به گزارش نما، این روزنامه با اشاره به اقدام سیا در انتشار برخی اسناد پس از 60 سال با موضوع کودتای 1953 در ایران نوشت: این اسناد، که در وب‌سایت رسمی بایگانی ملی و تحت قانون آزادی اطلاعات در دسترس قرار گرفته‌اند، تمام جزئیات مهندسی کودتا توسط آمریکا و کمک‌های بریتانیا را فاش کرده‌اند؛ عملیاتی که بااسم رمز تی‌پی‌آژاکس (TPAJAX) در سیا و در MI6 با رمز عملیات BOOT شناخته می‌شوند. بریتانیا، به ویژه وزیر امورخارجه‌اش سرآنتونی ایدن، مصدق- رهبری ایرانی که کمپانی نفتی ایران انگلیس، بی‌پی، را ملی کرد- را تهدیدی برای منافع استراتژیک و اقتصادی‌اش می‌دانست، ولی بریتانیا به حمایت آمریکا نیاز داشت.
دولت آیزنهاور در واشنگتن به راحتی قانع شد. اسناد بریتانیا نشان می‌دهند که چگونه بالاترین مقامات انگلیسی در دهه هفتاد سعی کردند تا واشنگتن را از انتشار این اسناد «شرم‌آور» باز دارند. مدارک رسمی در بریتانیا هنوز محرمانه باقی مانده‌اند اگرچه نقش این کشور در این کودتا بر همگان آشکار است. در سال 2009 جک استراو، وزیر امور خارجه اسبق بریتانیا به صورت علنی به «مداخله»های متعدد بریتانیا در مسائل ایران در طول قرن بیستم اشاره کرد. روز دوشنبه وزارت امور خارجه بریتانیا اعلام کرد که دخالت بریتانیا در کودتا را تأیید یا تکذیب نخواهد کرد.
گاردین افزود: سرنگونی مصدق، سلطنت شاه رابرای 26 سال پس از کودتا بقا بخشید تا در سال 1979 به انقلاب اسلامی انجامید. این کودتا تا به امروز نیز دلیل مناسبی برای بی‌اعتمادی ایرانیان نسبت به سیاستمداران آمریکایی و انگلیسی به شمار می‌رود. کودتایی که به این قصد صورت گرفت تا خاندان سلطنتی بتوانند از منافع کشورهای غربی برای بهره‌برداری از منابع نفتی، محافظت کنند.
اسناد بایگانی شده سیا، نسخه‌ای از تاریخ کودتا با عنوان «عملیاتی برای به قدرت نشاندن دولتی با گرایش‌های غربی در ایران» را نیز شامل می‌شود. «استفاده از روش‌های قانونی، یا نیمه قانونی برای سرنگونی دولت مصدق؛ و جایگزین ساختن دولتی با گرایش‌های غربی تحت سلطنت محمدرضا شاه و زاهدی به عنوان نخست وزیر او.» یکی از اسناد خاطرنشان می‌کند که «میلیون‌ها ایرانی معتقدند برای قرن‌های متمادی بریتانیا در امور کشورشان دخالت کرده تا به منافع خود دست یابد.»
گاردین خاطرنشان می‌کند: هنوز تعداد قابل توجهی از این اسناد محرمانه باقی مانده‌اند.مالکوم برن، قائم مقام پژوهشگاه آرشیو امنیت ملی از مقامات اطلاعاتی آمریکا درخواست کرده است تا باقی اسناد و مدارک را نیز منتشر کنند. به گفته او «هیچ دلیل موجهی برای محرمانه نگاه داشتن اسناد چنین برهه حساسی از تاریخ وجود ندارد. این حقایق برای کودکان دبستانی ایران نیز واضح وروشن است.» پیش از این هم مقامات آمریکایی به دخالت درکودتای آژاکس ادعا کرده‌اند اما حاضر به عذرخواهی رسمی نیستند.
یادآور می‌شود آخرین بار مادلین آلبرایت وزیرخارجه دولت بیل‌کلینتون نسبت به کودتای 28 مرداد «ابراز تأسف» کرد!
گاردین: آمریكایی‌ها حاضر نیستند از مردم ایران عذرخواهی كنند
روزنامه گاردین با اشاره به اسناد تازه از نقش سازمان سیا در كودتا علیه نهضت ملی شدن نفت ایران نوشت سازمان جاسوسی آمریكا حاضر نیست به خاطر اقدام خود از ایرانی‌ها عذرخواهی كند.
۱۳۹۲/۵/۳۱
