به گزارش نما، اصالت عراقی داشت؛ نیاکانش ساکن نجف بودند و علمای دین. جدش از شرّ وهابیون به ایران هجرت کرده و ساکن زنجان شده بود. شیخ عبدالکریم از کودکی تیزهوشی نشان داد و بعد معلوم شد نابغه دوران است. در فقه و اصول و ریاضی و کلام و منطق و فلسفه و الهیات و طبیعیات و تفسیر و حدیث و رجال و علوم غریبه سرآمد زمانه شد و بیش از ۷۰ کتاب نوشت. وی را «فیلسوف شرق» و «ابن‌سینای عصر» و «مصلح‌الاکبر» و «عالِم اعظم» و «الامام‌الزنجانی» لقب دادند.
شیخ عبدالکریم زنجانی در سفرهای پرشمارش بر وحدت مسلمین تاکید داشت و قدر و وجهه‌اش به قدری بود که زیاد پیش می‌آمد مهمان شاهان و فرمانروایان و دولتمردان و علمای بزرگ باشد. قدرت اندیشه‌اش به قدری بود که وقتی در دانشگاه «الأزهر» مصر سخنرانی کرد و پیام‌آور اتحاد مسلمانان شد، دکتر «طه حسین» نویسنده و سخنور مصری بر دستانش بوسه زد و چنین گفت: «زمانی که سخنرانی امام زنجانی را شنیدم، گمان کردم که ابوعلی سینا زنده شده و سخنرانی می‌کند!»
خطابه آتشین!
آیت‌الله زنجانی به اغلب کشورهای مسلمان از مصر و اردن گرفته تا سوریه و لبنان سفر کرد و با سران کشورهای اسلامی و اندیشمندان برجسته نامه‌نگاری داشت و همیشه و همه‌جا پرچم اتحاد اسلامی را برافراشت. آن زمان صهیونیسم در فلسطین فعال بود، ولی هنوز اسرائیل تأسیس نشده بود. اما آیت‌الله زنجانی همان موقع خطر را شناسایی کرده بود و وقتی هم که به فلسطین رفت، خطابه آتشین بر زبان راند و در مسجدالاقصی غوغا کرد:«ای مردم عرب و ای مسلمانان! فراموش نکنید که شیطان نهال‌های خود را در زمین مقدس شما کاشت و متعهد شد آنها را پرورش دهد تا این که هرگاه میوه‌های مسمومش به حد خوردن رسید، گلوگیر شود و راه تنفس را ببندد. آری! جنگ شما بر ضد چنین مصیبت بزرگی است. ای مردم عرب و ای مسلمانان! امروز دولت‌هایی که بر عالم سیطره دارند، دندان‌هایشان را تیز کرده و مقاصد پلیدشان را آشکار نموده‌اند و هیچ امیدی از عدالت و انصاف آنها باقی نمانده است.»
سپس سران صهیونیسم را خطاب قرار داد: «بدانید که کرکس مرگ، بر گرد سرتان پرواز می‌کند. به شما اخطار می‌کنم که هرگاه فلسطین را رها نکنید، بدبختی‌ها و مرگ فلاکت‌بار در کمین شماست… آیا با خدا می‌جنگید؟ در حالی که پیروزی خدا حتمی است. آنان که برای تأسیس دولتی به نام اسرائیل در فلسطین کوشش می‌کنند و می‌خواهند برای یهود، سلطنت و عزت کسب کنند و با عرب و مسلمین برای نیل به این هدف پیکار می‌کنند، باید بدانند با خدایی که برای یهود، ذلت و مسکنت مقرر فرموده، در پیکارند.»
او به سران کشورهای اسلامی نیز چنین گفت: «بر همه حکومت‌های عربی و اسلامی واجب است قضیه فلسطین را در بالاترین مرتبه اهمیت قرار داده و در جهت استیصال رژیم صهیونیستی گام‌های موثری بردارند... لازم است فریاد گسترده مردم فلسطین در تمام روزنامه‌ها و رسانه‌های جهانی پخش شود.»
پس از وفات آیت‌الله زنجانی، در بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله در شهرهای بزرگ ایران مجالس یادبودی برگزار شد
سرانجام «فیلسوف شرق» پس از خدمات کم‌نظیر برای وحدت اسلامی و اعتلای مذهب شیعه در ۲۳ شهریور ۱۳۴۷ شمسی دارفانی را وداع گفت و پیکرش در جوار مضجع شریف امیرالمؤمنین (ع) در نجف اشرف آرام گرفت.
عالمی كه قبل از تشكیل رژیم صهیونیستی خطرش را گوشزد كرد
هنوز طشت رسوایی صهیونیسم از بام جهان نیفتاده بود كه یك عالِم شیعه از خطر صهیونیست‌ها آگاه بود. او ۱۲ سال پیش از استقرار این رژیم، علیه صهیونیسم چنان سخنانی گفت كه به «خطبه ناریه» معروف شد؛ خطابه آتشین
۱۳۹۹/۶/۲۴
