نام فرد جایگزین وی خودداری کرد. برنادته ماهان، سخنگوی شورای امنیت ملی، گفت: "هیچ نوع مشخصات فردی برای ارائه وجود ندارد."

خروج برنز که نقشی اساسی در هدایت مذاکرات مخفیانه هسته‌ای با ایران داشت، در صورت تصمیم آمریکا برای تمدید مذاکرات هسته‌ای خلاء بزرگی را ایجاد خواهد کرد. جیک سولیوان، دستیار سابق رئیس‌جمهور و همکار برنزدر آن روزها، نیز در ماه آگوست اعلام کرد که کاخ سفید را ترک خواهد کرد اما قبول نمود که در سمت مشاور ارشد رد مسأله هسته‌ای ایران، به کار خود ادامه دهد. برنز نیز برای چند هفته محدود در سمت خود باقی خواهد ماند تا کار خود در مذاکرات هسته‌ای را به پایان ببرد. شرمن اکنون هدایت مذاکرات را بر عهده دارد بنابراین ارتقای شغلی وی کاخ سفید را وادار خواهد کرد که فرد جدیدی را برای هدایت مذاکرات روزمره در وین معرفی کند.

شرمن که چهارمین مقام ارشد در وزارت خارجه است، در داخل این نهاد از احترام برخوردار است اما فرآیند تأیید وی می‌تواند مسأله‌ساز باشد. وی در پست اخبر خود به عنوان مسؤول مذاکرات با ایران، به صورت مداوم از جانب قانونگذاران تندرو و حامی اسرائیل که مذاکرات دیپلماتیک پیچیده را نخود سیاه می‌دانند، مورد انتقاد واقع شده است.

یک مقام وزارت خارجه آمریکا در این باره گفت: "درست به مانند این است که قبلا یک بار تأیید او را گرفته‌ایم، و انجام دوباره این کار آسان نخواهد بود."

برای مثال، طی جلسه کمیته روابط خارجی سنا برای بررسی مذاکرات هسته‌ای، سناتور مارکو روبیو، تلاش‌های دیپلماتیک شرمن را "فاجعه‌بار" توصیف کرد.

وی گفت: "این فقط یک شکست دیپلماتیک شرم‌آور نیست. بلکه به نپر من یک شکست خطرناک در حوزه امنیت ملی است.

دموکرات‌های کلیدی چون سناتور رابرت منندز، رئیس‌ کمیته خارجی سناف و سناتور چاک شومر، نیز از مذاکرات دولت آمریکا به شدت انتقاد کردند.

اما بسیاری از همکاران قبلی و کنونی شرمن از این ایده که وی ممکن است به دلیل تلاش‌هایش در مذاکرات برنامه هسته‌ای ایران، یکی از مهترین مسائل در خاورمیانه، از جایگزینی برنز محروم شود، بسیار خشمگین شدند.

یک مقام وزارت امور خارجه گفت: "اینکه انجام وظایف تبدیل به مانعی برای وی شوند بیهوده است اما این کنگره است."

بلینکن، محتملترین گزینه‌ کاندیداتوری، قدرت زیادی در کاخ سفید دارد بالاخص در حوزه سوریه. وی ارتباط نزدیکی با کلینگتون‌ها و جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور دارد، و به عنوان فردی غیرایدئولوژیک با روحیه همکاری و اجماع‌ساز شناخته می‌شود.

با این حال، نزدیکی به کاخ سفید می‌تواند منجر به بدبینی نزد کارکنان وزارت خارجه شود که به دلیل انحصار فزاینده شورای امنیت ملی بر سیاست خارجی آمریکا به حاشیه رفته و اکنون می‌خواهند که یک نفر از وزارت خارجه به این سمت انتخاب شود.

بلینکن در دوره زمامداری جرج بوش به عناوان کارشناس ارشد در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی و نیز مدیر کارکنان در کمیته روابط خارجی سنا، با تمرکز بر جنگ‌های عراق و افغانستان، فعالیت می‌کرد. وی قبل از آن نیز در دولت کلینتون به عنوانن مدیر ارشد حوزه اروپا در شورای امنیت ملی فعالیت می‌کند. در سال 1993، بلینکن به عنوان دستیار ویژه معاون امور اروپای وزارت خارجه فعالیت کرده بود.

انتخاب بلینکن به جای برنز، یعنی فردی که فعالیت‌های دیپلماتیک چندانی نداشته، می‌تواند دیپلمات‌هایی که امیدوار بودند یکی از افراد با سابقه در وزارت، عهده‌دار این سمت خواهد شد، را ناامید خواهد کرد.

از طرف دیگر، خود شرمن نیز کسی نیست که تمام دوره کاری خود را در حوزه سرویس خارجی گزرانده باشد بنابریان، انتخابا وی نیز می‌تواند تعداد زیادی از دیپلمات‌ها را ناامید کند اما این امر حداقل به تام شانون اجازه خواهد داد تا به عنوان معاون امور سیاسی وزارت خارجه فعالیت کند.